Mua hay không mua?

Bài ERIC TRẦN

Mua hay không mua? Đó là câu hỏi luôn luôn ám ảnh trí óc người tiêu thụ. Giới bán hàng hiểu rất rõ chuyện này, nên họ không ngừng dùng mọi biện pháp để buộc chúng ta phải trả lời: “Mua chứ! Phải mua ngay, chậm trễ là thiệt đó!”

Là người tiêu thụ, chúng ta có cách gì để hướng dẫn hành vi của mình? Phần lớn là không có cách gì, mà đa số chúng ta chỉ thuận theo sự sai khiến của giới bán hàng. Nói như vậy có thể gây mất lòng, nhưng nếu soát lại những gì đang chất đống hết năm này qua năm khác trong góc nhà chưa một lần được dùng tới, chắc rồi mình cũng phải thừa nhận: Trong đa số trường hợp, chúng ta không mua sắm vì nhu cầu của chính mình, mà chỉ để làm giàu cho người bán hàng. Mãi rồi những người tiêu thụ khôn ngoan nhất mới nghiệm ra một câu: Hãy mua những gì mình CẦN, chứ đừng mua những gì mình MUỐN!

Tỷ phú Warren Buffet: “Nếu cứ tiếp tục mua những thứ không cần thì sẽ đến một ngày bạn phải bán đi cả những thứ mình cần thiết”

Có rất nhiều điều chúng ta MUỐN. Xã hội càng văn minh càng có nhiều cách để khêu gợi lòng ham muốn. Khi đi vào một cửa hàng, bạn nhìn thấy cái gì cũng muốn mua vì sản phẩm hấp dẫn quá: Không đáp ứng phương diện này thì đáp ứng phương diện khác. Hoặc, khi nghe bạn bè ca tụng một kiểu điện thoại mới, bạn thấy rõ ràng nó hơn cái điện thoại mình đang có…. Những ý nghĩ đó thực ra chỉ là sự MUỐN, chưa hẳn là bạn cần.
Nhưng ngay cả khi biết rằng mình chưa cần đến nó, bạn vẫn cảm thấy rất khó trấn áp được sự ước ao muốn chiếm hữu sản phẩm càng sớm càng tốt. Chưa nói đến những trường hợp mà sự ham muốn mạnh mẽ đến nỗi chúng ta tìm hết cách để chứng minh rằng mình cần nó.

Vì thế, trước khi rút ví tiền ra để mua sắm, chúng ta cần tập một thói quen: Hãy ra một chỗ vắng để lập lại trong đầu mình lời khuyên sau đây: Hãy mua những gì mình CẦN, đừng mua những gì mình MUỐN. Và tự hỏi lại, “Đây có phải là một sản phẩm mình hoặc gia đình mình thực sự cần đến hay không?
- Câu trả lời là “Cần”, bạn hãy trở lại và mua nó.

- Nếu câu trả lời là “Không, không cần”: Hãy cố gắng tránh xa. Đừng nghĩ rằng, món đồ chẳng đáng giá bao nhiêu, có mua về không dùng cũng chẳng sao. Nghĩ như vậy mà vẫn mua thì thế nào món đồ cũng sẽ bị lãng quên ở một xó xỉnh nào đó, nhiều năm sau mới được ngó tới, hoặc sẽ chiếm một chỗ trong góc nhà, không được dùng tới mà bạn cũng chẳng làm sao liệng bỏ đi được.

Trong những trường hợp lưỡng lự, tốt nhất chúng ta nên theo lời dạy của các thánh hiền phương tây: Bị lầm do cẩn thận thì vẫn hơn (To err on the side of caution). Khi đi mua sắm, câu này sẽ được cắt nghĩa là: “Khi lưỡng lự, đừng mua!”

Dĩ nhiên, không phải luôn luôn bạn sẽ có được một câu trả lời rõ ràng và dứt khoát về chuyện “cần” hay “muốn”. Cụ thể, anh A đang phân vân về việc mua một cái điện thoại cầm tay mới. Nhu cầu của A trước nay chỉ là để nói chuyện, bao gồm gọi và nghe mà thôi. Như vậy, A có thể mua một cái điện thoại thường, loại rẻ tiền nhất, là đủ để phục vụ. Còn những nhu cầu khác như sử dụng email, lên Facebook, đọc tin tức, tìm địa chỉ… thì cái máy tính xách tay đã cung cấp đủ cả. Mua một cái Smart Phone đắt tiền, giống như mang theo một cái computer nữa bên mình, có thể coi như thừa. Nghĩ như vậy là không sai, nhưng trên thực tế, sau một thời gian sử dụng Smart Phone, A mới nhận ra rằng đời sống của đương sự trở nên dễ dàng và thoải mái hơn, mặc dầu A vẫn có cái Laptop bên cạnh. Rốt cục, cái Smart Phone đối với A cũng là một điều cần, chứ không chỉ là điều muốn!

Dĩ nhiên, dằn lòng trước một sản phẩm mình ham muốn không phải là một điều dễ dàng. Nhưng nếu kiên nhẫn tập luyện một thời gian, chúng ta sẽ thấy sự phân định rạch ròi giữa “cần” và “muốn” không còn là điều khó khăn. Khi đó, chúng ta sẽ thấy trương mục tiết kiệm của mình mỗi ngày một nhiều hơn, trong khi nhà cửa mỗi lúc một sạch sẽ, gọn gàng hơn.

Nếu cần một liều thuốc mạnh hơn giúp mình tự chủ trong vấn đề mua sắm, xin bạn hãy suy nghĩ về lời tuyên bố của nhà tỷ phú Warren Buffet: “Nếu bạn cứ tiếp tục mua những gì mình không CẦN, thì chẳng mấy chốc, sẽ đến một ngày bạn phải bán đi những gì mình CẦN!”
Erictran216@yahoo.com