Pháp Luật

Khi nào nên lập di chúc?

Wednesday, 18/05/2011 - 10:55:38

Tuần này chúng tôi xin bàn đến một trong những phương pháp để làm việc này, đó là dùng di chúc.   Di chúc là một văn kiện dùng để phân chia ...

LS. Trần Khánh Hưng/Viễn Đông

Với sự thành công của người Việt ở hải ngoại, nhu cầu bảo vệ tài sản và chuyển nhượng tài sản cho con cái ngày càng cần thiết.



Tuần này chúng tôi xin bàn đến một trong những phương pháp để làm việc này, đó là dùng di chúc.  

Di chúc là một văn kiện dùng để phân chia tài sản của người quá cố, và được thành lập dựa theo luật di chúc của tiểu bang. Di chúc chỉ được dùng để chỉ định trước những tài sản mà thân nhân sẽ được, và sẽ không thể thay đổi sau khi người thành lập di chúc qua đời. Khác với tín quỹ (living trust), di chúc không thể dùng để giảm thuế estate hay là tránh thủ tục probate, một thủ tục của toà án để thâu hồi và phân chia tài sản của người quá cố, sau khi đã duyệt xét và thanh toán những nợ nần cho chủ nợ. Cho những người có những tài sản nhỏ mà không phải là bất động sản, hay những tài sản mà khi chuyển nhượng không cần phải có sự thay đổi chủ quyền, chẳng hạn tiền bạc, vàng, nữ trang, thủ tục probate sẽ không cần thiết, và vì thế họ có thể làm di chúc, mà không cần làm tín quỹ (living trust).

Khi thành lập di chúc, bạn có thể làm những điều sau đây:

- Để lại tài sản cho thân nhân, bạn bè, hay là những cơ quan từ thiện. Bạn cũng có thể đề rõ trong di chúc những đồ vật đặc biệt (specific gifts) mà bạn muốn cho riêng từng người, chẳng hạn như hoạ phẩm, nữ trang, bộ sưu tập tem, v.v.,và sau đó những tài sản còn lại (residue of estate) sẽ chia như thế nào.

- Chọn người giám hộ cho con của mình phòng khi bạn mất đi mà con còn vị thành niên. Bạn có thể chọn một người hay là một cặp vợ chồng để làm giám hộ, tùy theo hoàn cảnh, và người giám hộ sẽ thay thế bạn để chăm lo cho con cái cho đến khi con đến tuổi 18.

- Chọn người chấp hành chúc thư (executor) để kiểm tra và thâu hồi tài sản của người quá cố, trang trải những nợ nần, và chia tài sản chiếu theo những điều lệ mà bạn đã đặt ra trong di chúc. Vì thế, bạn nên chọn người mà bạn tín cẩn trong vai trò quan trọng này.

* Tôi có bắt buộc phải chia tài sản của tôi cho con cái hay thân nhân của mình không?

Người thành lập di chúc không nhất thiết phải để lại tài sản cho thân nhân của mình, mà có thể cho bạn bè hay cơ quan từ thiện nếu muốn. 

* Di chúc cần phải có những điều kiện gì?

Muốn thành lập di chúc tại tiểu bang California, bạn phải từ 18 tuổi trở lên và minh mẫn. Sự minh mẫn ở đây có nghĩa là bạn phải biết mình đang thành lập di chúc, biết tài sản của mình có những gì, và nhận biết những ai là bà con thân nhân của mình. Muốn cho di chúc có hiệu lực, bạn phải thành lập di chúc cho đúng cách.

Tiểu bang California công nhận các loại di chúc sau đây. 

- Di chúc viết tay (handwritten or holographic will): Di chúc do chính người thành lập viết ra, có những điều khoản phân chia tài sản như thế nào và cho những ai. Di chúc phải có đề ngày và ký tên, nhưng không cần thị thực chữ ký hay nhân chứng. Tuy nhiên, chữ viết của người lập di chúc phải rõ ràng và có thể đọc được (legible). 

- Mẫu di chúc điền vào chỗ trống (statutory will): Di chúc này được in sẵn theo mẫu và bạn có thể điền vào những chỗ trống thích hợp với trường hợp của mình, và phải cần hai nhân chứng. Loại di chúc này đơn giản, và chỉ dành cho những người có ít tài sản và ít điều kiện. Nếu bạn muốn những điều lệ phức tạp hay chi tiết, bạn nên tham khảo với luật sư.

