Đối phó với căn nhà trị giá thấp hơn món nợ

Vũ Đức Hiền/Viễn Đông

Theo cuộc nghiên cứu của công ty CoreLogic, có hơn 2 triệu căn nhà tại tiểu bang California có trị giá thấp hơn số tiền mà chủ nhà đang nợ ngân hàng. Con số vừa nói chiếm đến 30% tổng số các căn nhà trên cả tiểu bang.
Trong con số thống kê không vui đó, có gần 102.000 căn nhà ở Quận Cam, tính tới cuối năm 2011. Các bản tường trình hàng tháng của công ty dữ liệu địa ốc Dataquick gồm cả bản tường trình hồi tháng trước cho thấy giá nhà ở khu vực quận Cam California vẫn chưa lên nổi. Tuy số lượng nhà bán được gia tăng hơn 17% so với một năm trước, giá nhà lại sụt mất 2,3%.
Nhiều kinh tế gia tin rằng tình hình thị trường địa ốc có thể phải chờ tới sang năm hay sang năm sau nữa mới hy vọng nhìn thấy sự cải thiện khi nền kinh tế khả quan hơn. Không có ai tiên đoán sự phục hồi nhanh chóng mà rất chậm chạp. Trong tình thế này, những ngôi nhà có trị giá nhà thấp hơn số tiền chủ nhà đang nợ vẫn là một gánh nặng trên vai của ông bà chủ.
Bán không được mà ráng gồng người để trả nợ hàng tháng thì vô cùng mệt mỏi. Không biết đích xác bao giờ thị trường hồi phục để mình gỡ lại những thua thiệt chịu đựng suốt một thời gian dài.
Theo giới chuyên viên trong ngành địa ốc, tùy theo hoàn cảnh tài chính và gia đình của từng người, chủ nhà có 5 giải pháp khác nhau để đối phó với căn nhà và món nợ đang trong hoàn cảnh bất lợi. Tức là có trị giá nhà thấp hơn số tiền đang nợ.

Tiếp tục ở và trả nợ
Nếu làm chủ một căn nhà chỉ là một quyết định tài chánh, chúng ta có thể hình dung ra số lượng nhà bị xiết nợ (foreclosures) cũng như nhà được bán bên dưới món nợ (short sales) nhiều hơn như đã và đang diễn ra. Tại sao người ta tiếp tục đổ tiền vào một vụ đầu tư xấu? Tức là tiếp tục trả tiền nợ hàng tháng cho căn nhà có trị giá thấp hơn số tiền đang nợ.
Có hàng chục lý do khác nhau để người ta làm như vậy dù người ta có thể hiểu là phải ở trong căn nhà đó cả chục năm hay lâu dài hơn mới trả dứt tiền nợ.
Hoặc là người ta cố giữ đúng cam kết khi ký vào hồ sơ vay tiền, vừa có tính ràng buộc pháp lý, vừa có sự ràng buộc trách nhiệm tinh thần. Nhưng nó cũng là một nơi mà cả gia đình xum vầy sinh hoạt, dọn đi nơi khác cũng là cả vấn đề. Lại còn có những âu lo khi bản tiểu sử tín dụng bị tì vết rất xấu nếu ỳ ra không trả nợ. Chủ món nợ khi xiết nhà bán lại trên thị trường nếu lỗ vốn, có thể kiện con nợ đòi phần tiền họ bị lỗ.
Bởi vậy, phần lớn các người chủ nhà có trị giá nhà bên dưới món nợ vẫn kiên nhẫn ký chi phiếu trả tiền hàng tháng.

Tái tài trợ món nợ
Nếu chủ nhà không may gặp hoàn cảnh khó khăn tiền bạc, có thể tiếp xúc với một văn phòng cố vấn về món nợ mua nhà ở trong khu vực mình ở để được hướng dẫn hợp lý, có lợi nhất cho mình qua các chương trình của chính phủ.
Các chủ nhà có trị giá nhà thấp hơn món nợ có thể xin tái tài trợ món nợ qua một chương trình của chính phủ có lãi suất thấp và lãi suất cố định gọi tắt là HARP (Home Affordable Refinance Program) sẽ bị chấm dứt vào mùa Hè này.
Chương trình HARP dành cho những người đang có món nợ mua nhà hiện đang do hai định chế tài trợ Fannie Mae và Freddie Mac làm chủ.

