Đột quỵ không chừa người trẻ

Bài ĐOAN TRANG

Trong những năm gần đây, mặc dù số người lớn tuổi nhập viện vì đột quỵ đã giảm, nhưng đột quỵ ở người trẻ đang có chiều hướng gia tăng.

Độ tuổi 20 cũng bị đột quỵ

Trong một nghiên cứu được công bố trên tạp chí của Hiệp Hội Tim Mạch Hoa Kỳ hồi tháng Tư vừa qua, các nhà nghiên cứu đã đưa ra con số đáng chú ý: trong những năm 2000 và 2010, các trường hợp nhập viện vì đột quỵ do thiếu máu cục bộ (loại phổ biến nhất) đã giảm gần 20%, nhưng trong số đó, người trẻ có độ tuổi từ 25 đến 44 tuổi lại chiếm đến 44%.


Ăn nhiều rau xanh để giảm nguy cơ bị đột quỵ. (Getty Images)

Đột quỵ do thiếu máu cục bộ chiếm khoảng 80% trong tổng số những ca đột quỵ, xảy ra khi một mạch máu ở cổ hoặc não bị tắc nghẽn. Thiếu oxy và các chất dinh dưỡng quan trọng trong máu, các tế bào não bắt đầu chết đi và làm ảnh hưởng đến những khả năng bị kiểm soát bởi phần não đó, như kiểm soát cơ bắp hoặc nói.

Các bác sĩ cho thấy sự gia tăng rõ rệt của đột quỵ giữa những người trẻ tuổi với những bệnh nhân lớn tuổi, và có cùng những yếu tố gây ra từ bệnh béo phì, tiểu đường và huyết áp cao. Đối với những người trẻ khác bị đột qụy có thể do các tình trạng hiếm gặp, như bị khuyết tật tim bẩm sinh, hoặc tổn thương các động mạch ở cổ do chấn thương nhẹ.

Nhà tâm lý học thần kinh Lee Schwamm, giám đốc Bệnh Viện Massachusetts, nói, "Khi có người bị đột quỵ, các thành viên trong gia đình nghĩ rằng có thể do ông nội hút thuốc, hoặc do tiền sử có bệnh cao huyết áp. Nhưng dù thế đi chăng nữa, nếu bạn là người khỏe mạnh, bạn cũng không thể nào bị đột quỵ.”
Khoảng 90% trong số 800,000 ca đột quỵ mỗi năm ở Hoa Kỳ xảy ra với người lớn có tuổi từ 50 trở lên, nhưng nghiên cứu mới đây nhấn mạnh mức độ nguy hiểm đối với những người trẻ hơn.

Phân tích dữ liệu, các nhà nghiên cứu nhận thấy bệnh nhân nhập viện do đột quỵ đã giảm ở hai nhóm tuổi già nhất: Đối với những người từ 85 tuổi trở lên phải nhập viện vì đột quỵ giảm từ 2,077 xuống còn 1,618; Những người từ 65 đến 84 tuổi, tỷ lệ này giảm từ 846 xuống còn 605. Nhưng đối với những người từ 45 đến 64 tuổi, tỷ lệ này đã tăng từ 149 lên 156; và những người ở độ tuổi từ 25 đến 44 tuổi bị độ quỵ tăng từ 16 lên 23.

Phát hiện sớm để không bị di chứng

Các nhà nghiên cứu cũng cho rằng nên được giải thích một cách thận trọng vì một số người không hề biết rằng họ bị đột quỵ và không tìm kiếm sự chăm sóc y tế. Tuy nhiên, họ bổ sung rằng những phát hiện của họ trên phạm vi toàn quốc cũng phù hợp với những nghiên cứu ở khu vực nhỏ hơn. Ví dụ như ở Cincinnati và miền bắc Kentucky cũng cho thấy xu hướng các ca đột quỵ gia tăng đột biến ở người Mỹ trẻ tuổi.
Căng thẳng, stress liên tục, mất ngủ kéo dài là tình trạng thường gặp ở người trẻ tuổi, đây cũng là nguyên nhân tiềm ẩn cho bệnh đột quỵ ở người trẻ. Người có lối sống ít vận động, lười tập thể dục với chế độ ăn nhiều dầu, mỡ, lòng đỏ trứng, thịt,... và các chất béo khác chính là một trong những yếu tố dẫn đến nguy cơ bị đột quỵ ở người trẻ.

Ngoài ra, người nghiện thuốc lá, rượu, bia, sử dụng chất ma túy như cocaine, cần sa..., sử dụng thuốc tránh thai đều là những nguyên nhân làm tăng nguy cơ đột quỵ ở người trẻ.

