Anh sắp có thủ tướng mới: ông Rishi Sunak gốc Ấn Độ

Ông Rishi Sunak đang được ủng hộ trong lúc ông đến trụ sở Đảng Bảo Thủ để được bầu vào chức chủ tịch đảng ngày 24 tháng 10, 2022. (Jeff J Mitchell/ Getty Images)

LONDON - Ông Rishi Sunak, 42 tuổi, sắp chính thức trở thành Thủ Tướng Anh, là người da màu đầu tiên giữ chức vụ này trong lịch sử Anh, cũng là vị thủ tướng Anh trẻ tuổi nhất trong 200 năm.

Ông Sunak chào đời tại Southampton, Anh, cha mẹ là di dân Ấn Độ từ Đông Phi Châu, theo đạo Hindu. Ông là triệu phú và vợ ông là con gái của một tỷ phú, cũng người gốc Ấn Độ tại Anh. Sự thăng tiến đến tột đỉnh chính trị của ông Sunak diễn ra đúng mùa lễ ánh sáng Diwali của người Ấn Độ, tạo thêm sự đặc biệt cho ông và cho cộng đồng người Ấn Giáo ở khắp mọi nơi.

Vào ngày thứ Hai, 24 tháng 10, ông Sunak được bầu lên chức chủ tịch Đảng Bảo Thủ, và với sự việc đảng này đang nắm đa số tại Quốc Hội Anh, ông Sunak được chức Quyền Thủ Tướng ngay trong ngày Hai. Thủ tục nhậm chức chính thức sẽ được tổ chức trong ngày thứ Ba. Ông Sunak là vị thủ tướng thứ ba của Anh trong năm nay.

Ngay khi nắm chức lãnh đạo nước Anh, ông sẽ phải giải quyết ngay lập tức cuộc khủng hoảng kinh tế đang gây tai hại cho uy tín của Anh tại Âu Châu và trên thế giới. Bà Thủ Tướng Liz Truss đã từ chức sau sáu tuần làm việc, nhường chỗ cho ông Rishi Sunak cũng vì kinh tế bị suy thoái vô phương cứu chữa.

Từ cuối năm 2019 đến nay, Đảng Bảo Thủ Anh đã có hai thủ tướng từ chức. Trước bà Liz Truss là ông Boris Johnson. Ông này từ chức vì sự bê bối trong Nội Các của ông, và ông Rishi Sunak từng giữ chức Bộ Trưởng Tài Chánh trong chính phủ của ông Johnson.

Ngay sau khi bà Truss thông báo từ chức hôm thứ Năm tuần qua, hai ông Johnson và Sunak đã được xem là ứng viên sáng giá nhất trong các chính khách của Đảng Bảo Thủ. Ông Johnson đang nghỉ mát ở Caribbean, liền bay về Anh để tìm đường trở lại chức thủ tướng. Thế nhưng vào đêm Chủ Nhật, ông Johnson thông báo rút lui, có lẽ vì không nhận được sự ủng hộ của đa số trong Đảng Bảo Thủ, và như vậy ông đã mở đường cho ông Sunak lên chức chủ tịch đảng ngày thứ Hai, và đương nhiên chức thủ tướng do đảng nắm thế đa số trong Quốc Hội chứ không phải do người dân bầu lên.

Ông Rishi Sunak vẫy chào đám đông ký giả trong lúc rời trụ sở Đảng Bảo Thủ tại London chiều thứ Hai, 24 tháng 10, 2022. Ông đã được bầu lên chức chủ tịch đảng và sẽ nhậm chức thủ tướng ngày thứ Ba, trong buổi lễ bàn giao chức vụ với sự chứng kiến của Vua Charles Đệ Tam. (Jeff J Mitchell/ Getty Images)

Qua mấy cuộc khủng hoảng dưới quyền của Đảng Bảo Thủ (đối lập là Đảng Lao Động), chính phủ Anh đang cần một lãnh tụ có tài năng và uy tín. Mọi người đang chờ đợi ở ông Sunak hai điều đó.

Thử thách lớn nhất cho ông Rishi Sunak sẽ là giải quyết vấn nạn kinh tế và tạo ổn định chính trị. Trong phát biểu đầu tiên trước công chúng, ông Sunak nói, “Vương Quốc Anh là một nước lớn, nhưng điều không nghi ngờ là chúng ta đang đối phó trước một thử thách kinh tế nghiêm trọng. Chúng ta cần sự ổn định và đoàn kết, và tôi sẽ đặt điều đó làm ưu tiên tột cùng để đưa đảng và đất nước chúng ta lại với nhau."

Trong ngày thứ Ba, theo thủ tục của vương triều Anh, ông Sunak sẽ xin phép Vua Charles Đệ Tam để thành lập một chính phủ mới và nhận sự bàn giao của bà Liz Truss.

Sự việc ông nắm chức thủ tướng cũng minh định cho lập trường của ông từng bị đảng gạt bỏ. Trong cuộc chạy đua trong nội bộ Đảng Bảo Thủ trong mùa hè vừa qua nhằm tìm người thay ông Boris Johnson, ông Rishi Sunak đã thua bà Liz Truss. Lúc đó nhiều đảng viên đã tin tưởng ở chính sách giảm thuế cho người giàu của bà Truss, trong khi ông Sunak đã cảnh cáo là chính phủ cần phải ngăn chặn nạn lạm phát bằng những cách khác chứ không phải giảm thuế.

Trong tuần qua, bà Truss nhìn nhận bà không thể cải thiện kinh tế bằng chính sách giảm thuế. Sự nhìn nhận này chỉ được công khai sau khi chính phủ của bà gây hỗn loạn trên thị trường tài chánh, làm cho nạn lạm phát càng tệ hơn, khi mà hàng triệu người Anh đang than phiền về tinh trạng giá cả leo thang, đắt đỏ, nhất là các nhu yếu phẩm như thức ăn và nhiên liệu.

Sau nhiều tháng bất ổn dưới quyền của ông Johnson và bà Truss, giờ đây Đảng Bảo Thủ đang hy vọng ông Sunak sẽ lấy lại uy tin cho đảng trước ngày bầu cử sắp tới.

Trong thời gian giữ chức bộ trưởng tài chánh dưới quyền ông Johnson, ông Sunak đã được khen ngợi là đã lèo lách nền kinh tế Anh vượt qua cơn sóng gió do đại dịch Covid-19 gây ra. Khi đó ông tạo những chương trình nhằm giúp giới công nhân bị nghỉ việc và giới kinh doanh bị đóng cửa. Giờ đây thì công tác của ông sẽ lớn hơn, khó hơn rất nhiều.

Ông Sunak bước vào chính trị năm 2014 khi tranh cử Dân Biểu. Năm 2009 ông kết hôn bà Akshata Murty, con gái nhà tỷ phú Ấn Độ N. R. Narayana Murthy, người sáng lập công ty kỹ thuật Infosys. Bà là một trong những phụ nữ giàu nhất nước Anh. Vợ chồng Sunak và Murty có hai cô con gái. Hai người từng gặp nhau khi học tại trường đại học Stanford University ở California.