Hoa Kỳ hoàn trả cổ vật bị đánh cắp cho Guatemala

 Một trong các phiến đá sắp được hoàn trả cho Guatemala.

LOS ANGELES – Bảy phù điêu bằng đá vôi, cổ vật vô giá của nền văn hóa Maya, bị đánh cắp vào hàng chục năm trước từ Guatemala, sẽ được trả về cố quốc của mình, sau khi người đại diện của một nhà sưu tập đồ cổ nghi ngờ xuất xứ của các cổ vật này và liên lạc với FBI.

Các chuyên gia do FBI mời tới đã nhanh chóng xác định các mảnh phù điêu bằng đá vôi, có niên đại hơn 1 ngàn năm tuổi, đã bị tháo gỡ trái phép tại 2 địa điểm ở Guatemala và bán cho một nhà sưu tập ở California vào thập niên 70. “Bốn phiến đá vôi lớn hơn có niên đại từ năm 400 đến 600 sau Công Nguyên,” theo lời đặc vụ FBI Elizabeth Rivas, chuyên viên điều tra các vụ tội phạm trong lĩnh vực văn hóa-nghệ thuật. “Các chuyên gia tin rằng các phiến đá này khắc hình các con quái vật sống trong đường nối giữa Trái Đất và thế giới trong lòng đất.”
Ba phiến đá nhỏ hơn còn lại - được khắc đầy các chữ tượng hình, là một kiểu niên lịch cổ xưa - một thời đã từng được khảm bên ngoài một ngôi đền cổ ở vùng Petexbatun ở Guatemala, bà Rivas nói. Các phiến đá này được cho là từ 1,100 đến 1,400 năm tuổi.

Cả 7 phiến đá đã được trưng bày trong cuộc họp báo tại văn phòng chính của FBI tại Los Angeles vào hôm thứ Sáu, với sự hiện diện của cả viên chức Hoa Kỳ và Guatemala. Vị đại sứ của Guatemala, thuộc đại sứ quán ở Los Angeles, đã gọi các cổ vật này là vô giá. “Chúng là một phần của nền văn hóa của chúng tôi. Mỗi một cổ vật được trả về đều rất quan trọng đối với chúng tôi,” theo lời ông Roberto Archila. Ông cũng lên tiếng cám ơn chính phủ Hoa Kỳ và cơ quan FBI. Ông cho biết, 7 phiến đá này sẽ được đưa vào 1 bảo tàng chuyên về văn hóa Maya và được trưng bày tại đây.

FBI đã biết về sự tồn tại của 7 phiến đá này từ những năm 70, khi truy tố 1 hãng bán đồ cổ về tội bán đồ vật bị trộm cắp từ Guatemala. Tuy nhiên, khi đó, nhà chức trách không thể xác định các phiến đá được lấy từ vùng nào của Guatemala, và được đưa đến Hoa Kỳ khi nào, nên FBI không thể chứng minh là các phiến đá này đã bị trộm cắp.

Một nhà sưu tập đã mua các phiến đá này và cất giữ chúng trong nhiều năm. Khi ông qua đời, người quản lý tài sản của ông phát hiện các cổ vật này không có đủ giấy tờ chứng nhận xuất xứ nên đã liên lạc với FBI. Các kỹ thuật hiện đại đã giúp FBI tìm ra chính xác nguồn gốc của các phù điêu đá này.

Từ năm 1970, Hoa Kỳ đã hợp tác với nhiều nước trên thế giới để trả lại các cổ vật bị buôn bán trái phép. Năm 2004, FBI thành lập một đơn vị đặc biệt chuyên về lĩnh vực cổ vật và các tác phẩm nghệ thuật. Từ đó đến nay, đơn vị này đã thu hồi hơn 14,850 vật phẩm, với giá trị hơn $165 tỷ Mỹ kim.