Bảo trì thắng xe hơi (kỳ 3) - Xả gió cho thắng

Thay dầu thắng như đã trình bày trong bài trước là việc dễ dàng. Nhưng nếu chỉ dừng lại ở đó thôi thì không được. Bởi vì, chúng ta mới tính được một chuyện là số dầu ở trong bình. Vấn đề quan trọng không kém là hoạt động của dầu thắng ở 4 bánh xe, và vấn đề bọt khí có lẫn vào trong dầu khiến cho thắng không ăn. Bài sau đây nói về hoạt động của thắng ở 4 bánh xe, và một công tác bảo trì cần làm là: Xả gió, nghĩa là “nặn” các túi khí ra khỏi dầu thắng.

Gió ở đâu lọt vào trong dầu thắng?
Một trong những kẻ thù của dầu thắng là ẩm độ và bọt khí. Ẩm độ đưa hơi nước vào dầu, khiến dầu bị sôi lên khi gặp nhiệt, làm suy giảm khả năng của hệ thống thắng. Bọt khí làm dầu bị xốp, làm tê liệt tác động của cơ chế thủy lực học và không thể tạo đủ lực để ngăn chuyển động của bánh xe.
Nhưng hơi nước, và bọt khí ở đâu mà tràn vào làm thoái hóa dầu thắng? Xin trả lời ngay: Thứ nhất, không gian bên trong máy xe luôn luôn được trao đổi với môi trường bên ngoài, mà không khí bên ngoài thì đầy hơi nước. Các ống dẫn bằng cao su cũng có thể thẩm thấu hơi nước. Thêm vào đó, mỗi lần mở nắp bình dầu để kiểm tra là mỗi lần chúng ta mời khí trời vào thăm… tích lũy lâu ngày cũng có thể làm loãng nồng độ dầu, đưa đến tê liệt bộ thắng.
Như vậy, số dầu chúng ta vừa mới đưa vào bình thực ra cũng chứa đầy bọt khí. Vì thế, tiếp sau việc thay dầu là xả gió, tức là nặn những bọt khí này ra khỏi hệ thống (bleed the brake). Công việc cần tới 2 người (bạn và một người phụ tá, nhờ vợ hoặc con cũng được), và phải thực hiện với từng bánh xe: Xe 4 bánh thì phải nặn bọt khí 4 lần.

- Bước 1: Kích xe lên cao. Rồi dùng con đội giữ xe ở vị trí đó, cho 4 bánh hổng cao lên khỏi mặt đất. Chống xe trên Jack Stand thật vững vàng, bởi vì lát nữa bạn sẽ phải chui vào làm việc ở gầm xe, trong khi người phụ tá ở trên xe nhấn nhấn… bàn thắng.
- Bước 2: Làm việc với bánh xe xa hộp dầu nhất, tạm coi như đó là bánh xe sau, bên phải (rear wheel, passenger side): Tháo lốp xe ra, để có thể nhìn thấy hệ thống thắng gắn bên trong. Nếu là bánh sau, bạn sẽ có hệ thống thắng bao gồm Drum và Shoe giống như trong hình.
- Bước 3: Người thợ chính (bạn) chui vào gầm xe để tìm một cái ốc xoáy gọi là Bleeder Valve. Đây là nơi bạn sẽ dùng để xả gió từ trong hệ thống. Dùng chìa khóa (Wrench) với kích cỡ thích hợp để xoáy lỏng Bleeder Valve. Chú ý: Chỉ cần ướm chìa khóa vào, tạm xoáy lỏng ra rồi lại xiết ngay vào.
- Bước 4: Lấy ống Tubing (ống nhựa mua ở Home Depot), gắn chặt một đầu vào miệng Bleeder Valve, đầu kia cho chảy vào bình trống để đón dầu cũ thải ra. Thực ra, bình chứa này không thể gọi được là bình trống, bởi vì chúng ta phải đổ sẵn vào đó một ít dầu thắng còn tốt, để mực dầu lên cao khoảng 1 inch trong bình, hoặc ít nhất phải đủ cao để có thể nhúng đầu ống Tubing vào đó.
Cả ống Tubing và bình đều phải bằng mủ trong để lát nữa có thể dễ dàng quan sát dòng dầu cũ chảy ra.
- Bước 5: DOWN
Phải hết sức thận trọng kể từ bước này trở đi. Ra hiệu cho người phụ tá lên xe, đạp và nhả thắng vài lần.
Rồi, từ trong gầm xe, bạn nói “Down” cho người phụ tá từ từ ấn nhẹ bàn đạp thắng xuống. Quan trọng: Chỉ ấn bàn đạp xuống khoảng 2/3; Không ấn xuống tận sàn xe! Như vậy sẽ làm tổn hại bộ phận xi lanh chủ trong hệ thống thắng. Đề phòng trường hợp này, tốt nhất chúng ta nên kiếm một miếng gỗ kê dưới bàn đạp thắng, để sải chân người bạn không nhấn xuống tới sàn xe.

- Bước 6 (thực hiện đồng thời với bước 8): OPEN
Trong lúc người phụ tá từ từ đạp thắng, thì bạn - là người thợ chính ở dưới gầm xe - đưa tay xoáy nhanh chìa khóa, cho nút Bleeder Valve lỏng bớt, để dầu thắng từ bên trong lòng thắng (drum), có thể vọt vào ống Tubing rồi chảy xuống bình chứa. Qua lớp mủ trong của ống Tubing và của bình chứa, chúng ta có thể nhìn thấy dòng chất lỏng lợn cợn bọt khí chảy ra. Những bọt khi này chảy xuống, hòa tan với lớp dầu có sẵn trong bình thì nằm luôn tại đó, không còn vươn lên, chảy ngược về hệ thống được nữa. Đó là lý do tại sao chúng ta cần có sẵn một lớp dầu nằm dưới đáy bình.
- Bước 7: CLOSE
Khi bàn đạp vừa chạm vào miếng gỗ nền, thì người phụ tá phải lên tiếng, để bạn xoáy ngay cái Bleeder Valve trở lại, không cho dầu chảy ra nữa. Hành động của 2 người – trong xe và ngoài xe - phải rất nhịp nhàng ăn ý với nhau: Mở Valve cho dầu chảy ra trong lúc nhấn bàn thắng; đóng Valve khi bàn thắng chạm miếng gỗ nền.
- Bước 8: UP
Khi bạn đã đóng Bleeder Valve xong, thì lên tiếng “Up” cho người phụ tá thả chân ra để cho bàn đạp trả nhanh về vị trí cũ. Nếu không đóng Valve trước đó thì gió lại tràn vào và công phu “xả” gió trước đó sẽ trở thành công cốc.
Như vậy là xong một chu kỳ, tóm lại như sau: Down, Open, Close, Up.
Thực hiện lại từ bước 5 đến bước 8 lần nữa, và lần nữa… Cứ lặp đi lặp lại như vậy 5, 6 chu kỳ như vật để hút gió ra cho hết.
Như vậy là xả gió được một bánh. Bây giờ thì bạn xoáy chặt Bleeder Valve lại. Sang bánh thứ hai, là bánh sau ở bên đối diện, cũng làm 8 bước, với vài chu kỳ xả gió (bước 5 đến bước 8) như trên.
Tiếp theo, xin mời bạn tiến lên 2 bánh trước. Cũng lặp lại như vậy chứ gì? Đúng, nhưng cấu trúc thắng ở bánh trước có thể hơi khác, chúng ta sẽ nói đến trong bài sau.