Khi bạn lâm bệnh ai sẽ quyết định cho bạn?

LS. Trần Khánh Hưng/Viễn Đông

Trước đây, các cơ quan truyền hình và truyền thông đã đề cập rất nhiều về trường hợp cô Terry Shiavo ở tiểu bang Florida, người đã bị hư não bộ lúc 26 tuổi vào năm 1990, sau một cơn đau tim. Trong suốt thời gian 15 năm, cô tiếp tục sống nhờ phương cách truyền đồ ăn qua một ống dẫn. Chồng của cô là Michael Shiavo được tòa bổ nhiệm là người coi sóc, vào tháng 3 năm 2005, ông ta đã xin lệnh tòa án rút ống tiếp trợ đồ ăn, lúc đó cô Terry đang ở trong giai đoạn cuối cùng của cuộc đời. Giữa gia đình của cô và người chồng là ông Michael Shiavo đã trải qua một thời gian tranh chấp kịch liệt nhiều năm. Ông Michael Shiavo thì muốn giải thoát cho cô khỏi phải tiếp tục sống lây lất, trong khi gia đình của cô thì muốn duy trì mạng sống để chờ ngày cô bình phục. Tất cả những tranh chấp này xẩy ra bởi vì cô đã không có một Living Will trước khi bị tai nạn.
Khi còn khoẻ mạnh, vấn đề chết chóc hay bệnh tật là điều không mấy ai muốn nghĩ đến, nhưng bạn hãy nghĩ đến những khó khăn mà người thân của mình phải đương đầu khi họ phải quyết định những việc này, nhất là khi có những bất đồng ý kiến trong gia đình. Một khi bạn đã làm living will, bạn có thể yên tâm là bạn đã cất được gánh nặng đó cho những người thân của bạn.

Living Will là gì?
Living Will là một văn tự hoạch định sẵn những quyết định của bạn về việc có muốn duy trì mạng sống khi bạn chẳng may lâm vào tình trạng não bộ ngưng hoạt động, và không còn khả năng nói lên những điều mình muốn.
Hiện nay, ngành y khoa đã có những bước tiến rất xa, có thể duy trì mạng sống con người ngay cả khi não bộ ngưng hoạt động. Khi một người không muốn tiếp tục cuộc sống thực vật, người đó sẽ có quyền từ chối các phương pháp hay dụng cụ y khoa dùng để duy trì mạng sống (life-sustaining treatment or life support), bằng cách lập ra một living will khi còn sáng suốt. Tuy nhiên, người đó có quyền hủy bỏ living will bất cứ lúc nào khi họ còn sáng suốt.
Sau khi người bác sĩ chữa trị nhận được Living Will của bạn, vị bác sĩ đó có bổn phận phải tuân theo ước nguyện của bạn, hay phải báo cho các bác sĩ hay nhà thương biết về những điều khoản trong Living Will.
Bạn nên suy nghĩ về những vấn đề sau đây trước khi thành lập living will:
- Bạn muốn ai là người thay bạn quyết định về vấn đề chữa trị hay chăm sóc y tế cho bạn, trong trường hợp bạn hôn mê hay không còn tỉnh táo?
- Bạn nghĩ thế nào về việc mổ xẻ, life support, CPR, hay đặt ống dẫn thức ăn nếu chẳng may bạn mang chứng bệnh hiểm nghèo, vô phương cứu chữa?
- Bạn sẽ muốn chăm sóc thế nào nếu bệnh tật làm cho bạn mất khi khả năng tự chăm sóc cho cá nhân mình.
- Bạn có muốn thử những phương pháp chữa trị thử nghiệm (experimental procedures) hay không?

Living Will có phải là Living Trust hay không?
Hoàn toàn khác. Living will là giấy tờ chỉ định về vấn đề săn sóc y tế trong trường hợp chẳng may bạn bi hôn mê và não bộ ngưng hoạt động. Mặt khác, living trust là một giấy tờ dùng để phân chia tài sản cho người thừa kế theo ý bạn muốn, mà tránh được thủ tục probate.

