Thế Giới

Các nghiên cứu mới đồng ý rằng động vật bán ở chợ Vũ Hán có thể là khởi đầu đại dịch Covid-19

Thursday, 28/07/2022 - 08:23:16

Hai nghiên cứu mới được công bố có cách thực hiện hoàn toàn khác nhau nhưng đi đến cùng một kết luận:...


Hình chụp những người bán thịt tại một ngôi chợ ở Bắc Kinh ngày 4 tháng 3, 2020. Trước đó, từ ngày 20 tháng Giêng, 2020, Tổ Chức Y Tế Thế Giới đã từng xác định rằng chợ thịt tại Vũ Hán là nguồn xuất phát dịch Covid-19. (Kevin Frayer/ Getty Images)


Vào tháng 6, Tổ Chức Y Tế Thế Giới (WHO) khuyến nghị các nhà khoa học tiếp tục nghiên cứu tất cả các nguồn gốc có thể có của đại dịch Covid-19, kể cả giả thuyết virus thoát ra từ phòng thí nghiệm. Hai nghiên cứu mới được công bố có cách thực hiện hoàn toàn khác nhau nhưng đi đến cùng một kết luận: Chợ hải sản Huanan ở Vũ Hán, Trung Quốc, rất có thể là tâm điểm của Coronavirus.

Các nghiên cứu đã được đăng trên mạng dưới dạng “in trước” vào tháng Hai, nay được các chuyên gia xem xét và xuất bản hôm thứ Ba tuần này trên tạp chí Science (Khoa Học).

Trong một lần, các nhà khoa học từ khắp nơi trên thế giới đã sử dụng các công cụ lập bản đồ và các báo cáo trên mạng xã hội để thực hiện phân tích không gian và môi trường. Họ gợi ý rằng mặc dù "hoàn cảnh chính xác vẫn còn mù mờ," virus có lẽ đã có trong động vật sống được bán ở chợ vào cuối năm 2019. Các con vật được nhốt gần nhau và có thể dễ dàng lây vi trùng cho nhau. Tuy nhiên, nghiên cứu không xác định con vật nào đã bị bệnh.

Các nhà nghiên cứu xác định rằng những trường hợp Covid-19 sớm nhất tập trung tại chợ, giữa những người bán những con vật sống hoặc những người mua sắm ở đó. Họ tin rằng có hai loại virus riêng biệt lưu hành trong động vật đã lây sang người.

"Tất cả tám trường hợp Covid-19 được phát hiện trước ngày 20 tháng 12 đều từ phía tây của chợ, nơi các loài động vật có vú cũng được bán," nghiên cứu cho biết. Sự gần nhau của 5 quầy hàng bán động vật sống hoặc động vật mới bị giết thịt dễ đưa đến các trường hợp mắc bệnh ở người.

Đồng tác giả nghiên cứu Kristian Andersen, giáo sư tại Khoa Miễn Dịch Học và Vi Sinh tại Scripps Research, cho biết, “Sự giống nhau của các trường hợp bệnh rất là cụ thể.”

Những kiểu mẫu “khác thường” lộ ra sau khi lậpbản đồ các trường hợp bệnh rất rõ ràng, một đồng tác giả khác, Michael Worobey, trưởng khoa Sinh Thái Học và Sinh Học Tiến Hóa tại Đại Học Arizona, cho biết. Worobey lưu ý rằng các nhà nghiên cứu đã lập bản đồ những trường hợp sớm nhất không có mối liên hệ nào với chợ nhưng sống hoặc làm việc gần chợ.

Worobey nói, “Đây là dấu hiệu cho thấy virus bắt đầu gây bệnh ở những người làm việc ở chợ nhưng sau đó bắt đầu lây lan sang cộng đồng địa phương xung quanh, khi những người bán hàng đi vào các cửa hàng địa phương và lây cho những người làm việc trong các cửa hàng đó.

Nghiên cứu khác thực hiện phương pháp tiếp cận phân tử và dường như xác định thời điểm lần đầu tiên coronavirus nhảy từ động vật sang người.

Phiên bản đầu tiên của con coronavirus có thể ở các dạng khác nhau mà các nhà khoa học gọi là dòng A và B. Những dòng này là kết quả của ít nhất hai sự kiện lây truyền giữa các loài vật sang người.

