Ca-Li động đất

Bài NGUYỄN ĐẠT THỊNH

Xin minh xác ngay hai chữ 'động đất' trong bài báo này có nghĩa là động đất chính trị -cuộc động đất thay đổi nền hành chính tiểu bang California. Ca-Li đã từng là thành trì của đảng Cộng Hòa trong những năm 1980', đang nhịp nhàng, uyển chuyển -không tí bạo động nào cả- đổi thành một trong những một tiểu bang vô cùng Dân Chủ của Hiệp Chủng Quốc Hoa Kỳ, mà không cần đến một cuộc đảo chánh, hay bất cứ một hình thức nổi dậy nào cả.

Động lực đầu tiên tạo ra cuộc động đất này chính là cái nguyên lý Hiệp Chủng Quốc - một quốc gia với nhiều công dân nguyên gốc thuộc nhiều chủng tộc khác nhau.

Trong một bài phân tích đăng trên tờ The New York Times , hai ký giả Adam Nagourney và Robert Gebeloff viết, "Để thấu hiểu những biến động văn hóa và chính trị trên khắp Quận Cam trong 40 năm qua, chỉ cần quan sát con đường Bolsa. Tiệm sửa xe hơi, văn phòng người khai thuế, nhà thờ, siêu thị, và nhiều nhà hàng ... - tất cả bảng hiệu đều được đánh dấu sắc, huyền, nặng, hỏi, ngã, những ký hiệu đặc thù của chữ Việt.
“Hoặc đi bảy dặm xa hơn nữa về phía tây đến Santa Ana, nơi người Việt mở đường cho người Nam Mỹ, và phục vụ khách hàng Mễ tại khu Calle Cuatro.”

Trong cuộc bầu cử tháng 11 vừa rồi, bốn viên chức quốc hội thuộc đảng Cộng Hòa đã mất ghế tại Quận Cam; 4 trên tổng số 7 ghế họ mất trên toàn lãnh thổ tiểu bang California -do sức mạnh chính trị của những cử tri gốc Việt, rất hiền lành, và không thích bạo động.

Chỉ bằng lá phiếu, họ biến căn cứ địa Cộng Hòa Ca-Li, thành thánh địa Dân Chủ.
Cuộc cách mạng hòa bình đó khiến nhiều lãnh tụ Cộng Hòa chưng hửng vì bất ngờ, trong số những lãnh tụ đó, phải kể đến ông Paul D. Ryan, nguyên chủ tịch Hạ Viện -người quyết định không ứng cử kỳ này, để phản đối chính sách bất nhất, và tùy hứng của Tổng Thống Trump.

Tân thống đốc Ca-Li Gavin Newsom hãnh diện vì thắng phiếu ngay tại quận Yorba Linda, California -sinh quán của tổng thống Richard M. Nixon.

Lý do chính của sự thay đổi chính trị tại Ca-Li là cử tri, những cử tri da trắng bầu cho tổng thống Ronald Reagan năm 1980 đã dọn sang tiểu bang khác, một phần vì không thích hợp với nền văn hóa Việt Nam. Lý do thứ nhì là người Việt Ca-Li thành công trên con đường học vấn; số bác sĩ, nghệ sĩ, luật sư, giáo sư gốc Việt, đông xấp xỉ với người Mỹ trắng.

Giờ này, cuộc tranh chấp chuyển sang địa hạt chính trị.
Lý do thứ ba là Tổng Thống Trump và chính sách bài ngoại của ông ta; ông không thích người da mầu. Cô Tracy La, gốc Việt, 23 tuổi, người đứng ra tổ chức cuộc xuống đường phản đối Trump trục xuất người tị nạn chiến tranh gốc Việt, cô phân tách cho phóng viên truyền thông thấy một góc khác của người di dân Việt Nam: họ là những người đồng minh của người Mỹ trong cuộc chiến tranh chống người cộng sản; giờ này, việc Tổng Thống Trump đem họ giao cho cộng sản quả là khó giải thích.

Dĩ nhiên tổng thống có thể giải thích là ông không hề tham dự chiến tranh Việt Nam, vì cái gót chân của ông không mang giầy bốt được. Ông còn giữ giấy của bác sĩ chứng minh cái dị tật đó.

Cô Tracy La còn nói, "Ca-Li có quá nhiều người gốc Việt, thì sự thay đổi chính trị vừa xảy ra cũng chỉ là việc đương nhiên thôi."

Đúng và cũng vô cùng giản dị. Việc bà Hillary Clinton thắng phiếu ứng cử viên Donald Trump năm 2016, được nối tiếp bằng nhiều thắng lợi trong cuộc bầu cử tháng 11, 2018 vừa rồi cho thấy là cư dân vùng giầu có ở ngoại ô, cũng đã mất thiện cảm với đảng Cộng Hòa, qua chính sách lố bịch từ hai năm nay của Tổng Thống Trump.

Chính giới lãnh đạo Cộng Hòa cũng đang nhận ra thái độ quần chúng tẩy chay họ. Trước kia thái độ tẩy chay đó chỉ thể hiện mạnh trong đám đông cư dân thành phố, với mức lợi tức thấp hơn cư dân ngoại ô.
Năm nay chính cử tri ngoại ô tự tay bỏ phiếu loại những vị dân biểu, nghị sĩ họ chọn đại diện cho họ vài năm trước. Một đặc điểm khác là đa số cư dân vùng ngoại ô, cũng không còn là người da trắng nữa.

Nói cách khác, sự thay đổi chính trị tại Quận Cam chỉ là hậu quả đương nhiên của những tiến bộ cử tri gốc Việt -họ đang giầu có hơn, có trình độ học vấn cao hơn- do đó họ kén chọn hơn trong việc bầu lên, những chính khách, đại diện họ trong Quốc Hội liên bang.

Từ 44 năm trước người Việt tị nạn đã đặt cho Quận Cam cái tên 'Saigon Nhỏ', giờ này thế hệ tị nạn thứ nhì -một số chào đời ngay trên lãnh thổ Saigon Nhỏ- đang dùng lá phiếu tạc tượng những chính khách họ vừa ý để phục vụ họ.

Cử tri gốc Việt không chấm anh kép độc Đó Nồ Tờ Rum Trump; cùng với hàng trăm triệu cử tri khác, họ sẽ không để anh đứng sân khấu một ngày dài hơn bốn năm. Trump đang giúp họ bằng cái giá $5 tỉ ông vòi cho bằng được cho bức tường biên giới -không được không mở cửa chính phủ liên bang, không phát lương công chức.

Ông có quyền vòi, nhưng ông không có quyền mưu tìm tư lợi trong lúc phóng tay phung phí ngân sách quốc gia.

Những tiến sĩ, những chánh án, những học giả, hậu duệ của 3 triệu người tị nạn ngày xưa đang quan sát cách ông tiêu xài tiền thuế, cách ông sang, nhượng chiến trường.
Họ hẹn gặp lại ông năm 2020.