"Trump của Phi Luật Tân" Duterte cam kết trượt nước đến đảo đang có tranh chấp với Trung Cộng

MANILA – Ông Rodrigo Duterte, một thị trưởng nổi tiếng ăn to nói lớn của thành phố Davao, và là ứng cử viên tổng thống đang dẫn đầu tại Phi Luật Tân, tuyên bố rằng ông sẽ tổ chức những cuộc đàm phán song phương với Trung Quốc, để giải quyết vụ tranh chấp lãnh thổ ở Biển Đông, nếu những cuộc thảo luận đa phương hiện nay không đem lại kết quả trong vòng hai năm.

Ông cũng nói rằng ông sẽ lái xe trượt nước (jet ski) chạy đến một hòn đảo bị tranh chấp đang bị Trung Quốc chiếm đóng, và đích thân khẳng định chủ quyền của Phi Luật Tân. Vào đêm Chủ Nhật đầu tháng Năm, trên quảng trường Liwasang Bonifacio ở thủ đô Manila, ông Duterte nói với những người ủng hộ rằng ông sẽ bảo vệ chủ quyền của Phi Luật Tân trong những vùng biển bị tranh chấp, trong khi vẫn mở cửa cho sự hợp tác với Trung Quốc để tìm tài nguyên năng lượng tại Biển Đông.

Ông cũng có thể đề nghị Trung Quốc giúp xây dựng những dự án đường hỏa xa quan trọng nối liền thủ đô Manila với các tỉnh, và nhờ Trung Quốc hỗ trợ cho một kế hoạch dài hạn, nhằm thiết lập một hệ thống xe lửa ở Mindanao, khu vực quê hương của ông.

Ông Duterte, 71 tuổi, nói trước một đám đông khoảng một ngàn người, “Nếu những cuộc đàm phán cứ nằm yên một chỗ trong một hoặc hai năm, đích thân tôi sẽ nói chuyện với Trung Quốc.” Những cuộc thương thuyết song phương sẽ đánh dấu một bước phá lệ, tách ra khỏi chính sách của Tổng Thống Benigno Aquino sắp mãn nhiệm, cũng như của khối ASEAN nói chung hiện nay. Ông Aquino đã đưa Trung Quốc ra trước một ủy ban trọng tài quốc tế, để tìm cách giải quyết cuộc tranh chấp. Đơn kiện đã dẫn đến một sự suy giảm trong những mối quan hệ song phương. Trong những năm gần đây, Trung Quốc hung hăng hơn trong việc khẳng định chủ quyền của họ trên hơn 80 phần trăm của đường thủy lộ này. Họ đã bồi đắp hơn 3,000 mẫu đất, để xây dựng các hòn đảo nhân tạo, sẽ tạo điều kiện tốt hơn cho phép họ biểu dương sức mạnh, trong vùng biển vốn là một ngư trường phong phú cho Phi Luật Tân.

Duterte nói rằng ông sẽ đề cao mối quan hệ đồng minh giữa Phi Luật Tân với các cường quốc Tây Phương như Hoa Kỳ, để làm cho Trung Quốc phải chấp nhận lập trường của Phi Luật Tân. Ông sẽ nhấn mạnh lập trường này, bằng cách đích thân khẳng định chủ quyền của Phi Luật Tân.

Trung Quốc không chịu công nhận tính cách hợp pháp của Tòa Án Trọng Tài Thường trực tại Hague, để giải quyết cuộc tranh chấp. Bắc Kinh nói rằng họ sẽ chỉ tham gia những cuộc đàm phán song phương với các quốc gia tuyên bố chủ quyền trên Biển Đông, nơi mà mỗi năm có khối lượng hàng hóa trị giá chừng $5 ngàn tỷ Mỹ kim được vận chuyển. Trung Quốc tuyên bố chủ quyền trên hầu hết Biển Đông, trùng lặp với những tuyên bố chủ quyền của Phi Luật Tân và bốn quốc gia khác.

Ông Duterte đang dẫn đầu trên sân đua gồm năm ứng cử viên, cho cuộc bầu cử vào ngày 9 tháng 5, với tỷ lê ủng hộ là 33 phần trăm. Nữ Nghị Sĩ Grace Poe xếp hạng thứ nhì, với tỷ lê ủng hộ 22 phần trăm, theo cuộc thăm dò dư luận mới nhất của Pulse Asia Research Inc., được công bố bởi ABS-CBN vào cuối tháng Tư.

Duterte cai quản Davao trong 22 năm này, và được ghi nhận công lao trong việc cải thiện an ninh và kinh tế của thành phố này, ở miền nam Phi Luật Tân. Trong bài diễn văn hôm 1 tháng 5, ông cũng nói với những người ủng hộ rằng ông sẽ không sống trong dinh tổng thống; không dự định tổ chức một lễ nhậm chức long trọng; và sẽ tránh xa tiệc tùng với những đặc sứ của các nước khác.

Ông cũng cam kết sẽ bổ nhiệm một nhân vật không phải là chính trị gia đứng đầu bộ giao thông, theo đuổi một thỏa thuận hòa bình công bằng với tất cả các phiến quân Hồi Giáo, làm việc cho cuộc cải cách ruộng đất chân chính sẽ cải thiện số phận của giới nông dân. Chính phủ của ông sẽ chi ra 1 tỷ peso ($27 triệu) cho mỗi khu vực, để thúc đẩy phát triển các cơ sở kinh doanh cỡ nhỏ và cỡ vừa. Ông thị trưởng này bị tố cáo không khai báo hàng chục triệu Mỹ kim trong tài sản của ông.