Gây vốn

Bài NGUYỄN ĐẠT THỊNH

Sức mạnh của Mỹ là khả năng gây vốn, cần bao nhiêu vốn cũng có, miễn là có sáng kiến “một vốn, bốn lời;” Trung Cộng, Việt Cộng cũng có khả năng gây vốn, vì kho bạc quốc gia là của Đảng, mà Đảng Cộng Sản tại hai quốc gia đó mạnh đến mức nhà cầm quyền tiêu xài thả dàn, không ai dại dột phản đối.

Vì đặc tính người cầm quyền, cầm tiền đó nên câu thành ngữ “dân giầu, nước mạnh,” bị người Việt, người Tầu đọc trài trại thành “cán bộ tỉ phú, nước ngủ, dân nghèo.”

Công ty nặc danh Mỹ cầm trong tay những số tiền lớn hơn tổng sản lượng quốc gia bất cứ năm nào trong lịch sử trên 300 năm lập quốc, là chuyện thường thấy tại Mỹ.

Vậy mà hai chính khách Mỹ rất mạnh, đang tại vị cầm quyền -ông Trump, tổng thống, và ông Gavin Newsom, thống đốc California đang khốn khổ vì thiếu vốn. Ông Trump chỉ cần có $6 tỉ bạc, mà không có được, vì người cầm tiền là một phụ nữ, vốn ke re, cắc rắc -tính khí đàn bà- đếm từng đồng một. Bà Nancy Pelosi chỉ phát cho Trump có $1.3 tỉ - số tiền tí tẹo đó chỉ đủ xây 1/5 bức tường biên giới.

Ông Newsom-thống đốc Cali- chức vụ nhỏ hơn tổng thống 50 lần, nhưng lại lớn gan hơn ông Trump: Newsom đang phóng tay xây dựng đường xe hỏa ... tiễn (đường xe lửa chạy bằng tốc độ hỏa tiễn), tốn kém dự trù là $100 tỉ, nối liền Los Angeles với San Francisco. (Getty Images)

California High-Speed Rail - đường xe hỏa ... tiễn- trị giá $100 tỉ, dài 800 miles, nối liền San Francisco với Los Angeles, ngừng 24 trạm, tốc độ tối đa 220 mph (350 km/h). (California High-Speed Rail Authority via Getty Images)

Ngân khố Ca Li chỉ còn khoảng tròm trèm $30 tỉ, một góc nhỏ của kinh phí cần thiết, nhưng Thống Đốc Newson vẫn cứ khởi công với 21 địa điểm xây cất, phát động với trên 2,000 nhân công -mỗi điểm trên dưới 100 nhân công.

Tại nhiều công trường, thợ thuyền làm từ 5 giờ sáng tới 2 giờ trưa để tránh cái nóng Ca Li, nhiều chỗ lên đến trên 110 độ, vào buổi chiều. Vấn đề quan trọng nhất -thiếu kinh phí- vẫn chưa được giải quyết.
Chính quyền dân chủ tại Ca Li tin rằng, bằng cách này hay cách khác con đường xe hỏa ... tiễn vẫn được hoàn thành, vì nhiều người rất thích phương tiện giao thông nhanh chóng như đường hàng không, mà lại rẻ hơn, tiện hơn.

Nhiều chính khách Cộng Hòa chỉ trích công tác xây con đường xe hỏa ... tiễn là không đúng thứ tự ưu tiên, vì ngân khoản lớn lao đó phải được dùng để giải quyết nạn khan hiếm nhà cửa -nhất là những chương trình xây cất rẻ tiền cho người nghèo.

Trong bài diễn văn tường trình thường niên, Thống Đốc Gavin Newsom công bố chặng đường 110 miles nối liền Bakersfield và Merced sẽ được hoàn thành, nhưng toàn bộ công tác sẽ phải tạm ngưng vì kinh phí gia tăng, tới mức quá đáng; năm 2008, chặng đường từ Anaheim đến San Francisco được ước tính là $33.6 tỉ, và giá vé một chiều cho hành khách đi từ Los Angeles đến San Francisco là $55. Năm nay cả chi phí lẫn giá vé đều gia tăng gần 40%.

Ông Jim Patterson, cựu thị trưởng Fresno, chỉ trích, “đường xe hỏa ... tiễn Ca Li chạy chậm nhất, mà mắc tiền nhất thế giới."

Kinh nghiệm Ca Li khiến Thống Đốc Florida ông Rick Scott từ chối không nhận ngân khoản liên bang trợ giúp xây dựng “đường xe hỏa ... tiễn” nối liền Tampa với Orlando, vì phần phí tổn còn lại cũng vẫn quá nặng.
Riêng tại Texas “đường xe hỏa ... tiễn” không gặp trục trặc vì việc thực hiện do tư nhân đảm trách; hệ thống xe hỏa tiễn tại Texas sẽ nối liền ba thành phố Dallas, Fort Worth and Houston.

Cựu thống đốc Ca Li Jerry Brown là người lạc quan chủ trương cứ khởi công xây cất đường xe hỏa tiễn, rồi từ 21 khởi điểm đó con đường sẽ được nối tiếp; dù có chậm bao nhiêu thì vẫn nhanh hơn ngồi đó chờ phép lạ ban phát cho Ca Li có đủ $100 tỉ.


Những hệ thống chân cầu này là tiền đặt cọc mua con đường xe hỏa ... tiễn. (California High-Speed Rail Authority via Getty Images)

Trong cuộc bầu cử năm ngoái, ứng cử viên Dân Chủ Gavin Newsom thắng cử, một phần vì ông hứa hẹn tiếp nối công trình xây dựng con đường xe hỏa tiễn, trong lúc ứng cử viên Cộng Hòa John Cox, chủ trương hủy bỏ kế hoạch đường xe hỏa tiễn, và thất cử.

Hiện ngân khoản đường xe hỏa tiễn chỉ còn non $30 tỉ, nhưng nhiều người vẫn lạc quan; giáo sư Martin Wachs, University of California at Berkeley nhận định, “Thiếu tiền thì kiếm thêm tiền bằng cách bán công khố phiếu hoặc cho tư nhân đấu thầu.”

Cho đến giờ này, kinh phí vẫn đến từ cái nguồn duy nhất: tiền thuế của cư dân Ca Li; và dân Ca Li vẫn thích đi xe hỏa tiễn.

Ông John Hernandez, một công chức nhỏ làm việc tại sở Small Business Administration, và cư ngụ tại Fresno, xuýt xoa nói, “Đường xe hỏa tiễn, sẽ tạo thịnh vượng cho Fresno; xong bữa ăn trưa, tôi lên xe hỏa ... tiễn, vào lúc 12 giờ, là 3 tiếng đồng hồ sau, tôi đã có mặt tại San Francisco; gặp gỡ bè bạn, ăn cơm chiều tại đó với họ, và tối vẫn ngủ ở nhà. Dễ như đi chợ."

Tổng giám đốc giao thông, vận tải tiểu bang Ca Li Roger Dickinson nhận định, “Nhu cầu đi lại, chuyên chở giữa Nam và Bắc Ca Li rất nhiều, đường xe hơi không đáp ứng nổi, đường hàng không vừa đắt vừa lỉnh kỉnh hơn; phương tiện xe lửa tốc hành/200m/ph là đúng nhất.
Không đủ tiền làm ư? Gây vốn. Khó khăn gì đâu?