Nghe MỘT THỜI ĐỂ NHỚ Để Thấu Hiểu Sự Si Tình Của Nhạc Sĩ Trầm Tử Thiêng

Bài BĂNG HUYỀN

Nhật Ký về Nỗi Nhớ Nhung Người Tình Đã Xa

MỘT THỜI ĐỂ NHỚ của Nhạc sĩ (NS) Trầm Tử Thiêng (1937- 2000) tựa như một cuốn nhật ký ghi lại tất cả nỗi nhớ da diết của ông dành cho Em, người tình duy nhất cho đến tận cuối đời của ông!

Em qua nhiều tình khúc của Trầm Tử Thiêng hiển hiện trong lời ca trở thành những hình dung sống động. Nhưng Em chỉ duy nhất có Một.

Qua các tình khúc của Trầm Tử Thiêng, người nghe cảm nhận được tình yêu dành cho Em luôn day dứt, đớn đau. Ông yêu Em đến quên cả bản thân mình. Chữ tình thủy chung duy nhất cho Em đã vận vào con người ông như máu thịt! Qua những thăng trầm của thời cuộc, ông và Em từng nếm trải đau khổ, nồng đượm hạnh phúc rồi lại chia ly. Dẫu trải qua bao phong ba bão tố, tình của Trầm Tử Thiêng dành cho Em vẫn chưa bao giờ dứt cho đến tận cuối đời. Nhưng tiếc rằng cuối cùng cuộc tình của Trầm Tử Thiêng và Em vẫn không thể trọn vẹn bên nhau. Trầm Tử Thiêng tôn thờ, thủy chung với Em và đền đáp Em bằng âm nhạc. Và sau tất cả, dù Trầm Tử Thiêng kể lại những câu chuyện của riêng mình nhưng những lời ca và giai điệu của Trầm Tử Thiêng đã trở thành liều thuốc tinh thần nâng đỡ tâm hồn rất nhiều khán giả yêu nhạc Việt Nam, để nhiều người có thể tìm thấy sự đồng cảm trong âm nhạc của ông.

Ai cũng có thể tìm thấy mình trong nhạc của Trầm Tử Thiêng. Tùy vào cảm nhận của mỗi người yêu nhạc Trầm Tử Thiêng, có thể họ đã bắt gặp một hình ảnh quen thuộc nào đó của chính mình hay một sự giao cảm sâu sắc trong từng tình khúc của ông.

Một Thời Để Nhớ Quay Quắt Cồn Cào

MỘT THỜI ĐỂ NHỚ được NS Trầm Tử Thiêng sáng tác sau khi ông và Em đã muôn trùng cách biệt. Vì thời cuộc biến động, vì ông đã chần chừ cùng Em và người thân của Em rời bỏ Sài Gòn di tản đến Mỹ vào 30 tháng 4 năm 1975. Để rồi trong mười năm xa cách và hơn 10 lần tìm cách vượt biên nhưng thất bại, có lúc tiền bạc mất hết, chỉ còn cây đàn guitar ông cũng đành phải bán để tìm cách vượt biên đoàn tụ cùng Em. Cuối cùng ông cũng đã đến được bến bờ tự do, nhưng lúc này thì mọi chuyện đã khác!

MỘT THỜI ĐỂ NHỚ đã mở đầu bằng nỗi nhớ Em cồn cào, quay quắt

Ta nhớ em nắng chờ buổi sáng
Ta nhớ em mưa hẹn buổi chiều
Như bước nai nhớ về con suối thân yêu
Nhớ cánh tay đón tình ta tới
Mơ ước bay giữa trời lãng du
Sao bóng mây cuối đèo còn mãi giăng mù

Trong phiên khúc đầu, nỗi nhớ Em đã được NS Trầm Tử Thiêng ghi lại những buổi hẹn hò cùng Em buổi sáng có nắng, những buổi chiều có mưa và ví mình như chú nai vàng nhớ về con suối, như cánh tay Em đón anh.

