Làm vườn: Thử đất vào mùa thu

Bài VŨ HẰNG

Tại sao phải thử đất? Câu trả lời thực đã quá rõ ràng: Thử đất để biết cách tài bồi nuôi dưỡng nó. Trước nay, đa số chúng ta làm vườn chỉ trông vào những gì trời cho. Điều dễ hiểu là chỉ trông vào trời cho, thì có là núi chăng nữa ngồi ăn hoài cũng hết. Vì thế chúng ta phải biết cách tài bồi nuôi dưỡng đất, Nhưng trước hết, chúng ta cần biết nó có gì, thiếu gì, và thử đất sẽ cho chúng ta câu trả lời ấy.

Lần trước, Hằng có nói rằng 2 thời điểm thuận tiện để thử đất là cuối hạ (đầu thu) và cuối đông (đầu xuân). Nhưng đầu thu thì thuận lợi hơn, theo các thầy cô trong khoa canh nông của trường Đại Học Michigan State.  Cô giáo Audrey Gamble, tiến sĩ chuyên khoa nông nghiệp thuộc Đại Học Alabama Extension, phát biểu: “Thử đất lúc nào cũng được nhưng mùa thu là thời gian thuận tiện nhất.”


Chanh là thứ cây cần loại đất thật “chua” với độ pH từ 2.00 tới 2.30

Lý do là như thế này:

1. Thử đất vào mùa thu để có đủ thời gian chăm bón cho đất: Phân xanh (compost) và những dưỡng chất căn bản như Nitrogen (N), Phosphorus (P) và Potassium (K) có thể được bỏ xuống vào lúc này, giúp cho đất tốt lên kịp thời để đón thời vụ vào mùa xuân. Làm vườn như một trò tiêu khiển, bạn nên tự thử nghiệm ở nhà. Trong nhiều bộ thử bày bán trên thị trường, một trong những thương hiệu phổ thông nhất là RapiTest, bạn chỉ cần bỏ ra khoảng $20 là có đủ ... trò chơi.


Muốn có cà chua ngon, đất vườn phải có độ pH từ 4.30 tới 4.90

2. Mùa thu là thời gian thuận tiện để bón vôi cải tạo độ pH: Nếu kết quả thử đất cho thấy độ pH dưới 7, đất được đánh giá là có nhiều Acid, dưới 5.5 là quá chua. Khi đó chúng ta cần phải dùng vôi để đưa pH lên. Nhưng độ pH trên 7 cũng không tốt, chủ vườn cần bón thêm sulfur (lưu huỳnh) để giảm pH xuống. Tất cả các biện pháp cải tạo ấy đều cần thời gian vài tháng trước khi phát sinh hiệu quả, và mùa thu là thời gian thuận tiện nhất. Tuy nhiên, bạn cần phải nhắm trước là vào xuân mình định trồng thứ gì để có thể gia giảm độ pH thích hợp. Đa số các loại rau thông thường cần độ pH trung bình từ 6 tới 7. Những loại cây ăn trái phổ thông thì lại chịu đất chua, với độ pH khá thấp, như chanh, xoài, cam, quít.


Để cải tạo độ chua của đất, chủ vườn có thể thêm vôi (lime)

3. Mùa thu là thời gian mà các phòng thí nghiệm đất rảnh rỗi hơn: Nếu canh tác lớn và muốn có kết quả khoa học, bạn nên gửi mẫu đất đi thử ở các phòng xét nghiệm, thay vì tự thử ở nhà.  Thông thường, các phòng xét nghiệm khá bận rộn trong mùa xuân, là lúc mà đa số các trại chủ và nhà vườn đều gửi mẫu đất đến xin xét nghiệm. Vì thế, thời gian chờ đợi kết quả chắc chắn lâu hơn, có thể làm hỏng kế hoạch bón phân của bạn. Vào mùa thu, các thầy cô rảnh rỗi hơn: Gửi mẫu đất đi xét nghiệm vào lúc này, chắc chắn bạn có thể nhận được kết quả mua chóng. Muốn tìm một phòng xét nghiệm ở địa phương, bạn có thể hỏi mạng Google với chữ “soil test”.


Nhưng muốn có vườn broccoli xanh tươi, bạn phải nâng độ pH trong đất lên từ 6 tới  6.8

4. Mùa thu cũng là lúc phân bón rẻ hơn: Mua phân vào lúc này giúp bạn tiết kiệm được khá tiền để dành vào việc khác.
Dân làm vườn a-ma-tưa thường cho rằng thu đông là thời gian để đất hoang. Nghĩ như vậy là không đúng. Các thầy cô trong ngành nhận xét: Thành quả của ngôi vườn trong mùa xuân-hạ có được chính là công phu chuẩn bị ngay từ mùa thu. Làm vườn để tiêu khiển cũng không cho phép chúng ta lơ là vào lúc này.

Vuhang231@yahoo.com