Văn Nghệ

Nghệ Sĩ Túy Hồng và hơn 50 năm nghiệp tằm

Friday, 09/03/2018 - 08:32:59

Bà biết rằng khán giả có thể quên nghệ sĩ, sân khấu có thể đào thải diễn viên, chớ người nghệ sĩ, đã mang “nghiệp” vào người thì không bao giờ “bỏ” sân khấu hay khán giả được.

Bài BĂNG HUYỀN

Trong ký ức của nhiều khán giả yêu kịch tại Sài Gòn, miền Nam tự do năm xưa, nghệ sĩ Túy Hồng và Ban Kịch Sống là một gợi nhắc về ngày tháng cũ. Như một nỗi nhung nhớ mối tình đã xa. Mùi của kỷ niệm, của người tình xưa vẫn luôn ám ảnh khôn nguôi.

Riêng tôi, lần đầu được xem nghệ sĩ Túy Hồng biểu diễn, là trong chương trình “Kịch Sống Túy Hồng- 50 năm” vào ngày 11 tháng 10, 2009, tại sân khấu Saigon Performing Arts Center. Đây là chương trình nghệ sĩ Túy Hồng tri ân nghề, tri ân khán giả, tri ân đồng nghiệp và gia đình đã luôn thương yêu, hỗ trợ bà trong suốt chặng đường 50 năm. Đó là tiếng nói từ trái tim của người nghệ sĩ đã “trót mang kiếp tằm phải trả nợ dâu”!


Nghệ sĩ Túy Hồng (thứ hai từ trái qua) và diễn viên Kiều Oanh trong lớp diễn của vở kịch “Giông Tố” trên sân khấu Saigon Perfoming Arts do Ban Kịch Sống Túy Hồng tổ chức. (Băng Huyền/ Viễn Đông)

Lần sau, tôi gặp lại bà, khi DVD trường kịch “Đoạn Tuyệt”- là tác phẩm thứ ba, sau “Kịch Sống Túy Hồng- 50 năm” và “Mẹ ba miền- một trái tim”, do ban Kịch Sống của cô trình diễn, được trung tâm Thúy Nga phát hành trong năm 2013.

Gần đây nhất tôi gặp lại bà khi bà cùng với Hội Trưởng Tuyết Nga của Hội Thiện Nguyện Angels Rescue Mission đến nhờ nhật báo Viễn Đông quảng bá giúp buổi “Tiệc Noel gây quỹ nước sạch Hoàn Nguyên cho người nghèo” diễn ra tối ngày 22 tháng 12, 2017 tại Seafood World. Là chương trình văn nghệ đậm tính nhân bản để gây quỹ mua máy lọc nước Kangen, gửi về Việt Nam cho các nhà thờ, nhà chùa đang nuôi các trẻ mồ côi, khuyết tật ở những nơi đang thiếu nước sạch để uống, do Hội Thiện Nguyện Angels Rescue Mission tổ chức, có đóng góp hoàn toàn thiện nguyện của Ban Kịch Sống Túy Hồng cùng các ca sĩ, nghệ sĩ trong cộng đồng và đến từ Việt Nam.

Dù rằng trong buổi diễn giới thiệu vở kịch “Cuối Đời Thương Nhớ” vào ngày 17 Tháng 4, 2016, tại rạp Saigon Performing Arts Center, bà đã tuyên bố giã từ sân khấu với các khán giả, bởi tuổi đã cao, sức khỏe không còn như xưa để gánh vác việc tổ chức xuất diễn trường kịch, cần rất nhiều tâm sức để chăm chút được hoàn hảo. Nhưng vì vẫn nhớ sân khấu, vẫn nhớ khán giả, nên bà đã nhận lời trở lại sân khấu, và chỉ diễn trong những chương trình gây quỹ, giúp các chùa, nhà thờ và người nghèo tại Việt Nam, và cũng chỉ diễn vài trích đoạn, hoặc những vở kịch ngắn mà thôi.


Nghệ sĩ Túy Hồng (áo ba ba nâu) cùng với nghệ sĩ Bảo Quốc, ca sĩ Bằng Kiều trong lớp diễn của vở kịch “Lời Thề Định Mệnh” trên sân khấu Saigon Perfoming Arts do Ban Kịch Sống Túy Hồng tổ chức. (Băng Huyền/ Viễn Đông)

Nay với số tuổi đã bước qua con dốc của đời người, đã có thể bình yên với cuộc sống bình thường, nhưng với bà, vì đã mang “kiếp tằm thì phải đền cho trọn nợ dâu.”

Những đóng góp cho nền kịch nghệ

Đôi mắt tuyệt đẹp năm xưa của “cô đào chính” duyên dáng của Ban Kịch Sống nay đã nhuốm màu thời gian, nhìn xa xăm như để gợi nhớ lại chuyện xưa, ân cần, bà thủ thỉ tâm tình, đưa tôi lùi lại dĩ vãng cách nay 50 năm.


