Lần đầu tiên Trung Cộng nhắc Nga không được dùng vũ khí nguyên tử ở Ukraine

Chủ Tịch Nhà Nước Tập Cận Bình (bên phải) đang tiếp đón Thủ Tướng Đức Olaf Scholz tại Đại Sảnh Đường Nhân Dân ở Bắc Kinh thứ Sáu, ngày 4 tháng 11, 2022. (Kay Nietfeld/ Pool/ AFP via Getty Images)

Tuy chỉ có mặt ở Bắc Kinh không tới nửa ngày, Thủ tướng Đức Olaf Scholz đã tận dụng thời gian quý báu này để khuyến khích lãnh tụ Trung Cộng Tập Cận Bình dùng ảnh hưởng của ông với Tổng Thống Nga Vladimir Putin để ngăn chặn sự leo thang chiến tranh tại Ukraine.

Trong cuộc họp hôm thứ Sáu, Tân Hoa Xã của Trung Cộng loan tin rằng ông Tập Cận Bình đã kêu gọi cộng đồng quốc tế "bác bỏ mối đe dọa từ vũ khí hạt nhân và chủ trương chống lại một cuộc chiến tranh hạt nhân để ngăn chặn một cuộc khủng hoảng trên lục địa Á-Âu."

Sau cuộc gặp mặt trực tiếp, ông Scholz cho biết hai bên thống nhất ý kiến rằng nếu Nga dùng vũ khí hạt nhân, thì Nga sẽ vượt qua ranh giới do cộng đồng quốc tế vạch ra. Thủ tướng Đức đã dùng chuyến công du này để kêu gọi Trung Cộng gây áp lực với Nga để ngưng cuộc chiến tại Ukraine.

Trước chuyến đi Bắc Kinh dài 11 giờ đồng hồ, ông Scholz đã bị chỉ trích rộng rãi trên báo chí Đức và bởi các chính trị gia khác. Cùng đi với ông là các tổng giám đốc của các công ty Đức có hoạt động kinh doanh phụ thuộc vào thị trường Trung Quốc, như công ty hóa chất BASF, hãng xe Volkswagen, và hãng thuốc Bayer.

Nhiều người Đức cho rằng ông Scholz đã đặt quyền lợi thương mại ngắn hạn bên trên mối quan tâm chiến lược và sự thống nhất của Liên Minh Âu Châu. Thật ra, ông Olaf Scholz đã tiếp tục một chính sách đối ngoại của cựu Thủ Tướng Angela Merkel, người được cho là có khuynh hướng giống ông Donald Trump khi đặt quyền lợi của quốc gia Đức trên hết, bên trên cả sự đoàn kết của Âu Châu và Tây Phương. Bà Merkel đã theo đuổi chính sách “Thay Đổi Bằng Thương Mại,” và đây cũng là chính sách của ông Scholz khi đặt quyền lợi Đức trên tất cả.

Trong những ngày trước chuyến đi, Thủ Tướng Scholz đã làm ngược lại lời khuyên của nhiều cố vấn và các bộ trưởng trong nội các, khi ông chấp thuận cho tập đoàn vận tải hàng hải quốc doanh Trung Quốc COSCO nắm 24.9% cổ phần tại hải cảng Hamburg, một quyết định mà 69% người Đức được Deutschland thăm dò ý kiến cho rằng là "bước đi sai."

Hoa Kỳ cũng bày tỏ sự nghi ngờ về thỏa thuận cho Trung Cộng nắm cổ phần hải cảng Hamburg. Các chính trị gia tại Đức cũng như Âu Châu nghi ngờ việc bán cổ phần này là “món quà” mà ông Scholz muốn tặng Tập Cận Bình trước khi đến Trung Hoa. Sự việc ông Scholz có mặt tại Bắc Kinh không lâu sau cuộc tấn phong lãnh tụ Tập Cận Bình ở nhiệm kỳ thứ ba, cũng có thể vĩnh viễn, cho thấy sự công nhận của Đức trước sự nắm quyền độc tài của Tập Cận Bình.

Tuy nhiên, những lời phát biểu của Tập Cận Bình trong cuộc gặp với Thủ Tướng Scholz và của Thủ Tướng Lý Khắc Cường trong một cuộc họp báo chung, cho thấy chuyến đi này có ý nghĩa lớn hơn đối với ông Scholz so với việc duy trì mối quan hệ kinh tế tốt đẹp trong thời kỳ siêu lạm phát và khủng hoảng an ninh năng lượng đối với Đức.

Thủ Tướng Đức Olaf Scholz được Thủ Tướng Lý Khắc Cường tiếp đón tại Đại Sảnh Đường Nhân Dân ngày 4 tháng 11, 2022. (Kay Nietfeld/ Pool/ AFP via Getty Images) 

Thủ Tướng Đức Olaf Scholz và các thành viên trong phái đoàn của ông đã tham dự cuộc họp với Thủ Tướng Lý Khắc Cường tại Đại Sảnh Nhân Dân ở Bắc Kinh vào thứ Sáu. Lý Khắc Cường sắp rời chức thủ tướng trong cuộc tranh giành thế lực trong nội bộ Đảng Cộng Sản Trung Quốc.

Chuyến đi một ngày tới Bắc Kinh hôm thứ Sáu là chuyến công du đầu tiên của ông Scholz với tư cách là Thủ Tướng Đức. Ông là vị nguyên thủ quốc gia đầu tiên mà Tập Cận Bình gặp kể từ khi Đại Hội Đảng Cộng Sản Trung Quốc lần thứ 20 chính thức công nhận ông Tập là lãnh tụ trong nhiệm kỳ thứ ba làm tổng bí thư. Chuyến đi của ông Scholz cũng là chuyến thăm Trung Quốc đầu tiên của một nhà lãnh đạo châu Âu kể từ khi Nga xâm lăng Ukraine, vốn đã làm căng thẳng quan hệ giữa các nước Tây Âu và Bắc Kinh.

Ngay sau cuộc gặp với ông Tập, ông Scholz đã xuất hiện trong một cuộc họp báo với Lý Khắc Cường, vị thủ tướng sắp mãn nhiệm của Trung Cộng. Nhân dịp này, Thủ Tướng Đức khuyến cáo Trung Cộng không nên tấn công Đài Loan và kêu gọi bảo vệ nhân quyền ở vùng Tân Cương. Ông Scholz nhấn mạnh rằng tất cả các thành viên Liên Hiệp Quốc đã đồng ý bảo vệ quyền của các dân tộc thiểu số và vì vậy sự kêu gọi bảo vệ người thiểu số Uighurs không phải là sự can thiệp vào vấn đề nội bộ của Trung Quốc.

Về phía Trung Quốc, Lý Khắc Cường nhấn mạnh rằng thế giới không thể để cuộc xung đột Ukraine leo thang thêm nữa. Ông cũng nói rằng Trung Quốc vẫn là một địa điểm hấp dẫn để đầu tư và cả Trung Quốc và Đức đều ủng hộ các giải pháp đa chiều cho các vấn đề quốc tế.