Hạ Viện California thông qua dự luật giúp người làm cho Uber được hưởng quyền lợi như nhân viên

Những người lái xe cho Uber và Lyft đang biểu tình bên ngoài một cơ sở Uber tại Saugus, Massachusetts. Họ mong được hai hãng xe tăng thêm quyền lợi cho họ như nhân viên của hãng. (Getty Images)

SACRAMENTO - Không chỉ hỗ trợ những người hành nghề lái xe tự do cho Uber hay Lyft, dự luật có thể giúp tất cả những ai làm việc theo dạng độc lập “indepedent contractor” cho các cơ sở thương mại khác trên toàn tiểu bang.

Trong tuần này Hạ Viện California đạt được một bước quan trọng trong việc viết lại các quy tắc của nền kinh tế gig (gig economy), một môi trường trong đó các công việc tạm thời là phổ biến, cơ sở thương mai sẽ thỏa thuận với những người lao động tự do về một sự cam kết ngắn hạn giữa đôi bên.
Hạ Viện tiểu bang đã thông qua một dự luật hôm thứ Tư, 29 tháng 5, và theo dự luật này thì các công ty khó gắn nhãn người lao động là nhà thầu độc lập (indepedent contractor) thay vì nhân viên. Sự việc gắn nhãn “độc lập” là một cách thức rất phổ biến giúp các doanh nghiệp tránh áp dụng luật lao động của tiểu bang và liên bang đối với các “nhà thầu” tự do này.

Dự luật đang được chuyển lên Thượng Viện tiểu bang, nơi mà người ta tiên đoán các công ty sẽ vận động để ngăn chặn dự luật trở thành luật bắt buộc.

Hàng trăm ngàn người làm việc theo dạng “nhà thầu độc lập” ở California, từ các tài xế Uber và Amazon cho đến thợ làm móng tay và vũ công thoát y, có thể sẽ trở thành nhân viên theo dự luật.
Sự thay đổi tuy nhỏ đó nhưng lại rất lớn về quyền lợi cho người làm việc. Những người lao động này sẽ nhận được bảo vệ bởi luật lao động và các lợi ích mà tất cả các nhân viên nhận được, chẳng hạn như bảo hiểm thất nghiệp, trợ cấp chăm sóc sức khỏe, nghỉ phép để sanh con, trả lương ngoài giờ, bồi thường cho công nhân và mức lương tối thiểu $12 được bảo đảm.
Điều này cũng có nghĩa là các công ty sẽ tức giận về chi phí gia tăng.
Dự luật California, được gọi là AB5, mở rộng một quyết định đột phá của Tòa Thượng Thẩm California vào tháng trước đối với công ty Dynamex. Phán quyết và dự luật hướng dẫn các doanh nghiệp sử dụng bài kiểm tra ABC để tìm hiểu xem một công nhân có phải là nhân viên hay không.
Để thuê một nhà thầu độc lập, các doanh nghiệp phải chứng minh rằng người lao động này (a) không bị sự kiểm soát của công ty, (b) không làm việc chính thức cho công ty kinh doanh, và (c) là một doanh nghiệp độc lập trong ngành đó. Nếu họ không đáp ứng cả ba điều kiện đó thì họ phải được xếp hạng là nhân viên của công ty.
ABC là một tiêu chuẩn chứng minh rõ ràng và chặt chẽ hơn nhiều so với các hướng dẫn mơ hồ theo luật liên bang. Và nó là một trong những thử thách lớn nhất đối với mô hình lợi nhuận của Uber, Instacart, Postmate và các công ty công nghệ khác dựa vào một đội quân nhỏ gồm các nhà thầu độc lập.
Uber có thể sẽ phải công nhận hàng chục ngàn tài xế ở California là nhân viên, điều mà các tài xế Uber đã đấu tranh tại tòa trong nhiều năm nay.
Nhiều doanh nghiệp tại California đã rất bất an trước sự việc dự luật có thể được thông qua. Vì vậy họ đang tìm cách ngăn chặn nó.
Phòng Thương Mại của tiểu bang và hàng chục nhóm ngành đang vận động hành lang, và một danh sách dài các ngành nghề đã được loại trừ khỏi dự luật gồm: bác sĩ, nha sĩ, luật sư, kiến trúc sư, đại lý bảo hiểm, kế toán, kỹ sư, cố vấn tài chính, chuyên viên địa ốc, và người làm tóc hay làm móng thuê gian hàng tại tiệm.
Các nhóm ngành này cho rằng các chuyên gia trong các ngành vừa nêu trên là các nhà thầu độc lập thực sự, với các doanh nghiệp và quyền lực riêng để đàm phán hợp đồng làm việc.
Và các nhà lập pháp đã đồng ý với ý kiến đó, vì mục đích thật sự của dự luật là thu hẹp sự bất bình đẳng lợi tức của những người dễ bị bóc lột sức lao động, chẳng hạn như người lái xe cho Uber, Amazon, hoặc các công ty giao hàng khác.