Biểu tình khắp Trung Quốc chống biện pháp đề phòng Covid, chống lãnh tụ Tập và Đảng Cộng Sản

Người dân biểu tình trong ôn hòa chống biện pháp Covid tại thủ đô Bắc Kinh đêm Chủ Nhật, ngày 27 tháng 11, 2022. Họ cầm giấy trắng để nói ý chống kiểm duyệt. (Kevin Frayer/ Getty Images)

Nhiều cuộc biểu tình đã xảy ra trên khắp Trung Quốc trong suốt cuối tuần, kể cả tại các trường đại học và ở Thượng Hải, nơi hàng trăm người hô lớn khẩu hiệu “Tập Cận Bình hãy từ chức! Đảng Cộng sản hãy rút lui!” Đây là hành động thách thức chưa từng có đối với chính sách triệt để chống Covid gây tốn kém cho đất nước.

Tin biểu tình không xuất hiện trên truyền thông của nhà nước, chỉ được biết qua mạng xã hội và các hãng thông tấn quốc tế, như CNN và Reuters.

Những cuộc xuống đường bắt đầu từ một vụ cháy chết người tại một khu chung cư ở Urumqi, thủ phủ của vùng viễn tây Tân Cương, khiến 10 người thiệt mạng và 9 người bị thương hôm thứ Năm. Dư luận đã phẫn nộ khi xem các video cho thấy biện pháp phong tỏa Zero-Covid đã khiến lực lượng cứu hỏa bị trì hoãn, không thể đến cứu các nạn nhân kịp thời.

Tại các thành phố lớn nhất của Trung Quốc, từ trung tâm tài chính Thượng Hải đến thủ đô Bắc Kinh, người dân tụ tập để tưởng niệm những người thiệt mạng trong vụ cháy Tân Cương, lên tiếng chống Covid-19, đồng thời kêu gọi tự do, dân chủ.

Tại hàng chục khuôn viên trường đại học, sinh viên đã biểu tình hoặc dán bích chương phản đối. Ở nhiều nơi trên đất nước, cư dân trong các khu dân cư bị phong tỏa đã phá bỏ các rào chắn và xuống đường, sau các cuộc biểu tình chống phong tỏa rầm rộ diễn ra ở Urumqi vào tối thứ Sáu.

Những cảnh giận dữ và thách thức lan rộng như vậy – một số trong đó kéo dài đến sáng thứ Hai – là cực kỳ hiếm ở Trung Quốc, nơi Đảng Cộng sản cầm quyền thẳng tay đàn áp mọi biểu hiện bất đồng chính kiến. Nhưng ba năm sau đại dịch, nhiều người đã bị đẩy đến bờ vực thẳm bởi việc chính phủ liên tục áp dụng các biện pháp phong tỏa, xét nghiệm Covid và cách ly – cũng như kiểm duyệt ngày càng thắt chặt và liên tục tấn công các quyền tự do cá nhân.

Việc gia tăng các hạn chế trong những tháng gần đây, cùng với hàng loạt cái chết đau lòng được đổ lỗi cho việc kiểm soát quá nhiệt tình của chính sách kiểm soát, đã khiến vấn đề trở nên căng thẳng.

 
Lực lượng cảnh sát ngăn chặn người biểu tình tại Bắc Kinh đêm Chủ Nhật, ngày 27 tháng 11, 2022. (Kevin Frayer/ Getty Images)

Biểu tình ở Thượng Hải

Sự tức giận đã dẫn đến những hành động thách thức đáng chú ý ở Thượng Hải, nơi nhiều người trong số 25 triệu cư dân của thành phố này đã căm phẫn đối với chính sách Zero-Covid của chính phủ sau khi bị phong tỏa hai tháng vào mùa xuân năm.

Vào đêm khuya thứ Bảy, hàng trăm cư dân đã tập trung để thắp nến cầu nguyện trên đường Urumqi, được đặt theo tên của thành phố, để tưởng nhớ các nạn nhân của vụ hỏa hoạn ở Tân Cương, theo các video được lan truyền rộng rãi - và nhanh chóng bị kiểm duyệt - trên phương tiện truyền thông xã hội Trung Quốc.

Xung quanh một nơi tưởng niệm tạm thời có thắp nến, hoa và biểu ngữ, đám đông giơ cao những tờ giấy trắng - một biểu tượng phản đối chống lại sự kiểm duyệt - và hô vang: “Cần nhân quyền, cần tự do.”

