Mỹ, VN cùng "đánh" Trung Cộng tại hội nghị ASEAN

Đôi bên vờn nhau
Ngoại Trưởng Mỹ Mike Pompeo (bên phải) và Ngoại Trưởng Vương Nghị của Trung Cộng gặp nhau tại hội nghị Các Ngoại Trưởng ASEAN ở Bangkok, Thái Lan, ngày thứ Năm, 1/8/2019. (Jonathan Ernst/AFP/Getty Images)

BANGKOK - Ngoại Trưởng Hoa Kỳ Mike Pompeo bày tỏ sự quan tâm về việc Trung Quốc xây đập, nạo vét sông Mekong, nói rằng các hoạt động của Bắc Kinh trên dòng sông này cho thấy một "xu hướng đáng lo ngại."
Cũng trong ngày thứ Năm, Phó Thủ Tướng Phạm Bình Minh tố cáo Trung Cộng vi phạm quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam ở Biển Đông.
Ngoại Trưởng Mỹ lên tiếng tại Bangkok hôm 1 tháng 8, trong một cuộc họp với các ngoại trưởng đến từ các nước ven sông Mekong gồm: Thái Lan, Cam Bốt, Lào và Việt Nam. Bộ trưởng ngoại giao của 10 quốc gia thành viên ASEAN đã tụ tập tại thủ đô của Thái Lan để dự hội nghị thường niên các Ngoại Trưởng ASEAN diễn ra trong tuần này ở Bangkok.

"Chúng ta đã thấy một loạt công trình xây đập ở thượng nguồn, thâu tóm quyền kiểm soát dòng chảy ở hạ lưu sông", ông Pompeo nói. "Mực nước sông đã xuống tới mức thấp nhất tính từ một thập kỷ- một vấn đề gây ra bởi quyết định của Trung Quốc, chặn nước lại tại các đập ở thượng nguồn. Trung Quốc còn có kế hoạch đặt mìn và nạo vét lòng sông, đồng thời tiến hành các cuộc tuần tra sông ngoài phạm vi lãnh thổ của họ."
Ngoại Trưởng Mike Pompeo còn cảnh cáo về "một nỗ lực nhằm xây dựng các quy tắc mới do Bắc Kinh chỉ đạo để quản lý sông Mekong," mà nếu không bị cản trở, sẽ giúp Bắc Kinh chiếm đoạt vai trò của Ủy Hội Sông Mê Kông.
Trung Quốc đã xây 10 con đập ở thượng lưu sông Mekong, dọc theo một đoạn sông dài trên lãnh thổ Trung Quốc mà họ gọi là Lan Thương Giang. Tại đây, Trung Quốc đang tìm cách nạo vét sông và san bằng các ghềnh thác để các tàu chở hàng lớn có thể qua lại.
Giới chỉ trích từ lâu đã cảnh giác rằng những hành động như vậy có thể gây gián đoạn và tác động tai hại tới môi trường sinh thái và kinh tế của các nước hạ nguồn.

Dài gần 3,000 km, Sông Mê Kông là một dòng sông thiết yếu cho Đông Nam Á, nơi hơn 60 triệu người lệ thuộc vào dòng sông và các nhánh sông này để sinh kế. Sông Mekong xuất phát từ cao nguyên Tây Tạng chảy qua nhiều nước Đông Nam Á trước khi đổ ra Biển Đông ở Việt Nam.
Gần đây, dòng sông trở thành một nguồn gây căng thẳng trong khu vực do những lo ngại về số lượng các dự án thủy điện ngày càng tăng đang làm thay đổi dòng chảy của sông, đe dọa hệ sinh thái và kế sinh nhai của người dân ở hạ nguồn.

VN lên án Trung Cộng

Trong khi đó, theo tin chính thức của nhà cầm quyền Việt Nam, cũng tại Bangkok ngày thứ Năm, Phó Thủ Tướng kiêm Ngoại Trưởng Phạm Bình Minh tố cáo Trung Cộng vi phạm quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam ở Biển Đông, và cáo buộc nước này tiến hành thăm dò dầu khí bất hợp pháp trong vùng biển tranh chấp.
Nguồn tin Việt Nam nói rằng trong cuộc họp kín với Ngoại Trưởng Vương Nghị tại Hội Nghị Bộ Trưởng Ngoại Giao ASEAN lần thứ 52 vào chiều thứ Tư, Phạm Bình Minh đã đả kích Bắc Kinh vi phạm quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam ở Biển Đông, trong khu vực thuộc vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam.
Tại cuộc họp chung, Phạm Bình Minh cũng nói qua bài phát biểu rằng Việt Nam đã bày tỏ “quan ngại nghiêm trọng” về hoạt động khảo sát của tàu thăm dò Hải Dương Địa Chất 8 và các tàu hộ tống kể từ đầu tháng 7 tới nay ở khu vực Bãi Tư Chính, tiếp theo các hoạt động cải tạo bồi đắp quy mô lớn và quân sự hóa các cấu trúc trên Biển Đông.

“Các diễn biến này làm xói mòn lòng tin, gia tăng căng thẳng và ảnh hưởng trực tiếp tới hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông, vi phạm DOC và đi ngược lại cam kết duy trì môi trường thuận lợi cho đàm phán COC,” Phó Thủ Tướng Việt Nam nói.
Phạm Bình Minh cũng lặp lại lập trường chung của ASEAN về tầm quan trọng của việc tăng cường lòng tin, không quân sự hoá, kiềm chế, không có hoạt động làm gia tăng căng thẳng và phức tạp tình hình trong khu vực và sớm hoàn tất Bộ Quy tắc COC.
Trong những tuần lễ gần đây, Việt Nam nhiều lần lên tiếng chính thức yêu cầu Trung Quốc rút tàu thăm dò ra khỏi khu vực biển tranh chấp.
Diễn tiến căng thẳng ở Biển Đông dự kiến ​sẽ tiếp tục là trọng tâm của phần lớn các cuộc thảo luận tại hội nghị thượng đỉnh ASEAN sẽ kết thúc vào cuối tuần này.