Thế Giới

Mỹ bình thản đối phó với Duterte

Sunday, 09/10/2016 - 09:36:26

Các cuộc tập trận chung bắt đầu vào hôm thứ Ba và được dự trù kéo dài cho đến ngày 12 tháng Mười. Trong tuần qua, ông Duterte nói rằng đây sẽ là đợt cuối cùng của những cuộc tập trận chung với quân đội Hoa Kỳ.

Các quân nhân Thủy Quân Lục Chiến Mỹ đang chuẩn bị bước vào một tàu đổ bộ trong cuộc tập dượt chung với quân đội Phi Luật Tân tại Zambales tuần qua. (Dondi Tawatao/ Getty Images)

 

Những lời phát ngôn bừa bãi, cay độc vẫn tiếp tục phát xuất từ ông Rodrigo Duterte, tổng thống của Phi Luật Tân. Trong tuần qua, khi nói rằng Tổng Thống Obama có thể “cút đi,” ông Duterte đe dọa vứt bỏ nhiều thập niên hợp tác an ninh chặt chẽ với Hoa Kỳ. Điều này gợi ý cho thấy rằng Manila sẽ quay sang nhờ Trung Quốc hoặc Nga hỗ trợ.

Những lời chỉ trích dữ dội chống Mỹ mới đây nhất được đưa ra, giữa lúc các binh sĩ Thủy Quân Lục Chiến và Hải Quân Hoa Kỳ tập luyện đổ bộ và làm những cuộc diễn tập khác với các binh sĩ Phi Luật Tân, tại những địa điểm ven biển ở gần các lộ tuyến hàng hải chiến lược và những hòn đảo bị tranh chấp ở Biển Đông, một điểm nóng trong khu vực.

Các cuộc tập trận chung bắt đầu vào hôm thứ Ba và được dự trù kéo dài cho đến ngày 12 tháng Mười. Trong tuần qua, ông Duterte nói rằng đây sẽ là đợt cuối cùng của những cuộc tập trận chung với quân đội Hoa Kỳ.

Các giới chức chính phủ Obama đã quyết định phần lớn phớt lờ những lời lăng mạ và những tối hậu thư của ông Duterte. Họ nói rằng họ không thu nhỏ lại các chương trình quân sự hoặc viện trợ ở Phi Luật Tân.

Amy Searight, giám đốc Chương Trình Đông Nam Á của Trung Tâm Chiến Lược Và Nghiên Cứu Quốc Tế phi đảng phái ở Washington, nói, “Chính phủ đang chơi trò này cũng như có thể giỏi như người ta có thể chơi. Cách lựa chọn tốt nhất cho Hoa Kỳ là cứ giữ bình tĩnh và để cho sự việc diễn ra. Chúng tôi vẫn chưa biết nơi mà ông Duterte dự định đi tới với chuyện này.”

Washington và Manila đã có một hiệp ước phòng thủ hỗ tương từ năm 1951. Bộ trưởng quốc phòng Ashton Carter nói rằng quan hệ hợp tác quân sự vẫn còn được “bọc thép.”

Ông nói như vậy ở Honolulu sau khi gặp bộ trưởng quốc phòng Phi Luật Tân Delfin Lorenzana, trong một cuộc họp cuối tuần của các bộ trưởng quốc phòng từ Hiệp Hội Các Nước Đông Nam Á, một tổ chức khu vực nhằm thúc đẩy việc hợp tác kinh tế, chính trị và an ninh.

Lorenzana nói rằng ông Duterte có thể “hiểu sai” về giá trị của việc Phi Luật Tân hợp tác quân sự với Hoa Kỳ.

Josh Earnest, thư ký báo chí Tòa Bạch Ốc, nói rằng những lời lẽ cứng rắn của ông Duterte là “ngược lại với mối quan hệ ấm áp đang có giữa dân chúng Phi Luật Tân và dân chúng Mỹ.”

Trong tháng qua, ông Duterte dùng một câu chửi thông thường trong tiếng Tagalog, tạm dịch là “đồ chó đẻ” để ám chỉ ông Obama. Tòa Bạch Ốc phản ứng bằng cách hủy bỏ một cuộc họp song phương được dự định tổ chức, ở bên lề hội nghị thượng đỉnh khu vực tại Lào.

