Giống người đầu tiên đã tiến hóa để lặn được sâu dưới biển

Người Bajau có thể lặn tới 5 phút mà không thở bằng bình dưỡng khí. (Filipiknow.net)

INDONESIA - Bộ tộc Bajau sống tại Indonesia có lá lách tiến hóa lớn khác thường, giúp họ có thể lặn tự do ở độ sâu đến 70 mét. Đây là lần đầu tiên giới khoa học phát hiện sự thay đổi gene ở người để thích nghi với các hoạt động dưới biển. Bộ tộc Bajau, hay "Người du cư trên biển,” sống trên thuyền và bắt cá bằng cách lặn tự do ở các vùng biển phía nam châu Á suốt hơn 1,000 năm qua. Hiện tại họ sống ở Indonesia và nổi tiếng với khả năng nhịn thở. Thành viên bộ tộc này có thể lặn rất sâu mà không dùng thiết bị hỗ trợ nào, ngoài một bộ quả cân và cặp kính bảo vệ mắt.

Lá lách có vai trò quan trọng giúp cơ thể phản ứng khi lặn. Nhịp tim sẽ giảm, máu được đưa đến những cơ quan thiết yếu, lá lách co lại để đẩy hồng cầu nhiều oxy vào tuần hoàn máu. Sự thu nhỏ của lá lách có thể tăng lượng oxy trong cơ thể lên 9%. Lá lách lớn chứa nhiều hồng cầu mang oxy hơn, nhờ đó tăng thời gian nhịn thở. Nghiên cứu mới cho thấy lá lách của người Bajau lớn hơn 50% so với người Saluan sống chủ yếu trên đất liền. "Không có nhiều thông tin về lá lách người xét theo sinh lý và di truyền học, nhưng những loài hải cẩu chuyên lặn sâu như Weddell sở hữu lá lách cực lớn. Tôi nghĩ nếu chọn lọc tự nhiên khiến hải cẩu mang lá lách lớn thì con người có thể cũng vậy,” nhà khoa học Melissa Ilardo tại Đại học Cambridge cho biết.

Bà Ilardo ở lại Jaya Bakti, Indonesia, vài tháng để lấy mẫu gene và siêu âm người Bajau và người Saluan. Kết quả cho thấy lá lách của người Bajau lớn vĩnh viễn chứ không phải chỉ tạm thời do lặn. Phân tích DNA cho thấy, người Bajau mang gene PDE10A mà người Saluan không có. Gene này được cho là thay đổi kích thước lá lách bằng cách điều chỉnh lượng hormone tuyến giáp. Nhóm nghiên cứu chưa biết chính xác người Bajau có thể ở trong nước bao lâu. Một người trong bộ tộc nói anh ta từng lặn suốt 13 phút. Nhóm nhà khoa học hy vọng nghiên cứu mới có thể giúp con người hiểu hơn về chứng giảm oxy máu cấp tính.