Chỉ vài ca từ đã mô tả được hình ảnh Ta (cũng chính là NS Trầm Tử Thiêng) si tình, phải trải qua những chuỗi ngày mong nhớ, bất kể thời gian ngày, đêm! Bất kể sáng - trưa - chiều - tối! Bất kể nắng - mưa - hay mây mãi giăng mù. Trái tim của NS Trầm Tử Thiêng vẫn luôn ngóng trông về Em.

Nỗi nhớ càng đậm đà hơn qua phiên khúc tiếp theo của bài hát

Ta nhớ em trên từng sợi tóc
Nhớ những đêm chưa trọn nẻo về
Theo bước chân con đường nặng trĩu canh khuya
Trong xót xa mắt nào đã khóc
Trong thiết tha môi nào đã hôn
Xin nhớ nhau dẫu rồi mãi mãi không còn

Em đã kể lại vì sao lại có câu “Ta nhớ em trên từng sợi tóc”, để hiểu được tình của NS Trầm Tử Thiêng dành cho Em sâu nặng xiết bao!

Vào năm giỗ đầu tiên của NS Trầm Tử Thiêng (tên thật là Nguyễn Văn Lợi), Em về Sài Gòn làm lễ tại chùa và đã may mắn mời được một số bạn bè của ông đến dự. Trong số khách mời có một ông bạn tốt nghiệp Sư Phạm với NS Trầm Tử Thiêng đã kể lại cho Em, “hồi chị đi được vài năm, tôi đến chơi nhà anh chị, tôi thấy thằng Lợi trải chiếu nằm ngủ bên cạnh chiếc giường có hai cái gối, ga giường thẳng thớm. Tôi có hỏi ủa sao không ngủ trên giường mà nằm chiếu dưới đất. Nó nói không ai được nằm ngủ trên chiếc giường đó hết, vì trên gối chị nằm vẫn còn vương lại vài sợi tóc, nó nói sẽ không bao giờ cho bất cứ ai đụng tới”!

Giờ đây, khi ông đã rời xa nhân thế, Em vẫn tiếp tục sống với những kỷ niệm từng có giữa ông và Em. NS Trầm Tử Thiêng vẫn luôn mãi là người tình muôn đời của Em! Ông là một nhạc sĩ sống rất nguyên tắc, kỷ luật, si tình và rất chung thủy. Nhiều người nói rằng, văn nghệ sĩ thường rất đa tình, và chỉ khi đa tình họ mới có cảm hứng làm nên những tác phẩm say đắm lòng người. Nhưng với NS Trầm Tử Thiêng lại đặc biệt hơn. Khi ông đã chọn Em, yêu Em thì mãi mãi chung thủy với Em.

Mối Tình Câm của Người Nhạc Sĩ Si Tình

Những ai đã yêu, đang yêu có lẽ đều hiểu cảm giác muốn nắm chặt đôi tay nhau, bên nhau đến cuối cuộc đời, thậm chí có người còn hẹn thề gặp lại kiếp sau để tiếp tục đi trọn một đời trong ái ân tình nồng. Nhưng đâu phải ai cũng có thể hạnh phúc vuông tròn, cùng nhau vượt qua bão giông cuộc đời. NS Trầm Tử Thiêng từng lặng thầm yêu Em khi Em vẫn còn chưa lấy chồng, tình yêu thầm lặng đơn phương tiếp tục được ông nuôi dưỡng mãi đến khi Em trở thành người vợ góa, một mình nuôi hai con nhỏ khi vẫn còn xuân. Nhớ những đêm chưa trọn nẻo về. Theo bước chân con đường nặng trĩu canh khuya là ông đang nhớ về kỷ niệm khi Em đã là người đàn bà góa, ông thường đến thăm ba mẹ con Em, nhưng chẳng dám bày tỏ mà vẫn giữ mối tình câm trong tim. Thăm Em chỉ để yên tâm rằng cuộc sống của Em và hai con vẫn ổn. Những lần đến thăm Em, ông thường đi bộ một quãng đường xa, sau khi rời đi, bước chân cô đơn của một người mang nặng mối tình câm bước đi càng thêm trĩu nặng.