Living Will và Advance Healthcare Directive khác nhau như thế nào?
Advance health care directive là giấy tờ do một người lúc còn tỉnh táo hay sáng suốt lập ra, nêu rõ ý muốn được chữa trị thế nào trong những trường hợp bệnh tật khác nhau. Living will chỉ là một phần của advance health care directive.
Ngoài ra, advance health care directive có thêm một phần khác gọi là durable power of attorney for health care, cho bạn quyền chỉ định và ủy quyền cho người đại diện (attorney-in-fact) quyết định về vấn đề săn sóc y tế, life support cho bạn. Nếu bạn có living will, advance health care directive sẽ phối hợp với một durable power of attorney for health care để người đại diện thi hành những ý muốn của bạn đã đặt ra trong living will. Vì vậy, bạn nên chọn người thân trong gia đình hay người tin cẩn làm người attorney-in-fact, để bảo đảm những điều khoản của bạn sẽ được thực hiện đúng theo ý bạn muốn.
Tóm lại, trong khi living will ghi rõ những điều bạn muốn khi bạn lâm bệnh, thì durable power of attorney for health care chỉ định người có quyền quyết định cho bạn. Advance health care directive gồm có cả hai thứ này.
Trước khi thành lập advance heath care directive, bạn nên báo cho người attorney-in-fact biết trước về ý muốn của bạn về vấn đề săn sóc y tế, cũng như quyết định muốn hay không muốn duy trì mạng sống qua các phương pháp life support. Sau khi thành lập advance health care directive, bạn nên trao cho người attorney-in-fact giữ một bản, và bác sĩ gia đình của bạn nên giữ một bản copy trong hồ sơ bệnh lý.
Ngoài những quyết định về y tế như có dùng thuốc giảm đau không, bạn có thể nêu rõ trong advance health care directive những ý nguyện khác của bạn khi bạn lâm bệnh, mà không có liên quan đến vấn đề y tế, chẳng hạn như việc thờ phượng tôn giáo (religious belief), các sinh hoạt ở ngoài trời (outdoor activities), nghe nhạc mà bạn thích, việc hiến các bộ phận trong cơ thể khi mình qua đời, việc chôn cất, ma chay...
Bạn cũng nên chọn một người attorney-in-fact dự bị, phòng khi người attorney-in-fact đầu tiên qua đời trước bạn, hay không còn khả năng. Thông thường, bạn nên duyệt lại advance health care directive sau 1 hay 2 năm, và nên thay đổi những điều khoản không còn phù hợp nữa. Chẳng hạn, thông thường hai vợ chồng sẽ là attorney-in-fact cho nhau. Nhưng nếu hai bên ly dị, sau đó bạn có thể phải chọn người khác làm attorney-in-fact cho mình.
Sau cùng, luật của California đòi hỏi khi thành lập advance health care directive phải có hai nhân chứng (two witnesses), hoặc phải được thị thực chữ ký bởi một người Notary Public. Vấn đề thực hiện advance health care directive sẽ khác nhau tùy từng trường hợp, nên bạn nên thận trọng nếu dùng những mẫu đơn bán sẵn. Tốt hơn hết, bạn nên tham khảo với một luật sư để thành lập advance health care directive theo ý bạn muốn.

Đây chỉ là một số dữ kiện tóm lược liên quan đến vấn đề living will và advance health care directive, không phải là cố vấn luật pháp. Mọi thắc mắc và tham khảo về vấn đề luật pháp, xin liên lạc với văn phòng Luật Sư Trần Khánh Hưng (David K. Tran) qua số điện thoại (714) 839-4077 hoặc E-mail tại davidtran@dktran.com, hay gửi thư đến Law Offices of David K. Tran, 15446 Brookhurst St, Westminster CA 92683.

Viendongdaily.com và tác giả giữ bản quyền bài rên trang này. Xin đừng trích đăng dưới bất cứ hình thức nào.