Điều chỉnh món nợ
Rất nhiều chủ nhà có trị giá nhà thấp hơn số tiền đang nợ có thể hỏi ngay các ngân hàng chủ nợ của họ để xin điều chỉnh món tiền đang nợ (modification). Có nhiều cách điều chỉnh khác nhau tùy hoàn cảnh tài chính của chủ nhà từ hạ lãi suất, giảm số tiền đang nợ hoặc kéo dài thời gian (năm) trả nợ.
Chương trình điều chỉnh nợ chính yếu thường được đề cập là chương trình của chính phủ HAMP (Home Affordable Modification Program). Mục đích của chương trình là giúp cho người chủ nhà trả nợ hợp với khả năng chịu đựng của mình tùy theo lợi tức hàng tháng. Nhờ vậy, chủ nhà mới chịu được lâu dài và chủ nợ không phải siết căn nhà.
Khi xin tái tài trợ món nợ qua chương trình HARP mà không đủ điều kiện, nhà tài trợ có thể cứu xét cho con nợ giảm số tiền hàng tháng qua chương trình HAMP.

Bán nhà dưới món nợ
Trả món nợ không nổi, một số chủ nhà đành xin với chủ món nợ cho mình bán căn nhà hiện đang có trị giá dưới món nợ. Mục đích là thoát ra khỏi căn nhà và được chủ nợ tha thứ cho phần tiền nợ còn thiếu (sai biệt giữa giá bán căn nhà và số tiền còn nợ).
Một số chủ nhà có thể hội đủ điều kiện bán nhà dưới món nợ và được giúp lại một số tiền (khi căn nhà đã bán được) 3.000 Mỹ kim để dọn nhà, thuê nhà chỗ khác ở theo chương trình HAFA của chính phủ (Home Affordable Foreclosure Antenative program).
Chính phủ đã đòi hỏi các ngân hàng chủ nợ thực hiện các biện pháp cần thiết hầu rút ngắn thời gian chấp thuận và gia tăng số lượng nhà bán dưới món nợ thay cho xiết nợ, đỡ thiệt hại cho cả chủ nợ lẫn con nợ.
Bán nhà dưới món nợ đòi hỏi nhiều giấy tờ phức tạp. Đừng cố giải quyết lấy một mình. Hãy nhờ một chuyên viên địa ốc nhiều kinh nghiệm về bán nhà dưới món nợ.

Phủi tay, bỏ nhà
Tính trung bình trên cả nước Mỹ, cứ 605 căn nhà thì có một căn nhà bị xiết nợ trong tháng 5-2011, theo thống kê của RealtyTrac. Rất nhiều chủ nhà khi thấy trị giá căn nhà của mình tuột xuống bên dưới số tiền đang nợ vẫn cố gắng trả cho tới khi không còn kham nổi mới buông tay. Nhưng không hiếm chủ nhà đã tự ý ngưng trả nợ và thản nhiên dọn đi khi nhận được tờ giấy báo thủ tục xiết nợ và yêu cầu dọn ra.
Có những chủ nhà tuy đủ sức trả nợ hàng tháng nhưng vẫn ngưng trả nợ vì thấy không có lợi cho mình về mặt tiền bạc.
Bỏ nhà cho ngân hàng xiết nợ không có nghĩa là tất cả mọi rắc rối chấm dứt khi mình dọn ra. Tùy theo loại chương trình vay nợ và tùy theo luật lệ của từng tiểu bang mà chủ nhà có thể vẫn phải chịu trách nhiệm về số tiền nợ còn thiếu cộng với các phí tổn xiết nợ, bán nhà.
Nên tham khảo với chuyên viên pháp lý để biết trường hợp của mình giải quyết vấn đề như thế nào thì tốt nhất. - (VĐH)

Viendongdaily.com và tác giả giữ bản quyền bài trên trang này. Xin đừng trích đăng dưới bất cứ hình thức nào.