- Di chúc do luật sư soạn thảo (typewritten will): Loại di chúc này được luật sư soạn theo ý của bạn. Di chúc sẽ được đánh máy, và bạn phải ký di chúc trước sự chứng kiến của hai nhân chứng. Nhân chứng không cần phải biết những điều khoản hay chi tiết trong di chúc của bạn, nhưng chỉ cần biết là bạn tỉnh táo, đủ thẩm quyền, và đang lập và ký di chúc của bạn trước mặt họ. Để tránh sự tranh chấp về những điều khoản của di chúc sau này, bạn nên chọn hai người nhân chứng hoàn toàn không có quyền lợi thừa hưởng tài sản của bạn sau này.

* Di chúc của tôi sẽ có hiệu lực đến bao giờ?

Di chúc của bạn sẽ có hiệu lực cho đến khi bạn sửa đổi, xoá bỏ, hủy đi hay thay thế bằng di chúc mới. Ngoài ra, bạn có thể bổ túc di chúc bằng một văn kiện khác gọi là codicil, và hình thức lập codicil cũng phải đúng theo những luật lệ của tiểu bang California. Khi có những sự thay đổi trong đời sống (có thêm tài sản, thành hôn, ly dị, thêm con cái, v.v.), bạn cần phải bổ túc hay làm di chúc mới.

Di chúc của bạn sẽ có hiệu lực với những tài sản sau đây:

Nếu bạn độc thân: những tài sản đứng tên riêng một mình bạn.

Nếu bạn có gia đình:

- Những tài sản riêng (separate property) của bạn có trước khi thành hôn, hay những món quà và di sản thừa hưởng trong thời gian hôn nhân;

- Một nửa những tài sản đứng tên chung hai vợ chồng.

Bất kể hoàn cảnh gia đình: Phần tài sản của bạn mà bạn đứng tên chung với người khác theo dạng tenancy in common.

Ngược lại, thành lập di chúc sẽ không có hiệu quả đối với những tài sản như:

- Tài sản đứng chủ quyền theo dạng joint tenancy với những người khác.

- Tài sản mà người thừa kế đã được chỉ định, như là bảo hiểm nhân thọ, quỹ hưu trí, chương trình profit sharing, 401K, IRA hay những trương mục có điều lệ “pay on death”.

- Tài sản đã bỏ vào living trust.

- Tài sản mà bạn đứng chủ quyền là giám hộ hay trustee cho những người thừa kế khác.

- Tài sản đứng theo dạng community property with right of survivorship.

* Nếu tôi trước đây cư ngụ tại tiểu bang khác và có làm di chúc, sau khi về California thì di chúc của tôi còn hiệu lực không?

Tiểu bang California sẽ công nhận những di chúc được thành lập ở nơi khác, miễn là hội đủ những điều kiện sau đây:

- Hợp pháp lúc bạn ký di chúc.

- Hợp pháp tại nơi bạn cư ngụ trước đây lúc ký di chúc.

- Hợp pháp tại nước mà bạn mang quốc tịch.

Tuy di chúc mà bạn thành lập trước đây vẫn có giá trị, nhưng luật di chúc tại mỗi tiểu bang có điều lệ khác nhau, nên bạn nên tham khảo với luật sư để xem những điều khoản đặt ra có phù hợp với luật California không, để tránh sự phân chia tài sản không theo ý muốn của mình.

* Nếu tôi không có di chúc mà mất đi thì tài sản sẽ được chia như thế nào?

Trong trường hợp này, tiểu bang California sẽ chiếu theo luật intestacy để chia tài sản cho con, cha mẹ, anh chị em, hoặc thân nhân của bạn,nếu có. Vì vậy, tài sản của bạn có thể sẽ phân chia không hẳn là theo ý bạn muốn.

Đây chỉ là một số kiến thức tổng quát về vấn đề thành lập di chúc tại California, không phải là cố vấn luật pháp. Mọi thắc mắc và tham khảo miễn phí về vấn đề luật pháp, xin liên lạc với văn phòng Luật Sư Trần Khánh Hưng (David K. Tran), điện thoại (714) 839-4077, hay E-mail tại  davidtran@dktran.com, hay gửi thư đến Law Offices of David K. Tran, 15446 Brookhurst St, Westminster CA  92683.

Viết bình luận đầu tiên

MỚI CẬP NHẬT