Nhật cam kết bảo vệ nền dân chủ bằng mọi giá sau ngày cựu Thủ Tướng Abe bị ám sát

Màn ảnh lớn trong khu phố Akihabara tại thủ đô Đông Kinh loan tin cựu Thủ Tướng Shinzo Abe, 67 tuổi, đã bị bắn chết trong lúc đang vận động cử tri tại Nara hôm thứ Sáu, 8 tháng 7, 2022. Vào Chủ Nhật, 10 tháng 7, người Nhật bỏ phiếu cho Hạ Viện. (Kyodo News via Getty Images)

NARA - Gần một ngày sau khi cựu Thủ Tướng Shinzo Abe bị ám sát, nước Nhật vẫn còn bàng hoàng trước cái chết quá bất ngờ tại một quốc gia nơi có luật kiểm soát súng rất khắt khe. Quan trọng hơn nữa, bạo động liên quan đến bầu cử hầu như rất hiếm khi xảy ra tại Nhật Bản. Thi thể của ông đã được chuyển về thủ đô Tokyo trong ngày thứ Bảy.

Trước đó, vào trưa thứ Sáu, trong lúc ông Abe, 67 tuổi, đang được các bác sĩ tìm cách cứu sống, đương kim Thủ Tướng Fumio Kishida đã cố gắng kìm chế sự xúc động trong lúc họp báo về vụ ám sát. Ông Kishida nói, “Sự tấn công này là một hành động tàn bạo xảy ra trong một cuộc bầu cử - là nền tảng của chế độ dân chủ của chúng ta.”

Sau khi nghe bác sĩ chính thức thông báo ông Abe đã không qua khỏi, Thủ Tướng Kishida nói trước đám đông ký giả, “Tôi thật tình không biết nói gì hơn trước tin qua đời của ông Abe.” Ông Kishida từng được ông Abe hỗ trợ để lên chức lãnh đạo đảng và thủ tướng, nên ông được xem như người của Abe.

Bệnh viện đã chính thức thông báo ông Shinzo Abe qua đời vào lúc 5g03 chiều thứ Sáu, tức là năm tiếng rưỡi sau khi ông bị bắn tại thành phố Nara. Cảnh sát đã bắt một người đàn ông 41 tuổi, cho biết ông này đã tự chế súng dùng trong vụ ám sát.

Ông Abe đã phát biểu vận động tranh cử trước đám đông bên ngoài một trạm xe điện. Hai phát súng được nghe thấy. Hình video cho thấy có khói bay lên từ khẩu súng được cầm trong tay của người đàn ông. Vài giây sau các nhân viên an ninh vật té một người đàn ông mặc áo thun màu xám và quần màu xám nâu.

Hình ảnh của hãng thông tấn Kyodo cho thấy ông Abe nằm ngửa trên mặt đường cạnh hàng rào cản, có những đốm máu đỏ trên áo trắng. Nhiều người tụ chung quanh ông, tìm cách cứu ông. Có người dùng phương pháp xoa bóp tim. Thế nhưng ông qua đời tại bệnh viện, bị chảy máu cho đến chết vì những vết thương ở tim và bên phải cổ.

He had received more than 100 units of blood in transfusions over four hours, , the professor in charge of emergency medicine at

Trong cuộc họp báo chiếu toàn quốc, giáo sư Hidetada Fukushima, người có trách nhiệm tại phòng cấp cứu của bệnh viện đại học y khoa Nara Medical University Hospital cho biết bệnh viện đã dùng hơn 100 đơn vị máu trong vòng bốn tiếng để cứu ông Abe nhưng cuối cùng đành buông tay.

Cảnh sát nói rằng hung thủ đã nhìn nhận bắn cựu Thủ Tướng Abe bằng súng tự chế từ kim loại và mộc. Báo chí Nhật cho biết tên của hung thủ là Tetsuya Yamagami. Cảnh sát nói rằng Tetsuya từng làm việc cho Lực Lượng Phòng Vệ Duyên Hải ba năm, hiện đang thất nghiệp. Họ chưa biết ông ta tự có âm mưu ám sát hay làm việc với người khác.

Trong phòng trọ của ông ta tại thành phố Nara, cảnh sát tìm thấy thêm nhiều vũ khí tự chế. Họ nói rằng xem có vẻ như nghi can đang có mối thù hằn nhắm vào “một tổ chức riêng biệt” và tin rằng ông Abe thuộc tổ chức đó.

Đây lần đầu tiên có một thủ tướng hoặc cựu thủ tướng bị ám sát tại Nhật từ năm 9136. Vào năm đó, một cuộc đảo chánh đã xảy ra, nhiều nhân vật bị ám sát mà trong đó có hai cựu thủ tướng.

Trong thời hậu chiến, người Nhật hãnh diện là một đất nước tôn trọng kỷ luật và có một nền dân chủ cởi mở. Mặc dù được hộ tống bởi các nhân viên an ninh được trang bị súng, các viên chức cao cấp Nhật thường vẫn thường tiếp xúc rất gần với người dân ở đám đông, nhất là trong mùa bầu cử, như ông Abe đã làm.

Thủ Tướng Kishida cho biết vận động bầu cử vẫn tiếp tục trong ngày thứ Bảy trước ngày bỏ phiếu Chủ Nhật, nhằm chứng tỏ người Nhật “không bao giờ chịu thua bạo động,” và nước Nhật sẽ bảo vệ “bầu cử tự do và công bình bằng mọi giá.”

Từ Hoa Kỳ, Tổng Thống Joe Biden gởi lời chia buồn đến người Nhật. Ông viết trong một văn thư: “Tôi rất sửng sốt, phẫn nộ, và đau buồn trước tin người bạn của tôi là ông Abe Shinzo,  cựu Thủ Tướng của Nhật Bản, đã bị bắn và thiệt mạng trong lúc vận động tranh cử. Đây là một thảm kịch cho Nhật và cho tất cả những ai biết ông Abe. Ông là nhà vô địch trong nỗ lực tạo đồng minh giữa hai quốc gia và tình thân hữu giữa hai nhân dân.”

Nhiều lời chia buồn tương tự đã được gởi đến từ các quốc gia lân cận như Đài Loan, Trung Quốc, và Nga, và từ nhiều nước khác ở Á Châu, Âu Châu, và Mỹ Châu.

Ông Abe là vị thủ tướng lâu đời nhất của Nhật. Ông từng nắm chức này vào năm 2006. Lúc đó ông là vị thủ tướng trẻ tuổi nhất của nước Nhật kể từ sau Đệ Nhị Thế Chiến. Sau một năm bị vướng bận bởi những vụ tai tiếng chính trị và đảng bị thua phiếu, ông Abe viện lý do sức khỏe để từ chức.

Đến năm 2012, ông đắc cử thủ tướng lần thứ nhì, và thắng thêm ba lần nữa với số phiếu áp đảo. Đến năm 2020, một lần nữ ông viện lý do sức khỏe để từ chức.

Trong những năm nắm quyền, ông Abe đã tăng cường sức mạnh quân sự của Nhật Bản, tăng ngân sách quốc phòng, tạo cơ hội cho quân đội Nhật được hiện diện ở nước ngoài. Tuy nhiên, ông chưa đạt được mục tiêu đưa quyền thành lập một quân đội chính thức vào hiến pháp từng được Hoa Kỳ soạn thảo sau thời chiến.

Ông Shinzo Abe xuất thân từ một gia đình chính trị giàu có. Cha ông từng là ngoại trưởng và ông nội là thủ tướng.