Phát hiện càng sớm, di chứng của đột quỵ càng thấp. Gần hai triệu tế bào não chết mỗi phút đột quỵ không được cấp cứu. Dấu hiệu đột quỵ ở người trẻ không khác so với đột quỵ ở người lớn tuổi. Các triệu chứng khởi phát đột ngột như cảm giác tê ở mặt, cánh tay hoặc chân, thường bị ở một bên cơ thể, chóng mặt, mất thăng bằng...và để lại di chứng nặng nhẹ tùy vào mức độ tổn thương.

Đột quỵ xảy ra rất nhanh và nguy hiểm đến tính mang, nên mọi người nên biết các dấu hiệu cảnh báo. Bất kể loại đột quỵ loại nào, các triệu chứng nói chung là giống nhau (mặc dù chúng sẽ kéo dài trong vài phút). Gọi 911 hoặc đến phòng cấp cứu ngay lập tức nếu bạn hoặc một thành viên trong gia đình có bất kỳ triệu chứng nào sau đây:
- Yếu, tê hoặc tê liệt mặt, cánh tay, hoặc chân, đặc biệt là ở một bên của cơ thể
- Không có khả năng nói hoặc hiểu các câu đơn giản
- Đột ngột, đau đầu dữ dội
- Đột ngột thị lực mờ hoặc mất thị lực trong một hoặc cả hai mắt
- Chóng mặt hoặc không ổn định, đặc biệt khi có các triệu chứng khác
Đột quỵ là căn bệnh nguy hiểm tuy nhiên hoàn toàn có thể phòng ngừa được. Mọi người, đặc biệt là giới trẻ cần có lối sống lành mạnh, tích cực và thường xuyên kiểm tra sức khỏe định kỳ để ngăn chặn một cơn đột quỵ ghé thăm. Hiệp hội Đột quỵ quốc gia cho biết 80% đột quỵ có thể ngăn ngừa bằng cách quản lý các yếu tố nguy cơ chính, như ăn uống tốt, tập thể dục, không hút thuốc và hạn chế uống rượu.

Bảo vệ não để tránh đột quỵ

Đã biết đột quỵ là do máu không dẫn lên não được, vì vậy, giúp não luôn khỏe, bạn can phải bảo vệ não. Bảo vệ não bằng bằng cách thực hiện các bước sau:
- Nếu bạn hút thuốc, hãy dừng lại
- Giữ huyết áp và giảm cholesterol (dùng thuốc nếu cần)
- Giữ chất béo bão hòa đến mức tối thiểu
- Tiêu thụ không quá 2,3 gram natri mỗi ngày (ít hơn một muỗng cà-phê muối ăn)
- Giảm cân thêm
- Khám sức khoẻ định kỳ
- Tránh uống rượu quá mức
- Ăn nhiều rau tươi (ít nhất là 5 phần trái cây và hoa quả mỗi ngày). Một nghiên cứu cho thấy chất xơ từ bánh mì và ngũ cốc cũng có liên quan đến đột quỵ nhưng nguy cơ thấp.
- Tập thể dục.
Cùng với các lợi ích phong phú của trái cây và rau quả, nhiều loại có chứa kali, khoáng chất cũng giúp ngăn ngừa đột quỵ. Một nghiên cứu của Trường Y tế Công cộng Harvard, nơi các nhà nghiên cứu đã theo dõi gần 44,000 người trong tám năm, nhận thấy rằng những người tiêu thụ kali trong thực đơn ăn uống mỗi ngày của họ (khoảng 4,300 mg / ngày) thì ít bị bệnh hơn 38% so với những người tiêu thụ ít hơn (khoảng 2,400 mg/ ngày). Chuối, cam, cà chua, rau bina, và khoai tây đặc biệt là nguồn kali tốt. Nếu bạn bị cao huyết áp hoặc tiền sử gia đình bị đột qụy, hãy hỏi bác sĩ nếu cần bổ sung kali cho bạn.
Bạn có thể ngạc nhiên khi nghe rằng tủ thuốc của bạn đã được trang bị một loại thuốc chống đột quỵ mạnh mẽ: aspirin. Hỏi bác sĩ nếu bạn có thể được hưởng lợi từ việc dùng một viên aspirin mỗi ngày.

Aspirin có thể phản ứng với các thuốc khác và có thể gây khó khăn cho dạ dày của bạn, vì vậy hãy chắc chắn tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng thuốc thường xuyên.

Một cuộc khảo sát của các nhà nghiên cứu tại Đại học Cincinnati đã khám phá ra sự thiếu hiểu biết về đột quỵ gây ra hậu quả xấu. 4 trong số 10 bệnh nhân bị đột quỵ không biết các triệu chứng cơ bản và các nguy cơ gây đột quỵ, và một nửa trong số họ đã không biết rằng đột quỵ ảnh hưởng đến não.
Cuối cùng, bạn có thể giúp bảo vệ người thân tránh được đột quỵ bằng cách cung cấp kiến thức cho họ.
(Theo: HealthDays.com, Hiệp Hội Tim Mạch Hoa Kỳ)