Các tư thế Yoga không thể giữ bản quyền, theo tòa án phán quyết

Ông Bikram Choudhury, 69 tuổi, là bậc thầy trong bộ môn yoga ở Beverly Hills, và tự xưng là “thầy yoga cho các ngôi sao” ở Hollywood. Trong nhiều năm, nhà triệu phú gốc Ấn Độ đã dọa kiện các cơ sở hướng dẫn tập yoga cạnh tranh trên toàn nước Mỹ.

Ông tuyên bố rằng chỉ một mình ông mới có quyền quyết định ai có thể dạy trình tự tập luyện yoga, do chính ông đã phổ biến trong một cuốn sách cách đây hơn ba chục năm. Trình tự của ông gồm 26 tư thế, trong số đó có các tư thế Thỏ, Lạc Đà, Châu Chấu, Xác Chết, v.v.

Thế nhưng một tòa kháng án liên bang không đồng ý. Vào ngày 8 tháng 10 vừa qua, tòa phán quyết rằng phương pháp của ông Choudhury không thể được bảo vệ bởi luật tác quyền. Tòa nói rằng các đối thủ cạnh tranh không thể bị buộc phải chịu trách nhiệm vì dạy phương pháp đó.

Nữ thẩm phán Kim McLane Wardlaw đã viết về phán quyết đại diện cho một ủy ban, gồm ba thẩm phán của Tòa Phúc Thẩm Liên Bang Địa Hạt Thứ 9, “Giới tiêu thụ sẽ có ít lý do để mua cuốn sách của Choudhury, nếu Choudhury nắm giữ độc quyền về việc tập luyện chính hoạt động mà ông đã tìm cách phổ biến.” Bà mô tả trình tự các tư thế của Bikram và hai bài tập thở của ông là “một ý tưởng, tiến trình, hoặc hệ thống được thiết kế để cải thiện sức khỏe,” và để “đem lại lợi ích thể chất và một cảm giác an lạc.”

Bà viết, “Bản quyền chỉ bảo vệ sự diễn đạt ý tưởng này, tức là những từ ngữ và hình ảnh được sử dụng để mô tả trình tự ấy, chứ không bảo vệ ý tưởng của chính trình tự ấy.”

Quyết định trên là một thất bại mới nhất cho Choudhury. Ông chào đời tại Ấn Độ, và làm giàu bằng phong cách “yoga nóng” của ông. Ông từng bị kiện mấy lần, bị tố cáo quấy rối tình dục và hành hung phụ nữ, nhưng ông phủ nhận những đơn kiện ấy.

Quyết định bất lợi cho ông thầy dậy yoga này đã được đưa ra trong một cuộc xử lại một phán quyết của một thẩm phán địa hạt và có lợi cho Evolation Yoga. Đây là một phòng tập yoga ở Florida bị Choudhury cáo buộc vi phạm bản quyền.

Eric Maier, luật sư của Evolation, mô tả phán quyết của tòa án địa hạt thứ 9th là “một chiến thắng rất lớn cho các phòng tập yoga và các người tập ở khắp nơi.”

Maier nói rằng Choudhury đã “bắt nạt” các phòng tập trong nhiều năm, mưu toan chiếm độc quyền việc dạy 26 tư thế theo thứ tự mà ông đã sáng lập. Công ty của Choudhury thường xuyên gửi thư cho các phòng tập, đe dọa kiện họ ra tòa, theo Maier cho biết. Nhiều phòng tập chịu thua, nhưng thân chủ của Maier chống trả.

Maier nói, “Ông ấy có thể có độc quyền trên những lớp học yoga nào kết hợp các tư thế ấy” vào trong chương trình.

Bà Cydney Tune là một luật sư của Alliance Yoga. Đây là một hiệp hội phi lợi nhuận của những người dạy yoga, các trường huấn luyện và các phòng tập. Bà lưu ý rằng các tư thế yoga đã có từ hàng ngàn năm nay, và nằm trong phạm vi công cộng.

Một bản quyền trên thứ tự, trong đó các tư thế được thực hiện, sẽ gây ra những rủi ro pháp lý rất lớn cho tất cả các loại hướng dẫn viên tập Yoga, theo Tune, một chuyên gia về luật bản quyền, cho biết.

Bà Tune nói, “Nếu bạn là một người hướng dẫn tập luyện, bạn có thể xâm phạm bản quyền, nếu bạn có tư thế hít đất theo sau tư thế bay. Mọi người sẽ sợ hãi.”

Bà so sánh trình tự của các tư thế với một công thức nấu ăn là cái không thể bị giữ bản quyền.
Bà nói, “Mọi người sẽ có quyền tự do giảng dạy và thực tập yoga, mà không lo lắng rằng họ sẽ xâm phạm một bản quyền dựa vào thứ tự theo đó họ làm các tư thế.”

Choudhury tổ chức các lớp học, thường mặc một bộ đồ tắm Speedo màu đen, và đeo một chiếc đồng hồ Rolex. Ông sinh ra ở Calcutta và bắt đầu học yoga lúc lên 4 tuổi. Ông đến Beverly Hills vào năm 1971, và “nhanh chóng trở thành một nhân vật chính yếu, đúng lúc bộ môn yoga càng ngày càng được nhiều người ưa chuộng tại Hoa Kỳ,” theo tòa án cho biết. Ông nói rằng phương pháp của ông đã kéo dài sự nghiệp của các lực sĩ chuyên nghiệp, trong số đó có Kareem Abdul-Jabbar (bóng rổ) và John McEnroe (quần vợt), và ông ghi sổ nhiều ngôi sao điện ảnh vào trong số các khách hàng của ông.
Trang web Bikram Yoga College of India của ông yêu cầu người ta báo cáo các phòng tập Bikram “bất hợp pháp.”

Một số phòng tập đã đồng ý không sử dụng kỹ thuật chính xác của ông. Thế nhưng những phòng khác đã kiện ông cách đây vài năm, vì ông khẳng định bản quyền. Việc bí mật dàn xếp bao gồm chuyện các phòng tập cam kết không sử dụng tên Bikram.

Chuỗi tư thế của Choudhury được thực hiện trong 90 phút trong một phòng được làm nóng lên tới 105 độ. Evolation Yoga có một lớp học theo công thức này.

Tòa án Địa Hạt 9 đan cử một cuộc nghiên cứu tìm thấy rằng phương pháp ấy tạo ra một phản ứng cơ tim và cơn mệt mỏi đáng kể. Tòa so sánh phương pháp ấy với các phương pháp của bác sĩ giải phẫu.
Thẩm phán Wardlaw viết, “Bản quyền dành cho một cuốn sách mô tả cách thức thực hiện một ca mổ phức tạp không cho người giữ bản quyền ấy được độc quyền thực hiện cuộc giải phẫu.”

“Giống như loạt động tác mà một bác sĩ giải phẫu làm, trình tự ấy là một phương pháp được thiết kế để trị liệu, chữa lành, hoặc ít nhất làm nhẹ bớt 'những chấn thương thể chất và bệnh tật,” như Choudhury đã nói với các độc giả.