Mức tăng GDP kỷ lục chưa đủ để đưa Hoa Kỳ vượt qua khủng hoảng vì Covid-19

Hình kết hợp ngày 30 tháng 10, 2020 cho thấy cựu Phó Tổng Thống Joe Biden đang vận động cử trị tại Wilmington, Delaware ngày 23 tháng 10, và Tổng Thống Donald Trump phát biểu trong cuộc hô hào được gọi là “Make America Great Again” tại Gastonia, North Carolina ngày 21 tháng 10, 2020. Sựu suy yếu kinh tế là đề tài quan trọng đối với nhiều cử tri đang thất nghiệp. (Angela Weiss, Saul Loeb/ AFP via Getty Images)

Dù tổng sản phẩm nội địa (GDP) quý III tăng cao kỷ lục, nền kinh tế Hoa Kỳ chỉ mới leo lên được một phần từ hố sâu khủng hoảng và tốc độ phát triển cũng đang chậm lại.

Vào thứ Năm vừa qua, Bộ Thương Mại công bố GDP quý III tăng 33.1% (theo tốc độ hàng năm), và tăng 7.4% so với quý trước. Đây là mức tăng kỷ lục kể từ sau Đệ Nhị Thế Chiến, với mức cao nhất từng ghi nhận là 16.7%, vào quý I/1950.

Sự phục hồi được thúc đẩy một phần nhờ hàng ngàn tỷ Mỹ kim cứu trợ các gia đình và công ty mà chính phủ cung cấp hồi đầu năm. Số liệu GDP cũng là dữ liệu kinh tế quan trọng cuối cùng được công bố trước cuộc bầu cử tổng thống.

Ban tranh cử của Tổng Thống Donald Trump gọi kết quả này là sự "xác nhận tuyệt đối" cho các chính sách của chính quyền.

Trong khi đó, phía ứng cử viên đảng Dân Chủ Joe Joe Biden lại không coi trọng vì cho rằng đà phục hồi đang yếu dần.

Các nhà kinh tế thì cho rằng, các số liệu quý III không tiết lộ được sức mạnh phục hồi, mà chủ yếu thể hiện mức độ nghiêm trọng của sự suy giảm trước đó.

GDP Hoa Kỳ giảm 5% trong quý đầu, sau đó giảm tới 31.4% trong quý II, khi đại dịch buộc các cơ sở kinh doanh phải đóng cửa. Do đó, sự phục hồi quy mô lớn là điều tất nhiên khi nền kinh tế mở cửa trở lại.

Thử thách thật sự chính là những điều sẽ xảy ra tiếp theo. Số tiền cứu trợ của chính phủ đã cạn kiệt, trong khi quy mô nền kinh tế trong quý III vẫn nhỏ hơn 3.5% so với cuối năm 2019.

"Mức tăng kỷ lục không đủ để đưa chúng ta thoát khỏi khủng hoảng mà Covid đã để lại,” bà Diane Swonk - kinh tế trưởng tại Grant Thornton - đánh giá. Bà cho rằng việc số ca nhiễm Covid-19 tăng vọt gần đây tại Hoa Kỳ sẽ là nguy cơ tiềm năng trong quý IV.

"Rất khó để mở cửa nền kinh tế trừ khi người lao động và người tiêu thụ cảm thấy an toàn và khỏe mạnh,” bà nói.

Có dấu hiệu cho thấy sự phục hồi đang chậm lại. Sản xuất công nghiệp giảm trong tháng 9 và tốc độ tăng trưởng việc làm đã hạ nhiệt. Hầu hết các nhà kinh tế dự báo sự suy thoái sẽ tồi tệ hơn trong 3 tháng cuối năm, khi số ca nhiễm tăng và sự hỗ trợ của liên bang mất dần.

Hầu hết các nhà dự báo cho rằng tăng trưởng sẽ chậm lại, chỉ còn 1-1.5%. Một số thậm chí cho rằng tốc độ còn yếu hơn.

Điều này sẽ khiến nền kinh tế Hoa Kỳ thu hẹp quy mô, và nhỏ hơn khoảng 2.5% so với trước đại dịch. Mức giảm 2.5% sẽ tương đương với một cuộc suy thoái điển hình - nhỏ hơn khủng hoảng tài chính, nhưng tồi tệ hơn những cuộc suy thoái nhẹ vào đầu những năm 1990 và 2000.

Bộ Lao Động vào thứ Năm cho biết 732,000 người đã nộp đơn xin trợ cấp thất nghiệp trong tuần lễ bắt đầu vào ngày 19 tháng 10, giảm khoảng 28,000 người so với tuần trước đó. Con số này gần đây chỉ giảm nhẹ và vẫn rất cao so với lịch sử. Hàng triệu người bị mất việc làm từ đầu đại dịch đến giờ vẫn thất nghiệp.