Và còn có những hoài niệm buồn đau khi ông cô đơn một mình. Dẫu đã chia xa nhưng ông vẫn mãi thiết tha nhớ đến những phút giây mặn nồng với Em! Trong xót xa mắt nào đã khóc. Trong thiết tha môi nào đã hôn. Xin nhớ nhau dẫu rồi mãi mãi không còn.

Điệp khúc bài hát vang lên như xoáy vào tim

Ta muốn tin mùa xuân đầy cánh én
Nên chọn một ngày sống rất bơ vơ
Dẫu những cuộc tình chờ nhau không hẹn
Giữa những cuộc tình hẹn nhau không chờ
Thì xin em cứ bình yên
Khi ta cứ đầy nỗi nhớ
Cho máu ta cuồng điên
Trong trái tim cuồng điên

Ta- tức người nhạc sĩ si tình Trầm Tử Thiêng rất muốn tin mùa xuân đầy cánh én. Nên chọn một ngày sống rất bơ vơ. Và cam chịu, chờ đợi tình yêu trở lại trong niềm yêu thương tuyệt vọng. Vì xa cách muôn trùng về mặt địa lý nên đó là nỗi chờ đợi không biết đến bao giờ. Dẫu vậy ông vẫn tự dặn lòng rằng Dẫu những cuộc tình chờ nhau không hẹn. Giữa những cuộc tình hẹn nhau không chờ. Hai câu hát trên phải chăng là một lời trách móc Em? Bởi nhạc sĩ dường như đã sầu thương đến vô vọng! Dẫu thế, ông vẫn Thì xin em cứ bình yên, khi ta cứ đầy nỗi nhớ, nỗi nhớ mãnh liệt Cho máu ta cuồng điên. Trong trái tim cuồng điên như ngầm thấy một sự níu kéo đầy tình tự của nhạc sĩ.

Nhưng trở lại thực tại Em vẫn đi ta còn ở đó đã đặt dấu chấm hết cho cuộc tình hoa mộng. Dường như khi Em rời đi cũng là lúc trái tim nhạc sĩ quặn thắt, day dứt. Những hình ảnh, kỷ niệm xưa chưa bao giờ phai mờ trong tâm trí người nhạc sĩ si tình, vẫn luôn khát khao níu giữ Em trong yêu đương, dẫu biết có thể chỉ là hão huyền…

Em đi rồi, tình yêu tan vỡ, nhưng nỗi nhớ vẫn hiện về Đêm hắt hiu nhớ vòng tay góa, vẫn day dứt nỗi lòng khiến người nhạc sĩ bao đêm thao thức, bao đêm nhớ thương bóng hình Em

Nghe tháng năm gõ nhịp thật đều
Đường phố xưa mỗi ngày
Gạch ngói rong rêu
Đêm hắt hiu nhớ vòng tay góa
Em vẫn đi theo đời cuốn xô
Em với ta biết còn hẹn đến bao giờ

Những ký ức, những hình ảnh tươi đẹp thuở Ta và Em hạnh phúc bên nhau, giờ chỉ còn là những hoài niệm, càng khắc sâu sự đau thương nhung nhớ trong tim người nhạc sĩ si tình

Ta vẫn yêu con đường buổi sáng
Ta vẫn mơ quán nhỏ buổi chiều
Dù vắng em bây giờ nơi đó rong rêu
Những bước chân in đầy nỗi nhớ
Đang lún sâu giữa trời gió mưa
Như trái tim đau quằn quại suốt bốn mùa
Như sớm mai êm đềm nhạc thánh
Ta đón em trước cổng nhà thờ
Nay thiếu em giáo đường cũng quá tiêu sơ
Những dấu đinh dưới bàn chân Chúa
Những chiếc hôn trên làn tóc em
Ru mãi ta trong từng nỗi nhớ êm đềm