Trong nhiều video được phổ biến trước khi bị ngăn chặn, người ta có thể nghe thấy mọi người hét lên yêu cầu nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình và Đảng Cộng Sản hãy “từ chức”. Đám đông cũng hô vang, "Không muốn xét nghiệm Covid, muốn tự do!" và “Không muốn độc tài, muốn dân chủ!”

Một số video cho thấy mọi người hát quốc ca Trung Quốc và Quốc Tế Ca của phong trào cộng sản quốc tế trong thế kỷ trước. Họ giương cao các biểu ngữ phản đối các biện pháp đặc biệt nghiêm ngặt đối với đại dịch của đất nước.

Theo một nhân chứng, lực lượng công an đứng bên ngoài, sau dần dần tiến vào để đẩy lùi và chia rẽ đám đông vào khoảng 3 giờ sáng, gây ra những cuộc đối đầu căng thẳng với những người biểu tình.

Một số người bị bắt và đưa lên xe công an bên cạnh địa điểm tưởng niệm tạm thời sau 4g30 sáng Chủ Nhật. Một số người biểu tình bị công an bắt giữ trong đám đông và đưa ra phía sau hàng rào công an. Cuộc biểu tình dần dần giải tán trước bình minh.

Đến chiều Chủ nhật, hàng trăm cư dân Thượng Hải đã quay lại địa điểm này để tiếp tục phản đối bất chấp sự hiện diện dày đặc của công an và phong tỏa đường.

Các video cho thấy hàng trăm người tại một ngã tư hét lên “Thả người ra!” trong một yêu cầu công an trả tự do cho những người biểu tình bị giam giữ.

Lần này, công an đã áp dụng biện pháp cứng rắn hơn, di chuyển nhanh hơn và mạnh mẽ hơn để bắt giữ và giải tán đám đông.

Trong một video, một người đàn ông cầm một bó hoa cúc đã phát biểu trong khi đi bộ trên vạch kẻ đường dành cho người đi bộ, khi một sĩ quan công an tìm cách ngăn anh ta lại.

Người đàn ông này nói trước đám đông, “Chúng ta cần dũng cảm hơn! Tôi có phạm luật khi cầm hoa không?” Đám đông hét lên "Không!" trong câu trả lời.

“Người Trung Quốc chúng ta cần dũng cảm hơn!” anh nói trong tiếng vỗ tay của đám đông. “Rất nhiều người trong chúng ta đã bị bắt ngày hôm qua. Họ không có việc làm hay không có gia đình? Chúng ta không nên sợ!”

Người đàn ông đã vùng vẫy khi hơn chục công an ép anh ta vào một chiếc xe công an, trong khi đám đông giận dữ hét lên "Thả anh ta ra!" và lao về phía chiếc xe.

Các video khác cho thấy cảnh hỗn loạn khi công an xô đẩy, kéo lê và đánh đập người biểu tình.

Vào buổi tối, sau khi một người biểu tình bị kéo đi một cách thô bạo, hàng trăm người đã hét vào mặt công an “hội tam hoàng” (Triads), ám chỉ băng đảng tội ác.

Biểu tình tại Bắc Kinh sáng sớm thứ Hai, ngày 28 tháng 11, 2022. (Bloomberg/ Getty Images)

Biểu tình lan rộng

Đến đêm Chủ Nhật, các cuộc biểu tình rầm rộ đã lan đến Bắc Kinh, Thành Đô, Quảng Châu và Vũ Hán, nơi hàng ngàn cư dân kêu gọi không chỉ chấm dứt các hạn chế của Covid, mà đáng chú ý hơn là các quyền tự do chính trị.

Ở Bắc Kinh, hàng trăm thanh niên đa số là sinh viên đã biểu tình ở trung tâm thương mại của thủ đô vào sáng sớm thứ Hai. Đầu tiên, một đám đông nhỏ tập trung dọc theo sông Liangma để cầu nguyện cho các nạn nhân của vụ hỏa hoạn ở Tân Cương, trước khi đám đông lớn dần và cuối cùng diễu hành xuống phố.

Mọi người hô vang các khẩu hiệu chống Covid-19, lên tiếng ủng hộ những người biểu tình bị giam giữ ở Thượng Hải và kêu gọi các quyền tự do dân sự lớn hơn. “Chúng tôi muốn tự do! Chúng tôi muốn tự do!” đám đông hô vang dưới gầm cầu vượt.

