Jared, con rể ông Trump, đã giúp Mỹ đạt NAFTA với Mexico và Canada

Tổng Thống Donald Trump đang phát biểu về thành quả NAFTA trong buổi họp báo tại Vườn Hồng thứ Hai, 1 tháng 10, 2018. Bên phải là Cố Vấn Cao Cấp Jared Kushner và bên trái là Đại Diện Thương Mại Hoa Kỳ Robert Lighthizer. (Getty Images)

HOA THỊNH ĐỐN - Ông Robert Lighthizer là khuôn mặt công khai của những cuộc thương lượng khó khăn, kéo dài cả năm, để sửa đổi Hiệp Định Thương Mại Tự Do Bắc Mỹ Châu với hai quốc gia láng giềng của Hoa Kỳ. Hiệp định này được gọi tắt là NAFTA.

Khi ông Lighthizer, người giữ chức Đại Diện Thương Mại Hoa Kỳ, tuyên bố tại Vườn Hồng ở Tòa Bạch Ốc vào ngày thứ Hai, rằng Hoa Kỳ đã đạt được thỏa thuận NAFTA, ông nhắc đến tên một người khác mà ông nói là kiến trúc sư của hiệp định được sửa đổi này.

Ông Lighthizer nói với các phóng viên, “Trước đây tôi đã nói, và tôi sẽ nói lại một lần nữa, rằng thỏa thuận này sẽ không xảy ra nếu không có anh Jared.”

Thương thuyết gia kỳ cựu 70 tuổi này muốn nhắc đến Jared Kushner, nhỏ hơn ông 30 tuổi, và là con rể của Tổng Thống Donald Trump và giữ chức Cố Vấn Cao Cấp của Tổng Thống. Ông Trump đã nhờ anh Jared trợ giúp về thương mại, ngay sau khi lên làm tổng thống, đặc biệt là với Gia Nã Đại và Mễ Tây Cơ.
Thời gian của Kushner ở Tòa Bạch Ốc đã gặp phải nhiều biến động. Trước đó trong năm nay, Chánh Văn Phòng Tòa Bạch Ốc John Kelly đã tạm thời tước quyền tiếp cận an ninh của Jared, và anh ta cũng bị chỉ trích vì những cuộc giao tiếp với Trung Đông. Dù vậy vai trò của anh trong việc giữ cho Hiệp Định NAFTA vẫn tồn tại là điều căn bản, theo nhiều nguồn tin cho biết.

Là một đại gia ngành địa ốc mới 37 tuổi, kết hôn với Ivanka con gái của Trump, anh Kushner được nhạc phụ tin tưởng, và điều quan trọng, là người thân cận với ông Lighthizer, theo một nguồn tin của Canada thông thạo về những cuộc đàm phán cho biết.

Tình bạn của anh Jared với Ngoại Trưởng Luis Videgaray của Mexico, người mà ông quen biết từ Wall Street, cũng đã giúp hóa giải một số vụ tranh chấp trong mối quan hệ giữa hai nước và giúp đạt được một thỏa thuận giữa Hoa Kỳ và Mễ Tây Cơ trong tháng Tám, một nguồn tin khác gần với các cuộc đàm phán cho biết.

“Thỏa thuận này làm phân tán mỏng ra mộ số vụ phẫn nộ bùng nổ trong mối quan hệ đó, và kiếm được một thỏa thuận Mỹ-Mễ về đích đến của cuộc chạy đua, theo một nguồn tin khác thông thạo về những cuộc đàm phán ấy cho biết.

Ông Videgaray nói với hãng tin Reuters, “Thỏa thuận đó bị tan vỡ nhiều lần. Nhưng trong mỗi lần như vậy, có một người luôn luôn tìm ra một cách thức để hàn gắn lại: đó là anh Jared Kushner.”

Tương tự như vậy, từ buổi đầu trong các cuộc thương lượng, hai cố vấn đáng tin cậy nhất của Thủ Tướng Gia Nã Đại Justin Trudeau – bà Chánh Văn Phòng Katie Telford và thư ký riêng Gerald Butts - đã tạo lập những mối liên hệ tốt với Jared Kushner. Bà Chrystia Freeland là thương thuyết gia chính của Canada trong những cuộc hội đàm đó, và bà cũng là ngoại trưởng của nước này.

Theo một nguồn tin thứ hai từ Canada cho biết, Telford và Butts từng bay tới Hoa Thịnh Đốn để gặp Kushner trong những ngày đầu của nhiệm kỳ tổng thống của ông Trump.

Những mối liên hệ này được chứng tỏ sự cần thiết một lần nữa trong tuần qua, khi ông Lighthizer của Mỹ và bà Freeland của Canada lại kình nhau, trong lúc sắp tới hạn chót là ngày 30 tháng Chín do Mỹ áp đặt, để kết thúc các cuộc đàm phán.

Theo một nguồn tin thứ ba từ Canada cho hay, phía Mỹ “đã bị kích động” khi bà Ngoại Trưởng Freeland tham gia một cuộc hội thảo ở Toronto, tựa đề là “Taking on the Tyrant” (Đấu Với Bạo Chúa), và trong đó có những người phát biểu lời lẽ khinh thường ông Trump. Bà Freeland cũng đọc một bài diễn văn chỉ trích chính sách thương mại của Hoa Kỳ.

Hôm thứ Tư tuần qua ông Trump đã nói thẳng theo cách thức tiêu biểu của ông. Tổng Thống nói, “Chúng tôi không thích đại diện của họ lắm,” khi nhóm thương thuyết của Canada cố thủ trong một vấn đề nhạy cảm về mặt chính trị, liên quan việc Mỹ muốn Canada mở rộng thị trường sữa.

Anh Jared Kushner đã tiếp tục trao đổi với ông Butts và bà Telford, và đến ngày thứ Năm, một Hoa Kỳ muốn biết những lãnh vực nào là không thể thương lượng được đối với Canada. Câu hồi đáp là Chương 19, một cơ chế giải quyết tranh cãi, là làn ranh đỏ mà Canada không muốn Mỹ đụng tới.

Qua sáng thứ Sáu, chính phủ Trump bỏ cuộc tranh đấu cho Chương 19. Một nguồn tin cao cấp thứ tư từ Canada nói, “Người Mỹ đã chớp mắt” trong cuộc trừng mắt đấu nhau.

Bước đột phá này đưa đến sự nhượng bộ của Thủ Tướng Trudeau trong một số vấn đề, mà quan trọng nhất là thị trường sữa. Cuộc thương lượng đã tiếp tục khi hạn chót đã gần kề, khiến cho anh Kushner bỏ kế hoạch dành thời giờ dự lễ Sukkot của người Do Thái với gia đình vào chiều Chủ Nhật. Cuối cùng, đôi bên đạt thỏa thuận vào lúc 11 giờ 35 đêm Chủ Nhật, chỉ 25 phút trước hạn chót.