Một nhà tranh đấu, một học giả, một nhà tu đi khắp nơi để kiến lập chùa, tiếp độ tăng ni

MONTREAL - Một vị tăng được nhiều người kính mến, từng sống qua những thăng trầm của đất nước miền Nam Việt Nam trong suốt thời gian nơi đây phải đối phó trước sự xâm lăng của Cộng Sản bằng quân sự cũng như bằng chính trị từ miền Bắc, và rồi phải rời quê hương để sống đời lưu vong tại hải ngoại, đã viên tịch vào sáng thứ Năm. Theo thông báo được phổ biến đến các chùa của người Việt Nam trên khắp thế giới, Đại Lão Hòa Thượng Thích Tâm Châu, Thượng Thủ Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Trên Thế giới, đã thâu thần viên tịch tại Tổ Đình Từ Quang, thành phố Montreal, Canada vào lúc 10g15 sáng thứ Năm, ngày 20 tháng Tám, 2015. Ngài đã trụ thế 95 tuổi đời, 70 Hạ Lạp (tuổi đạo).
Mặc dù tuổi già và sức khỏe yếu kém trong mấy năm gần, Đại Lão Hòa Thượng vẫn thực hiện những chuyến đi xa vì Phật sự, mà mới đây nhất là du hành đến Quận Cam, Nam California, để dự tang lễ Hòa Thượng Thích Giác Nhiên vào đầu tháng Tám.

Đại Lão Hòa Thượng Thích Tâm Châu có thế danh là Đoàn Văn Hoành, sinh năm 1921 tại Ninh Bình, Bắc Việt.
Theo trang Đạo Phật Ngày Nay, Ngài xuất gia năm 11 tuổi. Qua những năm tháng tu học và lên các giới phẩm: Sa Di, Tỳ Khưu, Bồ Tát, Ngài đã đảm đương nhiều chức vụ trong Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam và thế giới như: Thành viên sáng lập Tổng Hội Phật Giáo Việt Nam tại Huế năm 1951; Ủy viên Nghi Lễ, Hội Đồng Trị Sự Tổng Hội Phật Giáo Việt Nam năm 1951; Phó Chủ Tịch Hội Đồng Trị Sự Giáo Hội Tăng Già Toàn Quốc Việt Nam năm 1952; Chủ Tịch Giáo Hội Tăng Già Bắc Việt tại Miền Nam năm 1955; Phó Chủ Tịch Tổng Hội Phật Giáo Việt Nam năm 1956.
Trong thập niên 1960, một giai đoạn có nhiều biến động tại miền Nam về chính trị, quân sự cũng như tôn giáo, Hòa Thượng Thích Tâm Châu đã giữ những chức vụ Chủ Tịch Ủy Ban Liên Phái Bảo Vệ Phật Giáo tháng 5 năm 1963; Viện trưởng Viện Hóa Đạo Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất năm 1964; sáng lập viên kiêm Phó Chủ Tịch Giáo Hội Phật Giáo Tăng Già Thế Giới năm 1964; Chủ Tịch Hội Phật Giáo Phụng Sự Xã Hội Thế Giới năm 1969; Chủ Tịch Hội Phật Giáo Liên Hiệp Thế Giới năm 1970 (tại Hán Thành , Nam Hàn); Thượng Thủ Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Trên Quốc Tế (1979-1984); Thượng Thủ Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Trên Thế Giới từ năm 1984; Đệ nhất thành viên Hội Đồng Trưởng Lão Giáo Hội Phật Tăng Già Thế Giới từ năm 1989.
Theo ghi chép trên Wikipedia, đầu thập niên 1960 thời Đệ Nhất Cộng Hòa Việt Nam, Hòa Thượng Thích Tâm Châu (lúc đó là thượng tọa) đã cùng Thượng Tọa Thích Trí Quang và Thượng Tọa Thích Thiện Minh điều hành Ủy Ban Liên Phái Bảo Vệ Phật Giáo để tranh đấu đòi bình quyền tôn giáo. Khi Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống nhất ra đời năm 1964, Ngài được chọn làm Viện Trưởng Viện Hóa Đạo (1964-1967) của Giáo Hội.
Cũng theo Wikipedia, so với đường lối đấu tranh kịch liệt chống chính phủ Việt Nam Cộng Hòa của Thượng Tọa Thích Trí Quang (nhóm Ấn Quang) thì Hòa Thượng Thích Tâm Châu cổ động con đường trung hòa hơn (thường gọi là nhóm Việt Nam Quốc Tự hay nhóm Viện Hóa Đạo).
Sau khi Cộng Sản chiếm miền Nam ngày 30 tháng Tư, 1975, Ngài sang Pháp tị nạn và trụ trì chùa Hồng Hiên. Rồi một thời gian sau Ngài qua Gia Nã Đại, định cư tại Montreal, nơi mà Hòa Thượng sáng lập Tổ Đình Từ Quang.
Tại Bắc Mỹ, năm 1979, các tăng ni Việt Nam đã tập hợp về chùa Giác Hoàng ở thủ đô Hoa Thịnh Đốn, thành lập Giáo Hội Phật Giáo Tăng Già Việt Nam Trên Thế Giới. Năm 1984, đại hội tại chùa Liên Hoa, vùng Montreal, Giáo Hội được đổi tên thành Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Trên Thế Giới. Trong hai kỳ Đại Hội trên, Hòa Thượng Thích Tâm Châu được bầu vào ngôi vị Thượng Thủ, để lãnh đạo Giáo Hội.
Ngoài các sinh hoạt của Giáo Hội, Ngài còn là một học giả Phật học với nhiều tác phẩm dịch thuật và khảo luận. Ngài đã dịch hơn 30 cuốn kinh như Kinh A Di Đà, Kinh A Hàm Chính Hạnh, Kinh Bát Đại Nhơn Giác, Kinh Di Giáo, Kinh Di Lặc Hạ Sinh, Kinh Di Lặc Thượng Sinh, Kinh Duyên Sinh, Kinh Đại Thừa Già Da Sơn Đính, Kinh Giải Hạ, Kinh Hiếu Tử, Kinh Nhân Quả Ba Đời, Kinh Đại Bát Niết Bàn, Kinh Lần Tràng, Kinh Ngũ Bách Danh Quán Thế Âm, Kinh Thập Thiện, Kinh Phát Bồ Đề Tâm, v.v..
Ngài cũng dịch luận và sáng tác những bài thơ như Nét Tinh Thần (1964), Cánh Hoa Tâm (2000), và tập thơ Tỉnh Mộng Đời.
Trong gần bốn thập niên ở hải ngoại, Hòa Thượng Thích Tâm Châu đã không ngừng đi khắp nơi để kiến lập hàng chục ngôi chùa, tiếp độ tăng ni.
Ngài lâm trọng bệnh giữa tháng Tám này và về lại Tổ Đình Từ Quang ở Motreal, để rồi nhẹ nhàng ra đi vào sáng ngày 20 tháng Tám, 2015.
Chi tiết về tang lễ của Trưởng Lão Hòa Thượng Thích Tâm Châu đã được thông báo vào chiều tối thứ Năm. Lễ Nhập Kim Quan sẽ được cử hành vào lúc 10 sáng thứ Bảy, 22 tháng Tám, lễ Trà Tỳ (hỏa thiêu) sẽ được cử hành vào lúc 8 giờ sáng thứ Tư, 26 tháng Tám, 2015.