Người nghe nhạc cảm nhận được đoạn kết cuộc tình của Em và NS Trầm Tử Thiêng không có ngày mai, không có lời nào hứa hẹn cho cuộc tình tươi thắm, mà chỉ những lời đành đoạn xót xa:

Em vẫn đi ta còn ở đó
Nghe nắng mưa qua nhẹ từng mùa
Để tiếc thương nhớ về quá khứ xa xưa
Năm ngón tay lún dần trên phím
Năm ngón tay níu quằn sáu dây
Đưa tiếng ca ta vào tận cõi u hoài.

Nghe sao mà sầu thương quá đỗi!

Có người từng nói rằng “một lần buông tay, cả đời đều lạc nhau”, điều này rất đúng với NS Trầm Tử Thiêng và Em! Họ đã lạc nhau giữa biển đời, giữa những biến động của lịch sử dân tộc Việt Nam. Sự chia cắt ấy như một định mệnh đã định trước cho ông và Em! Nhưng với ông, vẫn tha thiết Xin nhớ nhau dẫu rồi mãi mãi không còn. Và ông vẫn mãi thủy chung với Em, dẫu có chia xa, nhưng trái tim ông vẫn dành trọn cho một bóng hình.

Vẻ đẹp âm giai kết hợp lời ca của MỘT THỜI ĐỂ NHỚ

Có những ca khúc mà chỉ cần giai điệu bài hát bắt đầu vang lên là cũng đủ khiến lòng ta chùng xuống, tim ta xao xuyến, bâng khuâng... MỘT THỜI ĐỂ NHỚ của NS Trầm Tử Thiêng đã chạm được trái tim người nghe, rung lên những thổn thức bi thương. Bởi vì nhớ nhung ai đó, nhất là khi biết rằng có lẽ mình sẽ không bao giờ có cơ hội gặp lại người đó nữa thì đau đớn biết nhường nào!

Giai điệu ca khúc MỘT THỜI ĐỂ NHỚ kết hợp lời ca khiến người nghe như cảm nhận được sự run rẩy trong nỗi buồn, tựa như một bản nhạc đau thương của người tình luôn sống trong quá khứ, khắc khoải nhớ về cuộc tình của mình nay đã vỡ tan.

Nỗi Buồn của Nhạc Sĩ Khi Ca Sĩ Hát Sai Lời

Lời ca các bài hát của NS Trầm Tử Thiêng thường gây ấn tượng mạnh cho người nghe ngay từ lần nghe đầu tiên. Vì ông dụng công sáng tạo những từ ngữ độc đáo, tạo nét riêng cho dòng nhạc Trầm Tử Thiêng! Đặc biệt những khúc tình ca của ông rất buồn, nghe rất thấm, chất thơ đặc biệt và tinh tế. Có lẽ vì thế mà âm nhạc của ông không lẫn vào đâu được, cảm xúc chân thật nhưng sâu sắc.

Thật không công bằng với NS Trầm Tử Thiêng vì rất nhiều ca khúc của ông bị ca sĩ hát sai lời, hoặc sửa “anh” thành “em” hay ngược lại để phù hợp giới tính của ca sĩ, làm sai lệch ý tưởng và ý nghĩa của bài hát. Lời bài hát là một phần quan trọng trong ca khúc, nó không chỉ góp phần tạo nên thành công cho giai điệu mà còn thể hiện tiếng lòng, gửi gắm tâm tình của tác giả vào trong đó. Vậy mà có nhiều ca sĩ đã hát sai lời bài hát của ông, làm biến đổi những lời ca vốn được Trầm Tử Thiêng chắt lọc, trau chuốt đầy tinh tế, khiến nó không còn nguyên gốc nữa, đây là điều khi còn sinh thời Trầm Tử Thiêng rất đau lòng. Nguy hiểm hơn khi người hát sai là những ca sĩ nổi tiếng, ca sĩ gạo cội. Họ khiến thế hệ đàn em coi đó là chuẩn mực và cứ thế “tam sao thất bản” hát sai dài dài.

