Dự án tàu cao tốc California bị chậm lại vì thiếu đất

FRESNO - The Hollywood Inn, một hộp đêm bị đóng cửa trong một khu tồi tàn ở Fresno, đã bị phá hủy. Cách đó vài dặm, một cái hầm sâu 80 bộ, dùng để xét nghiệm tình trạng của đất, đã chìm vào bờ sông Fresno.

Các giới chức nói rằng những hoạt động như vậy, cùng với những chiến thắng pháp lý gần đây và số tiền tài trợ dài hạn mới của tiểu bang, cho thấy bước tiến bộ chân chính trong dự án xây dựng đường hỏa xa cao tốc, trị giá $68 tỷ Mỹ kim, sẽ nối liền các thành phố lớn của tiểu bang, với dịch vụ hỏa xa chạy 220 dặm một giờ.

Nhưng tiểu bang vẫn còn phải bắt đầu việc xây dựng các cơ cấu lâu dài, một cách toàn lực và bền vững. Trong số đó, có cầu, đường rầy và nhà ga xe lửa. Ít nhất phải xây dựng một phần, bởi vì thiếu phần lớn đất của vùng Central Valley, cần thiết để làm một chặng đường sơ khởi dài 29 dặm sẽ chạy qua Fresno. Tiểu bang đã có 71 trong tổng số 526 lô đất cần thiết cho chặng đường ấy, chiếm khoảng 13% trong tổng số, theo số liệu do bởi Cơ Quan Hỏa Xa Cao Tốc California cung cấp.

Việc khởi công xây dựng hạng nặng không những là quan trọng về mặt biểu tượng, mà còn có thể giúp làm suy yếu sức phản đối chính trị và pháp lý chống lại dự án này. Tuy nhiên, tiến độ chậm chạp có thể đe dọa khả năng của tiểu bang đáp ứng những hạn chót của việc tài trợ.

Jeff Morales, giám đốc điều hành của Cơ Quan Hỏa Xa Cao Tốc California, cho biết cơ quan này đã phải tăng cường nhân viên phụ trách việc mua tài sản. “Chúng tôi đã khởi sự chậm hơn, nhưng chúng tôi đang tăng tốc độ”. Ông nói thêm ông tin rằng việc xây dựng bắt đầu vào năm ngoái, khi chính quyền đưa ra một hợp đồng xây dựng cho Tutor Perini Corp, trụ sở đặt ở Sylmar, để xây chặng đường đầu tiên.

Tiểu bang có quyền pháp lý để thu hồi tài sản của các nông dân, các chủ nhà và các cơ sở kinh doanh. Nhưng tiến trình này có thể làm tốn thời gian. Ông Morales lưu ý rằng cơ quan hỏa xa này đang cậy dựa vào một thực thể tiểu bang riêng rẽ, là Hội Đồng Các Công Trình Công Cộng, để tịch thu tài sản cho dự án ở những nơi nào cần thiết. Trong tuần qua, hội đồng này cho biết rằng họ đã làm những bước pháp lý ban đầu để nhận lấy 19 lô đất.

Sau khi bỏ lỡ những mục tiêu trước đó, mãi hồi tháng 12 năm 2012 để bắt đầu xây dựng, cơ quan này ngần ngại không muốn cho biết khi nào công việc đầy đủ quy mô sẽ bắt đầu.

Ngoài những điều khác, chính quyền muốn tránh chuyện chuẩn bị hoạt động xây dựng chính yếu, rồi sau đó phải dừng lại, vì tiểu bang không có đất cần thiết để tiếp tục xây dựng. Các lô đất này hiện thời nằm dưới quyền kiểm soát của các giới chức hỏa xa đều không nằm liền nhau, hạn chế khối lượng xây dựng hiện nay có thể làm.

Đầu tháng Tám, một tòa án phúc thẩm đã đảo ngược một phán quyết của tòa án cấp dưới. Đây là một chiến thắng cho dự án xe lửa cao tốc California. Phán quyết của tòa cấp dưới cho rằng tiểu bang đã không tuân thủ pháp luật, trong việc phát triển một kế hoạch tài trợ cho đường hỏa xa trị giá $68 tỷ, nối liền Los Angeles với San Francisco.

Quyết định của tòa phúc thẩm xua tan bóng mây ám trên khả năng xúc tiến dự án của California High-Speed Rail Authority (Cơ Quan Hỏa Xa Cao Tốc California) trong vài năm sắp tới. Cơ quan dự định bắt đầu xây dựng một chặng đường rầy dài 130 dặm ở thung lũng miền trung tiểu bang, và đẩy nhanh việc lập kế hoạch xây một chặng dài 40 dặm từ Burbank đến Palmdale.

Nhưng phán quyết do Tòa Phúc Thẩm Địa Hạt 3 cũng cảnh cáo chính quyền tiểu bang rất rõ ràng rằng có “những câu hỏi pháp lý quan trọng bắt đầu xuất hiện,” về chuyện liệu dự án này có phù hợp hay không với những gì các cử tri đã chấp thuận, trong một trái phiếu $9 tỷ Mỹ kim trong năm 2008. Những vấn đề quan trọng tài chánh và môi trường vẫn cần được tiểu bang làm rõ trong một báo cáo trong tương lai, theo tòa phúc thẩm cho biết. Một số vụ kiện khác thách thức dự án này.

Khả năng tiểu bang giành được một chiến thắng trong quyết định mới đây đã được tiên báo trong tháng Năm, khi ba thẩm phán tỏ vẻ hoài nghi về các lập trường của phía nguyên cáo trong những lập luận phát biểu bằng miệng. Tuy nhiên, các giới chức tiểu bang hài lòng ra mặt với quyết định 3 phiếu thuận và 0 phiếu chống.

Chủ tịch hội đồng quản trị Cơ Quan Hỏa Xa Cao Tốc California là Dan Richard nói, “Chúng tôi hoan nghênh phán quyết của tòa án. Cơ Quan Hỏa Xa Cao Tốc California luôn luôn cam kết xây dựng một hệ thống hỏa xa cao tốc tân tiến.”