Một người biểu tình nói với đài CNN, “Mọi người Trung Hoa có lương tâm thì nên đến đây. Họ không cần phải nói lên ý kiến ​​của họ, nhưng tôi hy vọng họ có thể sát cánh cùng chúng tôi.”

Tại đô thị phía tây nam Thành Đô, những đám đông lớn đã biểu tình dọc theo bờ sông nhộn nhịp trong một khu mua sắm và ẩm thực nổi tiếng.

Cuộc tụ tập bắt đầu bằng một phút mặc niệm để tưởng nhớ các nạn nhân vụ hỏa hoạn ở Tân Cương, sau đó trở thành chính trị khi đám đông ngày càng đông, lên tới hàng trăm người.

“Phản đối chế độ độc tài!” đám đông hô vang. “Chúng tôi không muốn những người cai trị suốt đời. Chúng tôi không muốn hoàng đế!” họ hét lên lới ám chỉ lãnh tụ Tập Cận Bình, người trong tháng 10 đã bắt đầu nhiệm kỳ chủ tịch nước thứ ba.

Tại thành phố phía nam Quảng Châu, hàng trăm người đã tập trung tại một quảng trường công cộng ở quận Haizhu - tâm điểm của đợt bùng phát Covid đang diễn ra của thành phố đã bị phong tỏa trong nhiều tuần.

“Chúng tôi không muốn phong tỏa, chúng tôi muốn tự do! Tự do ngôn luận, tự do báo chí, tự do nghệ thuật, tự do đi lại, tự do cá nhân. Trả lại tự do cho tôi!” Đám đông hét lên.

Khuôn viên trường đại học

Trên khắp Trung Quốc, các cuộc biểu tình cũng xảy ra trong các khuôn viên trường đại học - nơi đặc biệt nhạy cảm về mặt chính trị đối với Đảng Cộng Sản, do lịch sử của các cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ tại Quảng Trường Thiên An Môn do sinh viên lãnh đạo vào năm 1989.

Vào sáng sớm Chủ nhật, khoảng 100 sinh viên đã tập trung xung quanh một khẩu hiệu phản đối được vẽ trên tường tại Đại Học Bắc Kinh danh tiếng.

Các nhân viên bảo vệ đã dùng áo khoác để che khẩu hiệu phản đối. Sau đó họ dùng sơn đen để xóa khẩu hiệu được viết bằng sơn đỏ: “Nói không với phong tỏa, nói có với tự do. Không với xét nghiệm Covid, có với thức ăn.” Đây là thông điệp từng được nói lên trong một cuộc biểu tình diễn ra trên một cầu vượt ở Bắc Kinh vào tháng 10, chỉ vài ngày trước đại hội Đảng Cộng Sản mà trong đó Tập Cận Bình giành được nhiệm kỳ thứ ba.

“Hãy mở mắt ra và nhìn ra thế giới, năng động Zero-Covid là một lời nói dối,” là nội dung của khẩu hiệu phản đối tại Đại Học Bắc Kinh.

Các học sinh sau đó đã tụ tập để hát Quốc Tế Ca trước khi bị các giáo viên và nhân viên bảo vệ giải tán.

Tại tỉnh Giang Tô phía đông, ít nhất hàng chục sinh viên từ Đại Học Truyền Thông Trung Quốc, Nam Kinh đã tập trung vào tối thứ Bảy để tưởng niệm những người thiệt mạng trong vụ hỏa hoạn ở Tân Cương. Các video cho thấy các học sinh giơ những tờ giấy trắng và đèn pin của điện thoại di động.

Trong một video, người ta có thể nghe thấy một quan chức trường đại học cảnh cáo các sinh viên, “Các bạn sẽ phải trả giá cho những gì các bạn đã làm hôm nay.”

Một sinh viên đáp lại bằng tiếng hét, “Bạn cũng vậy, và đất nước cũng vậy.”

Các cuộc biểu tình trong khuôn viên trường tiếp tục vào Chủ nhật. Tại Đại Học Thanh Hoa, một trường đại học ưu tú khác ở Bắc Kinh, hàng trăm sinh viên đã tập trung tại một quảng trường để phản đối việc không có Covid và kiểm duyệt.

Các video và hình ảnh lan truyền trên mạng xã hội cho thấy các sinh viên giơ cao tờ giấy trắng và hô to: “Dân chủ và pháp quyền! Tự do ngôn luận!”

(Nguồn CNN)