Ca khúc MỘT THỜI ĐỂ NHỚ có vài ca sĩ nổi tiếng thu âm, người yêu nhạc có thể tìm trên internet để thưởng thức.

Ví dụ nguyên gốc của bài hát được NS Trầm Tử Thiêng viết là Như bước nai nhớ về con suối thân yêu.

Thì lại bị hát sai thành Như mắt nai nhớ về con suối thân yêu

NS Trầm Tử Thiêng viết Ta muốn tin mùa xuân đầy cánh én. Nên chọn một ngày sống rất bơ vơ.

Thì ca sĩ lại hát là

Ta muốn xin mùa xuân đầy cánh én
Nên trọn một ngày sống rất bơ vơ

“Tin” và “Xin”, “Chọn” và “Trọn” nghĩa của mỗi chữ đều khác nhau, khiến bài hát nguyên gốc của tác giả không còn ý nghĩa nữa khi bị hát sai. Tác giả rất muốn tin mùa xuân đầy cánh én nghĩa là ông vẫn muốn tin rồi hạnh phúc cùng Em sẽ mỉm cười với ông. Nên vẫn chọn sự bơ vơ, cô độc để thủy chung với Em. Ý nghĩa của câu hát này đong đầy cái tình của ông dành cho Em đẹp vô cùng!

Hay với câu hát NS Trầm Tử Thiêng viết Đêm hắt hiu nhớ vòng tay góa

Vì khi ông và Em chung sống với nhau, Em đã là người đàn bà góa.

Nhưng có ca sĩ hát đổi thành Đêm hắt hiu nhớ vòng tay quá

Mỗi ca khúc của nhạc sĩ Trầm Tử Thiêng (hay của những tác giả khác) tựa như đứa con “rút ruột sinh ra” để truyền tải thông điệp của tác giả gửi gắm đến người nghe. Vậy nên Nhạc sĩ Trầm Tử Thiêng khi còn sinh thời luôn ước mong người hát hãy trung thành với nguyên bản của bài ca, đó chính là tôn trọng sáng tác của người Nhạc sĩ. Đây cũng là mong ước của Em trong những tình khúc của Trầm Tử Thiêng, vì thế hiện nay Em đang thực hiện một dự án từng được Em ấp ủ rất lâu muốn làm cho NS Trầm Tử Thiêng, và cũng là thực hiện theo di nguyện của ông, nhưng đến nay Em mới thực hiện được!

Em mở một trang web ba chữ T (Trầm Tử Thiêng) để phổ biến các sáng tác có lời ca nguyên gốc do Trầm Tử Thiêng sáng tác, có kèm theo phần thu âm của những ca sĩ ca đúng lời của Trầm Tử Thiêng, để mọi người vào thưởng thức. Và trang web này còn giới thiệu một số bài phân tích, bình luận ca khúc của Trầm Tử Thiêng để người đọc cảm được những tâm tình mà Nhạc sĩ Trầm Tử Thiêng gửi gắm, hiểu rõ ý nghĩa ca từ trong bài hát Trầm Tử Thiêng đã gọt dũa, thai nghén! Nhờ hiểu rõ câu chuyện đằng sau sự ra đời của ca khúc, của lời ca, giúp người hát không hát sai, sẽ nhập tâm, biểu cảm, truyền tải cái hồn bài hát đến người nghe càng hay hơn!

Thực hiện trang web ba chữ T này, Em mong sẽ giúp quảng bá các tác phẩm của Nhạc sĩ Trầm Tử Thiêng đến rộng rãi người yêu nhạc, lan tỏa dòng nhạc của Trầm Tử Thiêng rộng lớn hơn trong cộng đồng người Việt khắp nơi trên thế giới và những ai hát nhạc Trầm Tử Thiêng, thì hãy ca đúng lời, xin đừng sửa đổi tác phẩm của ông! Chỉ giản dị vậy thôi!

