Nền kinh tế Trung Quốc sa sút, giới lao động biểu tình nhiều hơn

Công nhân biểu tình bên ngoài một siêu thị Walmart ở Trung Quốc.



QUẢNG ĐÔNG – Sự phẫn nộ đã xuất hiện qua những hình thức phản đối từ những cuộc biểu tình của các công nhân nhà máy và ngành xây dựng nổi giận trên các đường phố ở Quảng Đông, cho tới các giáo viên mẫu giáo, nhân viên kéo bao và gậy chơi golf, nhân viên quán bar truyền hình karaoke bất mãn. Thậm chí, trong một trường hợp, những công nhân vệ sinh đổ rác vào một công sở, để phản đối chuyện họ không được trả tiền lương.

Trong lúc nền kinh tế của Trung Quốc đang trì trệ sau hơn hai chục năm tăng trưởng mạnh đến chóng mặt, khiến cho nhiều công ty gặp phải khó khăn hoặc thậm chí phá sản, những cuộc đình công và biểu tình lao động đã tăng vọt trên toàn quốc. Có tới 2,044 vụ xảy ra trong chín tháng đầu của năm 2016, so với 1,379 vụ trong cả năm 2014.

Và đặc biệt một mảnh đất màu mỡ cho những cuộc biểu tình phản đối ấy chính là Quảng Đông. Nơi này được đề cao là “nhà máy của thế giới,” sản xuất phần nhiều trong khối lượng đồ chơi, giày dép, quần áo và đồ nội thất của thế giới.

Theo dữ liệu được gạn lọc từ giới truyền thông xã hội bởi tổ chức phi chính phủ Bản Tin Lao Động Trung Quốc ở Hồng Kông cho biết, tính trung bình trong năm 2015, mỗi ngày xảy ra hơn một vụ tranh chấp lao động ở tỉnh Quảng Đông. Riêng trong tháng Tám năm nay, có 31 vụ xảy ra, theo Bản Tin Lao Động Trung Quốc đưa tin.

Ông Wu Guijin, một nhà hoạt động bênh vực giới lao động đang sống ở Quảng Châu, nói với kênh truyền hình Channel NewsAsia rằng ông đã nhìn thấy một mức gia tăng rất cao nơi số lượng những nhà máy đóng cửa công xưởng.

Trong một cuộc phỏng vấn cho loạt phim tài liệu mới mang tựa đề Con Đường Tơ Lụa Trên Biển, được bắt đầu chiếu hôm thứ Ba tuần này, ông Wu nói, “Chẳng hạn, vào dịp Tết Nguyên Đán, các công nhân về nhà trong kỳ lễ nghỉ, và khi họ trở lại, thì nhà máy đã dán một thông báo phá sản trên cửa. Tiền lương không được trả đầy đủ, và người chủ đã biến mất không để lại một dấu vết.”

Rủi thay, những vụ như vậy đã trở nên thông thường ở Quảng Đông. Trong tháng Chín, 130 công nhân tổ chức tọa kháng tại một nhà hàng ở thành phố Trung Sơn vì vụ họ bị quỵt lương, khi người chủ của họ ôm tiền chạy mất. Những người khác phong tỏa đường sá, đe dọa sẽ nhảy xuống từ mái nhà, và đụng độ với cảnh sát.

Những vấn đề ấy đã ảnh hưởng đến một loạt lĩnh vực rộng lớn. Trong số đó, có các công ty phát triển gia cư, công ty xây dựng, các hãng sản xuất thiết bị điện tử, hàng dệt, điện thoại di động, thép, đồ chơi và đồ nội thất, và nhiều hãng khác nữa.

Ni Hong Ping, một nhà hoạt động lao động, nói rằng trong số những công nhân bị sa thải ở tỉnh Quảng Đông, có nhiều người đang ở độ tuổi 40. Ông nói, “Họ sắp đến tuổi nghỉ hưu, nhưng họ không có lương hưu, không có bảo hiểm, và có chút ít tiền tiết kiệm. Con cái họ có nhiều đứa sắp lên đại học, và những công nhân mất việc này phải đối diện với áp lực tài chánh rất lớn.”

Hầu hết các cuộc biểu tình cho đến nay đều tránh những cuộc đả kích chính trị, và tập trung vào những mối bất bình như tiền lương không được trả, hoặc các điều khoản không công bằng.

Tuy nhiên, vào ngày 27 tháng 9, ba nhà hoạt động lao động bị bắt giữ trong tháng 12 năm 2015 đã bị kết án bởi một tòa án ở Quảng Đông, vì tội “phá rối trật tự xã hội” và làm việc với những tổ chức ngoại quốc thù địch với Trung Quốc.

Ông Zeng Feiyang, giám đốc tổ chức bảo vệ các quyền lao động nổi tiếng Trung Tâm Công Nhân Phiên Ngung, đã lãnh án tù treo ba năm. Trong khi đó, hai đồng nghiệp của ông, là Tang Huanxing và Zhu Xiaomei, mỗi người lãnh án tù treo 18 tháng, theo hãng tin chính thức Tân Hoa Xã cho biết.

Quảng Đông đang phải đối diện với những thách thức kinh tế đang tăng lên, giữa lúc nhiều nhà máy dời chỗ đến những tỉnh đỡ tốn kém hơn ở Trung Quốc, hoặc dời sang những nước như Cam Bốt, nơi có chi phí lao động thấp hơn.