Bảy tiểu bang Đông Bắc Mỹ

Thống Đốc Andrew Cuomo trả lời trong cuộc họp báo về cuộc khủng hoảng coronavirus tại tiểu bang New York ngày 14 tháng 4, 2020, sau khi Tổng Thống Donald Trump tuyên bố tổng thống có toàn quyền quyết định cho Hoa Kỳ hoạt động lại hay không. Ông Cuomo đáp lại tuyên bố này trong cuộc họp báo, “Nếu tổng thống ra lệnh cho tôi mở cửa tiểu bang trở lại theo cách gây nguy hiểm cho sức khỏe cộng đồng của người dân Nữu Ước, tôi sẽ không mở.” (Getty Images)

Bài NGUYỄN ĐẠT THỊNH

Hai chữ “hất hủi” quá nặng đối với ông Trump, nhưng đó là những chữ mà hai phóng viên Luis Ferré-Sadurní và Jesse McKinley của tờ The New York Times viết trên tựa bài phóng sự của họ, bài Worst Is Over - Cuomo Says- as States Snub Trump on Restarting Economy (Tình trạng tồi tệ nhất của cuộc đại dịch Corona đã qua -Cuomo nói- trong khi các tiểu bang hất hủi Trump về việc khởi động lại nền kinh tế).

Tôn trọng quan điểm của tác giả và quyền của độc giả được biết mọi góc nhìn, tôi giữ nguyên văn như vậy với hy vọng là -qua động từ Snub người đọc mường tượng được cảm nghĩ của người Mỹ đối với nhân vật nguyên thủ chính trị của nước Mỹ - tối thiểu họ cũng đã tỏ ra không cần giữ lễ độ với ông ta nữa.

Bài phóng sự nẩy lửa tiếp tục, các phóng viên trình bầy thái độ của thống đốc tiểu bang Nữu Ước; họ viết, “Hôm thứ Hai 13/4 ông Andrew M. Cuomo tuyên bố ông và sáu vị thống đốc khác của vùng Đông Bắc Mỹ họp thành một liên minh để cùng tìm cách ngưng những biện pháp giới hạn sinh hoạt xã hội hiện nay trên những vùng trách nhiệm của họ.

Thái độ của bảy tiểu bang Đông-Bắc không tuân hành lệnh của chính phủ liên bang trên địa hại tái tục sinh hoạt kinh tế, xã hội, sau thời gian thi hành biện pháp ly cách xã hội để đối phó với nạn đại dịch coronavirus có thể hiểu như một cuộc nổi loạn nho nhỏ, phủ nhận quyền liên bang trên bình diện chống đại dịch - động thái rất gần với một lời chỉ trích ngầm đối với Tổng Thống Trump.

Liên minh bảy tiểu bang vùng Đông Bắc Mỹ gồm có Nữu Ước, New Jersey, Connecticut, Pennsylvania, Delaware, Massachusetts và Rhode Island đang trở thành một khối độc lập hầu tự quyết định việc tiếp tục hay chấm dứt biện pháp cách ly xã hội, đóng cửa trường học, giới hạn mọi cuộc gặp gỡ đông đảo.

Dù không nói thẳng ra, nhưng chỉ riêng việc họ tự tìm và tự quyết định việc tiếp tục hay chấm dứt những biện pháp cách ly xã hội, cũng vẫn có thể hiểu như một cuộc nổi loạn -tối thiểu về mặt chính trị.

Thống Đốc Cuomo giải thích thái độ chung của 7 vị thống đốc các tiểu bang Đông Bắc; ông nói, “Nếu quyết định tái tục sinh hoạt xã hội mà sai lầm, thì hậu quả sẽ vô cùng tai hại, việc này đã xảy ra tại một vài nơi trên thế giới; chúng tôi sẽ vô cùng thận trọng, và quan tâm đến yếu tố phối hợp mọi dữ kiện.”

Trong 10 tiểu bang trải dài trên hai bờ biển Đông và Tây của nước Mỹ chỉ có một vị thống đốc theo đảng Cộng Hòa -Thống Đốc Ron DeSantis, tiểu bang Florida; sau thái độ của bảy vị thống đốc vùng Đông Bắc Mỹ đòi quyền quyết định việc ngưng hay tiếp tục duy trì biện pháp ly cách xã hội để giới hạn nguy cơ truyền nhiễm đại dịch coronavirus, ba vị thống đốc khác của ba tiểu bang nằm trên bờ biển phía Tây của Hoa Kỳ -California, Oregon và Washington cũng đang có thái độ tương tự.

Để đối phó với cuộc nổi loạn ngầm, tổng thống đã dành riêng ngày thứ Hai, để tập hợp một lực lượng đặc nhiệm hầu tư vấn giúp ông về con đường khôi phục lại một số những quan hệ của cuộc sống bình thường ở Mỹ. Ông bác bỏ quan điểm cho là quyết định ngưng hay tiếp tục những biện pháp ly cách xã hội là quyền của quý vị thống đốc, mặc dù họ chính là những người đã quyết định đóng cửa các trường học và ban hành lệnh không ra khỏi nhà, chứ không phải chính phủ liên bang.

Sau khi thảo luận với các thành viên “lực lượng đặc nhiệm” do ông triệu tập, Trump viết Twitter,

“Một vài cơ quan truyền thông Fake News Media cho là mở hay chưa mở lại sinh hoạt bình thường tại các tiểu bang là quyền của quý vị thống đốc, chứ không phải là quyền của chính phủ liên bang, hay quyền của tổng thống; điều đó không đúng.

“Tôi khẳng định quyền đó là quyền của tổng thống

“Tuy xác định như vậy nhưng tôi vẫn cộng tác chặt chẽ với quý vị thống đốc; và chỉ trong một thời gian ngắn nữa thôi, tôi sẽ đưa ra quyết định trở lại sinh hoạt bình thường, hay khoan trở lại.”

Sau cái tweet nghe như hòa hoãn đó, Trump viết thêm cái tweet khác, nặng mùi tranh dành quyền lực. Ông viết, “When somebody is the president of the United States, the authority is total,” (Bất cứ ai trong vai trò tổng thống Hoa Kỳ, đều có quyền hạn tuyệt đối.)

Một vài tờ báo lớn gọi đùa ông là King Trump -vua Trump; phó vương Mike Pence tuyên bố ông sẽ ban hành bản hướng dẫn để các tiểu bang tuân theo trong việc mở lại nền kinh tế.

Nhưng ngay sau đó, Thống Đốc Cuomo đã gọi điện cho CNN và nói: Không ai trở thành vua chỉ vì tình trạng khẩn cấp quốc gia.

Để giảm bớt căng thẳng, tổng thống nói trong buổi họp báo chiều thứ Ba là các tiểu bang có quyền quyết định khi nào trở lại sinh hoạt bình thường, mặc dù liên bang vẫn có quyền chuẩn thuận quyết định của họ.

Mặc dù tổng thống đã có vẻ nhượng bộ, nhưng Thống Đốc Cuomo vẫn lên CNN trả lời cuộc phỏng vấn của đài đó; ông ta nói, “Nếu tổng thống ra lệnh cho tôi mở cửa tiểu bang trở lại theo cách gây nguy hiểm cho sức khỏe cộng đồng của người dân Nữu Ước, tôi sẽ không mở.”

Thống Đốc Cuomo có hất hủi tổng thống hay không? Và thái độ không nhượng bộ của ông ta, có quá đáng hay không?