Hệ giải nhiệt: Két nước Radiator

Khi xe lăn bánh, đầu máy tỏa ra rất nhiều sức nóng mà nếu không được hạ giảm, sẽ mau chóng tích lũy, dẫn đến tình trạng Overheat làm tê liệt toàn thể bộ máy. Để ngăn chặn tình trạng này, các nhà thiết kế xe hơi xếp đặt một hệ thống giải nhiệt đưa một dòng coolant chạy quanh để hạ sức nóng trong đầu máy.
Hệ giải nhiệt đó, ngoài dòng coolant còn bao gồm nhiều bộ phận khác như két nước, nắp áp suất, bình chứa phụ, quạt giải nhiệt, máy bơm coolant, điều nhiệt kế, đường bypass, các ống dẫn, máy sưởi... Tất cả các bộ phận trong hệ giải nhiệt phải hoạt động hòa nhịp với nhau, hoặc nói một cách khác: Bất cứ thành phần nào trục trặc cũng làm cho công tác giải nhiệt không thể chu toàn.

Hôm nay chúng ta nói chi tiết về Két Nước, vai trò của nó, và những vấn đề có thể xảy đến cho nó.

Cấu tạo két nước

Két Nước là một cái “bể chứa,” hình chữ nhật dẹt, gắn sát với vách đầu xe, gồm hai phần: Một là phần lõi (Radiator Core), hai là phần “bể”. Phần lõi là tập hợp những ống nhôm dẹp với những “vi cá” cũng bằng nhôm chạy zigzag quanh các ống ấy. Những “vi cá” này truyền hơi nóng trong ống ra ngoài để làm giảm nhiệt độ trong đầu máy. Bên ngoài lõi là hai “bể” (tank) đính sát vào hai cạnh dọc của lõi.
Bể cũng có thể được thiết kế sát 2 cạnh ngang. Một bể chứa coolant chạy vào (inlet tank), bể kia chứa coolant chạy ra (outlet tank). Mỗi bể nối với một đường ống dẫn coolant chạy vào hoặc chạy ra. Két nước được đậy lại bằng một cái nắp, gọi là nắp áp suất. Ngoài ra trong két nước còn có một “bể” thứ ba, nối với hộp số. Dầu hộp số được đưa vào “bể” này để được hạ nhiệt, giống như nước coolant giải nhiệt cho đầu máy vậy.

Vai trò két nước: Là nơi dòng coolant xuất phát để đi làm nhiệm vụ “hạ nhiệt” cho đầu máy, két nước cũng là nơi dòng coolant làm xong nhiệm vụ trở về, nghỉ ngơi để lấy sức trước khi được tiếp tục đưa lên đường công tác.

Chẳng những cần thiết cho đầu máy, két nước còn là nơi hạ nhiệt cho hộp số. Giữ những vai trò quan trọng như thế, két nước cần phải được săn sóc và bảo trì đúng mức.

Săn sóc bảo trì

Với cấu trúc như trên, két nước có thể gặp những trục trặc gì? Cần được săn sóc như thế nào?
1. Tránh rỉ sét do coolant ô nhiễm
Cần giữ cho két nước khỏi bị rỉ sét. Két nước rỉ sét có thể làm rò coolant ra ngoài, gây sự hao hụt và nếu không để ý kịp thời, có thể dẫn tới tình trạng thiếu coolant. Hơn thế nữa, rỉ sét từ két nước có thể rơi vào trong dòng coolant, rồi theo đó đi vào trong đầu máy, gây ra nhiều thiệt hại khác.
Vì thế, để kiểm tra két nước, chủ xe có thể nâng nắp đậy đầu máy (hood) và mở nắp két nước (cap) để xem màu coolant như thế nào. Coolant màu nâu đục hứng tỏ có quá nhiều rỉ sét bên trong hệ thống. Gặp tình trạng này thì thay coolant không đủ, mà phải súc bình, nếu không có thể phải thay toàn bộ két nước.
Để tránh tình trạng rỉ sét xảy ra cho két nước, bạn phải dùng coolant tốt, đúng tiêu chuẩn. Nếu mua loại coolant đã pha sẵn theo đúng tỷ lệ, bạn có thể dùng ngay. Nhưng nếu mua coolant nguyên chất, bạn phải dùng nước cất (distilled water) để pha loãng theo tỷ lệ 50% antifreeze, 50% nước cất.
Đừng dùng nước phông-tên, bởi vì cặn vôi và những chất ô nhiễm khác trong nước phông-tên có thể gây rỉ sét cho các phần kim loại bên trong két nước. Nếu lỡ phải dùng nước phông-tên trong trường hợp khẩn cấp, cần phải súc bình ngay sau đó và thay bằng coolant đủ phẩm chất. Dù không bao giờ dùng nước phông-tên, bạn vẫn cần phải súc bình (flush) mỗi năm một lần để ngăn ngừa rỉ sét cho két nước.

2. Tránh va chạm gây rò rỉ
Két nước cũng có thể hư hại do nhiều tác nhân khác, như đá gạch trên đường đánh trúng. Vì thế cần phải kiểm tra két nước mỗi tuần ít là 1 lần để xem có hư hại, rò rỉ chỗ nào không. Nếu có cần phải sửa chữa ngay, hoặc thay ngay két nước mới. Thường xuyên kiểm tra mực nước coolant, nhất là trước mỗi chuyến đi xa. Đồng thời nên mang theo một bình nước cất (distilled water) trong xe để đề phòng những bất trắc dọc đường.
haosmith@yahoo.com