Sau đó trong một văn bản thông qua phát ngôn viên của ông, ông Duterte nói rằng ông lấy làm tiếc rằng ngôn ngữ của ông bị hiểu là “một cuộc tấn công cá nhân vào tổng thống Hoa Kỳ.”

Theo các giới chức Tòa Bạch Ốc cho biết, Tổng Thống Obama lo ngại về những vụ giết người tràn lan không được pháp luật cho phép, xảy ra từ khi ông Duterte đắc cử nhờ một lời thề quyết tuyên chiến với ma túy bất hợp pháp. Cảnh sát và dân quân đã giết chết hơn 3,500 người, tính từ khi ông Duterte lên nhậm chức vào ngày 30 tháng Sáu. Một giới chức cao cấp của Bộ Ngoại Giao xin giấu tên để nói chuyện thẳng thắn, nói, “Từ ngữ là quan trọng.” Tuy nhiên, giới chức ấy nói thêm, “Chúng tôi không phản ứng với từng điều nhỏ được nói bằng tiếng Tagalog ở đâu đó tại Phi Luật Tân.”

Phi Luật Tân đã trải qua năm chục năm làm một thuộc địa của Mỹ, cho đến khi giành được độc lập sau thời Đệ Nhị Thế chiến, và trong quá khứ nhiều lần các mối quan hệ đã trở nên sóng gió. Trong năm 1991, Hoa Kỳ đã buộc phải từ bỏ những căn cứ không quân và hải quân lớn ở nước này.

Tổng Thống Obama đã đến thăm Phi Luật Tân hai lần trong bốn năm qua, trong một nỗ lực nhằm mở rộng các mối quan hệ. Nỗ lực đã được đền đáp bằng việc quân đội Hoa Kỳ tiếp cận rộng rãi hơn với các căn cứ và các hải cảng của Phi Luật Tân, và hợp tác nhiều hơn trong những các chương trình chống khủng bố.

Trong năm 2014, Washington và Manila ký một thỏa thuận hợp tác quốc phòng được tăng cường, một phần trong nỗ lực nhằm cung cấp một thế đối trọng mạnh mẽ hơn với việc bành trướng của Trung Quốc ở Biển Đông giàu tài nguyên, nơi họ xây lên các đảo nhân tạo.

Thỏa thuận ấy, bây giờ bị ông Duterte chỉ trích, được Tối Cao Pháp Viện Phi Luật Tân xác nhận là hợp hiến vào ngày 12 tháng Giêng.

Tòa Bạch Ốc giữ từ 300 tới 500 quân nhân ở Phi Luật Tân, để hỗ trợ cho việc huấn luyện, những cuộc tập trận chung, và những hoạt động khác. Khoảng từ 50 tới 100 thành viên lực lượng đặc biệt Mỹ cũng làm việc với các lực lượng an ninh Phi Luật Tân, đặc biệt là trên các hòn đảo bất ổn ở miền nam.

Cách đây mười tuần, Phi Luật Tân đã giành được một chiến thắng pháp lý quan trọng, khi một tòa án quốc tế là Tòa Án Trọng Tài Thường Trực tại The Hague, phán quyết rằng những tuyên bố chủ quyền “lịch sử” của Trung Quốc, trên những hòn đảo và những rạn san hô ở Biển Đông, đều là không hợp lệ.
Tuy nhiên, ông Duterte tìm cách xích lại gần hơn với Bắc Kinh, một đối tác thương mại lớn của Manila.
Sheila Smith, một thành viên cao cấp của Hội Đồng Về Quan Hệ Ngoại Giao, một tổ chức phi đảng phái ở Washington, nói, “Có một lịch sử của tình cảm chống Mỹ tập hợp xung quanh những vấn đề chủ quyền ở Phi Luật Tân, mà ông Duterte có thể khai thác. Nhưng ông đang chơi trò khá nguy hiểm, nghĩ rằng chúng tôi có thể tỏ thiện cảm với Trung Quốc, với tư cách là một hàng rào.”

Viết bình luận đầu tiên

MỚI CẬP NHẬT