Khoảng xấu thâm sâu nhất

Bài NGUYỄN ĐẠT THỊNH

Nhận xét về cuộc tranh biện lần thứ nhì giữa hai ứng cử viên Donald Trump và Hillary Clinton, tờ The New York Time viết, “Đó là khoảnh khắc xấu xí thâm sâu trong nền chính trị Mỹ, chứa đựng những lời công kích cá nhân thậm tệ ít ai sử dụng trong ngôn ngữ của những người có tham vọng lãnh đạo đất nước.”

Tờ Washington Post viết, “Nhiều chính khách tưởng là cuộc nội chiến giữa các chính khách Cộng Hòa sẽ chỉ nổ tung ngày mùng 9 tháng sau (9 tháng 11, 2016), vào buổi sáng thứ nhất sau ngày bầu cử; nhưng nội chiến lại xảy ra sớm hơn một tháng -ngày 9 tháng 10.

“Trong cuộc tranh biện lần thứ nhì tổ chức vào tối Chủ Nhật ngày 9 tháng 10 tại St. Louis, Trump đã cho mọi người thấy rõ thâm ý của ông là cố tình và thích thú lôi kéo kết quả bầu cử của mọi đảng viên Cộng Hòa xuống cùng một hố sâu thất bại với ông.”

Đài CNN nói, “Donald Trump loan báo một lời đe dọa không ai hiểu lầm được: ông ta bảo bà Hillary Clinton 'tôi sẽ vượt mọi cấm kỵ để tạo ra cuộc sống địa ngục cho bà trong 30 ngày sắp tới.'

“Khai triển 48 tiếng đồng hồ khủng khiếp nhất trong chiến dịch tranh cử của mình, Trump gây choáng váng cho cả nước vào ngày Chủ Nhật bằng việc triệu tập một cuộc họp báo truyền hình của những phụ nữ đã cáo buộc Bill Clinton là tà dâm để mệnh danh Bill là người lợi dụng phụ nữ.”

Toàn bộ ba cơ quan ngôn luận lớn nhất Hoa Kỳ đồng loạt bầy tỏ thái độ bất bình qua cách tường thuật trắng trợn -mặc dù trung thực- những lời tuyên bố khó thương của ứng cử viên Donald Trump.
Tờ The New York Time viết, “Ông Trump và bà Clinton liên tục va chạm nhau trong cuộc tranh biện thù nghịch, suốt 90 phút chỉ trích cá nhân, cáo buộc bừa bãi, và ông Trump đã mô tả bà Clinton là 'người có trái tim chứa đầy thù hận', là bà thích bôi nhọ những phụ nữ đã chỉ trích chồng bà là tấn công tình dục họ.”

Trump còn nói nếu có thẩm quyền, ông đã bỏ tù bà Clinton về tội sử dụng hệ thống email tư để chuyển và nhận công văn ngày bà còn là ngoại trưởng.

Thái độ của cả hai ứng cử viên cùng căng thẳng, họ từ chối không bắt tay nhau.

Thái độ của cả 2 ứng cử viên cùng căng thẳng

Tờ Washington Post viết, “Chủ tịch Hạ Viện Paul D. Ryan nói với những dân biểu đồng viện là ông buông bỏ không vận động, cũng không bênh vực Donald Trump nữa, mặc dù ông này vẫn tranh cử chức vụ tổng thống với tư cách là thụ ủy của đảng Cộng Hòa.”

Ryan nói, “Tôi chỉ vận động tranh cử cho những dân biểu Cộng Hòa đang cần tái đắc cử thôi.” Lý do tờ Washington Post nêu lên để giải thích thái độ của Dân Biểu Ryan là ông ta không muốn ràng cột những cuộc tranh cử của các dân biểu Cộng Hòa với cuộc tranh cử của Donald Trump, vì sợ có ảnh hưởng bất lợi cho các dân biểu.

Trong một cuộc phỏng vấn, cựu chủ tịch Hạ Viện Newt Gingrich (R-Ga.) -một đồng minh của Trump- nói lối tranh cử của Trump khiến đảng Cộng Hòa khó mà có thể buông bỏ Trump. Gingrich nói, “Trump đã xả láng, đã lùa hết tiền ra đặt tụ trong ván bài sắp tới, thua là cạn láng, là rũ chiếu đứng dậy, thì những đảng viên Cộng Hòa khác còn bỏ chạy đi đâu được nữa.”

Trên sân khấu tranh biện Trump vẫn đều đặn và thường xuyên ngắt lời Hillary, liên tiếp gọi bà là “a liar” và “the Devil” (một kẻ nói dối và một con ác quỷ).

Chỉ trích cá nhân

Tờ The New York Time viết một bài nhận định dưới tựa đề, “Mặc Donald Trump Tranh Biện, Phụ Nữ Vẫn Chỉ Nghe Ông Nói Tục Như Trong Băng Ghi Âm Năm 2005.”

Hai ký giả Michael Barbaro và Amy Chozick viết lại chuyện cô Maura Cotter, 22, nữ sinh viên đang theo học năm cuối cùng tại viện đại học University of Notre Dame, Indiana, nói với họ là cô không ngờ một ứng cử viên tranh chức vụ tổng thống Hoa Kỳ mà lại có thể nói tục đến mức quá đáng như vậy.
Cô thắc mắc hỏi, "Không biết ông ta có từ bỏ được thứ ngôn ngữ đó không?"

Abigail Wilson, một cô bạn học của Cotter và cũng là một cử tri trung thành của đảng Cộng Hòa kể lại là có lần đi xe bus, cô đã bị một người đàn ông lợi dụng cảnh xe đông xờ, mó vào cơ thể cô; Wilson nhăn mặt nói, “Chỉ bằng ngôn ngữ thôi, mà Trump cũng tạo cho tôi cái lợm giọng như lần bị ông khách đồng hành trên xe bus mò mẫm.”

Bà Colette McLafferty, 42, một cử tri Dân Chủ, lắc đầu, “Tôi biết lối nói chuyện bẩn thỉu của bọn đàn ông đó, và Trump quả đã đi xa hơn mức bẩn.”

Quý bà tại San Francisco theo dõi cuộc “đì bệt”

Bà Gayle Mason, 73 tuổi -một giáo viên hồi hưu- cử tri Cộng Hòa cư ngụ tại West Covina, Calif., an ủi mọi người, "Mình Cộng Hòa thì cứ bầu Cộng Hòa, đắc cử tổng thống rồi, không lẽ ổng vẫn cứ ăn nói như vậy."

Bà Joey Elliott, 63, cư dân South Bend, Ind., nói bà “muốn thấy Trump làm cách nào thoát ra khỏi cái ám ảnh dơ bẩn đó.”

Độc giả có thể trách truyền thông Hoa Kỳ thiếu công bằng với Trump, vì không chỉ ba cơ quan ngôn luận lớn của Mỹ -hai tờ nhật báo The New York Time, Washington Post, và đài CNN- mà gần như mọi tờ báo khác, mọi phương tiện truyền thông khác đều nặng lời chỉ trích Trump.

Cuộc tranh cử đang đi vào những tuần lễ cuối cùng, và “khoảng xấu thâm sâu nhất trong nền chính trị Mỹ,” vẫn chưa đạt mức “xấu nhất”, mà mỗi ngày vẫn còn đang xấu thêm, xấu hơn, để rồi cuối cùng cử tri chúng ta không còn được chọn bầu người giỏi nhất, tốt nhất nữa, mà chỉ còn bầu để loại bỏ người xấu nhất.

Quả đó không phải là một cuộc bầu cử không có gì đáng vui mừng.