Mỹ, Cuba đồng ý mở tòa đại sứ, tái lập bang giao

Một bước tiến quan trọng trong vấn đề bình thường hóa ngoại giao giữa Hoa Kỳ và Cuba sau hơn nửa thế kỷ bị gián đoạn đã được chính phủ Obama thông báo hôm thứ Ba. Tòa Bạch Ốc nói rằng hai quốc gia đã đồng ý mở tòa đại sứ tại hai nước.
Đây là một tiến triển quan trọng về ngoại giao với thẩm quyền cao nhất mà chính phủ Obama có thể thực hiện mà không cần sự chấp thuận của Quốc Hội. Hiện nay Quốc Hội vẫn có quyền ra lệnh tháo gỡ hoặc duy trì lệnh cấm vận kinh tế đối với Cuba. Lệnh này đã có từ thập niên 1960.
Sự việc Hoa Thịnh Đốn và Havana chuẩn bị mở tòa đại sứ diễn ra sáu tháng sau khi Tổng Thống Barack Obama ra lệnh mở lại bang giao sau hơn nửa thế kỷ đối đầu trong Chiến Tranh Lạnh. Ông từng hứa sẽ “cắt bỏ những xiềng xích của quá khứ.” Cuba là một bốn quốc gia cộng sản còn còn sót lại trên thế giới. Ba nước kia là Trung Quốc, Bắc Hàn và Việt Nam.
Trong ngày thứ Tư, theo tiết lộ của một viên chức cao cấp tại Tòa Bạch Ốc, Tổng Thống Obama và Ngoại Trưởng John F. Kerry sẽ chính thức thông báo về quyết định mở tòa đại sứ Mỹ tại Havana, và ngược lại Cuba sẽ có tòa đại sứ tại Hoa Thịnh Đốn. Các viên chức nói rằng quyết định này sẽ hoàn toàn mở rộng cánh cửa cho mậu dịch và du lịch.
Gần ba tháng trước đây, ông Obama và Chủ Tịch Nhà Nước Raul Castro của Cuba đã có một buổi gặp gỡ lịch sử tại hội nghị thượng đỉnh ở Panama, Trung Mỹ Châu. Từ đó, các phái đoàn ngoại giao đã làm việc ráo riết để tháo gỡ hết thảy các hàng rào cản khác trong ngoại giao giữa hai quốc gia.
Tuy vậy, trong mấy tuần gần đây vẫn còn một số vấn đề mà đôi bên vẫn còn tranh cãi, chưa hoàn toàn đồng ý với nhau. Chẳng hạn như Hoa Kỳ muốn các viên chức và nhân viên ngoại giao Mỹ được du hành một cách tự do hơn tại Cuba. Về phía Havana, các thương thuyết gia nói rằng họ không thể mở tòa đại sứ ở Mỹ nếu không được quyền mở một trương mục ngân hàng.
Sự việc đôi bên sắp thành lập đại sứ quán cho thấy các vấn đề trên đã được giải quyết. Thế nhưng sự việc hâm nóng mối bang giao từng bị đông lạnh suốt mấy thập niên sẽ còn một số khó khăn. Các dân biểu và nghị sĩ, đặc biệt là các vị dân cử từ các khu vực nghiêng về đảng Cộng Hòa, vẫn đang rất quan tâm về tình trạng tôn trọng nhân quyền tại Cuba. Các thành viên của Quốc Hội cũng có những thắc mắc liên quan đến chính sách di trú.
Khối đa số Cộng Hòa tại Thượng Viện vẫn có thể làm kỳ đà cản mũi trong kế hoạch mở tòa đại sứ bằng cách ngăn chặn sự bổ nhiệm một tân đại sứ Mỹ làm việc tại Cuba. Cả hai Thượng Viện và Hạ Viên cũng có quyền cấp hoặc không cấp tài trợ cho tòa đại sứ.