Và để tạm kết bài viết này, xin chia sẻ đến quý vị những dòng di nguyện của NS Trầm Tử Thiêng đã gửi cho Em trước khi ông “đi xa”!

“Em,

Anh thật vui mừng khi cuối cùng em đã không còn giận anh mà bằng lòng nhận và giữ tất cả những giấy tờ, hình ảnh, sáng tác nhạc của anh vì anh biết chỉ có em mới có thể giúp anh sau này phổ biến trung thực những bản nhạc, những kỷ niệm mà anh đã miệt mài ghi lại trong bao nhiêu năm qua.

Anh nợ em một lời “xin lỗi” vì đã để em và hai con bơ vơ nơi xứ lạ.

Cảm ơn em và xin lỗi em, Tần ơi.

Mãi mãi yêu em,

LỢI

NB - Trong bài MƯỜI NĂM YÊU EM, có câu: “Mười năm yêu em cũng sẽ là mãi mãi. Xin em cùng ta hát để nhớ hoài”

(B.H)

MỘT THỜI ĐỂ NHỚ
Nhạc và lời: Trầm Tử Thiêng

Ta nhớ em nắng chờ buổi sáng
Ta nhớ em mưa hẹn buổi chiều
Như bước nai nhớ về con suối thân yêu
Nhớ cánh tay đón tình ta tới
Mơ ước bay giữa trời lãng du
Sao bóng mây cuối đèo còn mãi giăng mù

Ta nhớ em trên từng sợi tóc
Nhớ những đêm chưa trọn nẻo về
Theo bước chân con đường nặng trĩu canh khuya
Trong xót xa mắt nào đã khóc
Trong thiết tha môi nào đã hôn
Xin nhớ nhau dẫu rồi mãi mãi không còn

Ta muốn tin mùa xuân đầy cánh én
Nên chọn một ngày sống rất bơ vơ
Dẫu những cuộc tình chờ nhau không hẹn
Giữa những cuộc tình hẹn nhau không chờ
Thì xin em cứ bình yên
Khi ta cứ đầy nỗi nhớ
Cho máu ta cuồng điên
Trong trái tim cuồng điên

Em vẫn đi ta còn ở đó
Nghe tháng năm gõ nhịp thật đều
Đường phố xưa mỗi ngày
Gạch ngói rong rêu
Đêm hắt hiu nhớ vòng tay góa
Em vẫn đi theo đời cuốn xô
Em với ta biết còn hẹn đến bao giờ

Ta vẫn yêu con đường buổi sáng
Ta vẫn mơ quán nhỏ buổi chiều
Dù vắng em bây giờ nơi đó rong rêu
Những bước chân in đầy nỗi nhớ
Đang lún sâu giữa trời gió mưa
Như trái tim đau quằn quại suốt bốn mùa
Như sớm mai êm đềm nhạc thánh
Ta đón em trước cổng nhà thờ
Nay thiếu em giáo đường cũng quá tiêu sơ
Những dấu đinh dưới bàn chân Chúa
Những chiếc hôn trên làn tóc em
Ru mãi ta trong từng nỗi nhớ êm đềm
Ta muốn tin mùa xuân đầy cánh én
Nên chọn một ngày sống rất bơ vơ
Dẫu những cuộc tình chờ nhau không hẹn
Giữa những cuộc tình hẹn nhau không chờ
Thì xin em cứ bình yên
Khi ta cứ đầy nỗi nhớ
Cho máu ta cuồng điên
Trong trái tim cuồng điên
Em vẫn đi ta còn ở đó
Nghe nắng mưa qua nhẹ từng mùa
Để tiếc thương nhớ về quá khứ xa xưa
Năm ngón tay lún dần trên phím
Năm ngón tay níu quằn sáu dây
Đưa tiếng ca ta vào tận cõi u hoài.