Các nhà nghiên cứu cho rằng sự lây truyền từ động vật sang người đầu tiên có thể xảy ra vào khoảng ngày 18 tháng 11 năm 2019 và nó đến từ dòng B. Họ phát hiện ra dòng B chỉ ở những người có mối liên hệ trực tiếp với thị trường Huanan.

Các tác giả tin rằng dòng A được đưa vào người từ một động vật trong vòng vài tuần hoặc thậm chí vài ngày kể từ khi có bệnh từ dòng B. Dòng A được tìm thấy trong các mẫu của người sống hoặc ở gần chợ.

"Những phát hiện này cho thấy không có khả năng SARS-CoV-2 đã lưu hành rộng rãi ở người trước tháng 11 năm 2019, và xác định thời gian ngắn giữa thời điểm SARS-CoV-2 lần đầu tiên xâm nhập vào người và khi các trường hợp Covid-19 đầu tiên được báo cáo. Cũng như các coronavirus khác, sự xuất hiện của SARS-CoV-2 có thể là từ nhiều sự kiện lây truyền từ động vật sang người."

Đồng tác giả Joel Wertheim, phó giáo sư y khoa tại Đại Học California, San Diego, xác nhận rằng khả năng một loại virus như vậy xuất hiện từ hai sự kiện khác nhau là thấp.

"Bây giờ, tôi nhận ra có vẻ như tôi vừa nói rằng một sự kiện “chỉ có một lần trong một thế hệ” đã xảy ra hai lần liên tiếp và đại dịch thực sự rất hiếm, nhưng khi tất cả các điều kiện đã sẵn sàng - đó là một loại virus lây lan từ vật sang người có cả khả năng gây bệnh cho người và lây lan cho người mà ở gần con người - các rào cản đối với sự lây lan đã được hạ thấp đến mức chúng tôi tin rằng sẽ có nhiều lần xảy ra," Wertheim nói.

Andersen cho biết các nghiên cứu về virus xuất phát từ chợ thịt Vũ Hán không bác bỏ hoàn toàn giả thuyết virus thoát ra từ phòng thí nghiệm, nhưng rất thuyết phục, đến nỗi ông đã thay đổi suy nghĩ về nguồn gốc của virus.

Andersen cho biết, “Bản thân tôi từng bị thuyết phục về sự rò rỉ từ phòng thí nghiệm, cho đến khi chúng tôi nghiên cứu và xem xét nó kỹ hơn. Dựa trên dữ liệu và phân tích mà tôi đã thực hiện trong thập niên qua về nhiều loại virus khác, tôi đã tự thuyết phục bản thân rằng dữ liệu thực sự hướng về ngôi chợ này."

Worobey cho biết ông cũng nghĩ rằng vụ rò rỉ từ phòng thí nghiệm là có thể xảy ra, nhưng các nghiên cứu dịch tễ học của các trường hợp cho thấy liên quan đến ngôi chợ trên "không phải là một ảo ảnh." Ông nói, "Đó là một điều có thật. Thật không hợp lý khi loại virus này được đưa vào theo bất kỳ cách nào khác ngoài việc buôn bán động vật hoang dã."

Để giảm nguy cơ xảy ra đại dịch trong tương lai, các nhà nghiên cứu hy vọng họ có thể xác định chính xác con vật bị nhiễm bệnh đầu tiên và cách nào.

Wertheim cho biết, “Các nguyên liệu thô cho một loại virus lây truyền từ động vật sang người có khả năng gây đại dịch vẫn còn đang ẩn náu trong thiên nhiên.” Ông tin rằng thế giới cần phải làm tốt hơn nhiều việc giám sát và theo dõi động vật cũng như các mối đe dọa tiềm ẩn khác đối với sức khỏe con người.

Andersen nói rằng mặc dù chúng ta không thể ngăn chặn sự bùng phát, sự hợp tác giữa các nhà khoa học trên thế giới có thể là chìa khóa tạo nên sự khác biệt giữa một căn bệnh có tác động nhỏ và căn bệnh giết chết hàng triệu người.

"Câu hỏi lớn mà chúng ta cần tự hỏi là - bao giờ thì lần tiếp theo xảy ra, vì nó sẽ xảy ra - làm thế nào để chúng ta phát hiện sớm ổ dịch và ngăn chặn sự bùng phát đó để nó không trở thành đại dịch?"

Viết bình luận đầu tiên

MỚI CẬP NHẬT