Nghệ sĩ Túy Hồng thuở còn xuân sắc. (Hình cung cấp)

Bà kể, “Tôi tên thật là Trương Ánh Tuyết, quê ở Bình Dương. Nhạc sĩ Lam Phương là bạn học của một người anh kế tôi, thường hay đến nhà chơi, thấy tôi thích hát, đã luyện giọng cho tôi và hướng dẫn tôi hát những ca khúc do anh sáng tác. Tôi đã tham gia sân khấu kịch Dân Nam, hát những ca khúc của nhạc sĩ Lam Phương và tham gia đóng những đoản kịch ngắn. Người anh cả của tôi thay cha (đã mất), với quyền huynh thế phụ, đã phản đối, nhưng vì được sự giúp đỡ của mẹ và các chị dâu, giấu việc tôi đi hát. Thời gian sau, anh thấy tôi mê sân khấu, nhưng vẫn chuyên tâm học hành, nên đã không ngăn cản nữa. Tôi tham gia với Ban Kịch Dân Nam một thời gian, rồi chuyển sang Ban Kịch Kim Cương, đến năm 1968, tôi mới chính thức ra Ban Kịch Sống Túy Hồng.”

Bà cho biết tại miền Nam Việt Nam lúc đó, cùng với các Ban Kịch Kim Cương, Kịch Thẩm Thúy Hằng, Kịch Sống Túy Hồng đã tạo được nhiều ấn tượng trong lòng khán giả.

Với một lợi thế mà ít ban kịch nào có được, bởi sự trợ giúp của đức lang quân của nghệ sĩ Túy Hồng lúc bấy giờ, người nhạc sĩ tài hoa Lam Phương, đã đưa các bài tình ca do ông sáng tác làm nhạc nền vào các vở diễn, đi vào lòng người một cách tự nhiên và sâu nặng, tạo nên những dấu ấn rất riêng cho Ban Kịch Sống Túy Hồng. Những tác phẩm của Kịch Sống Túy Hồng không quá bi thảm, kết thúc luôn có hậu. Riêng với những vở kịch trên truyền hình số 9, Kịch Sống Túy Hồng thực hiện như một phim kịch, quay ngoại cảnh kết hợp với studio.

Nghệ sĩ Túy Hồng chia sẻ, “Sự kết hợp hài hòa của âm nhạc Lam Phương và Kịch Sống Túy Hồng đã nổi bật cho vở kịch và cũng nổi bật cho bài hát. Ví dụ, bài Thành Phố Buồn- được lồng trong vở kịch “Phi Vụ Cuối Cùng”, vở kịch về Binh Chủng Không Quân. Bài “Nghẹn Ngào” lồng trong vở kịch “Tình Thiên Thu” về Binh Chủng Nhảy Dù. Bài “Thu Sầu”, trong “Bóng Ngã Giáo Đường” nói về Binh Chủng Biệt Động Quân.”
Bà cho biết, nhờ sự giúp đỡ của các Quân Binh Chủng thời bấy giờ, những vở kịch của Kịch Sống Túy Hồng có cảnh nhảy dù, đánh trận… rất đặc sắc.

Tự hào, bà nói thêm, “Trong mỗi vở diễn, tôi luôn mời một hay hai nghệ sĩ nổi tiếng ở các lĩnh vực nghệ thuật như điện ảnh, cải lương… tham gia. Ví dụ có mời nữ tài tử Kim Vui, nghệ sĩ Ánh Nga, nghệ sĩ Thanh Nga, Thành Được, La Thoại Tân, nghệ sĩ Bạch Tuyết, nghệ sĩ Mộng Tuyền… với những vai diễn cũng đặc biệt, chứ không chỉ xuất hiện vài phút. Tài nghệ của họ được phô trương trong vở kịch của Ban Kịch Sống Túy Hồng.

“Riêng với lãnh vực điện ảnh, lúc bấy giờ, tôi có thành lập hãng phim Sống, vừa làm nhà sản xuất, vừa đóng vai chính của ba phim Gác Chuông Nhà Thờ (đạo diễn Lê Hoàng Hoa), Nhà Tôi (đạo diễn Lê Dân), và phim hài Lệnh Bà Xã.”

Bà kể, vào ngày 30 tháng 4, 1975, bà cùng nhạc sĩ Lam Phương và hai con gái của ông bà đã lên con tàu Trường Xuân cùng 4,000 người tị nạn vượt thoát khỏi Việt Nam. Gia đình bà đến Mỹ vào tháng 11, 1975. Ban đầu gia đình sống tại Virginia, rồi chuyển sang Texas.

Bà là người Việt đầu tiên tổ chức đại nhạc hội tại vũ trường. Năm 1980, 1981 là người đầu tiên thực hiện băng video tại Mỹ. Phần đầu là ca nhạc, phần sau có hài kịch… có những video thực hiện chính kịch, trường kịch mang tên Sống 1, Sống 2, Sống 3... Năm 2000, nghệ sĩ Túy Hồng và nghệ sĩ Đỗ Thanh thực hiện phần viết kịch và dàn dựng. Từ năm 2000 đến 2006, tuần nào trên đài phát thanh Mẹ Việt Nam cũng có Kịch Sống Túy Hồng.


Nghệ sĩ Túy Hồng thuở còn xuân sắc. (Hình cung cấp)

Rút ruột tằm vẫn chưa trả hết nợ dâu

Khi câu chuyện đã trở nên thân tình, tôi rụt rè hỏi, “Thưa cô, nếu không có sự kết hợp với nhạc sĩ Lam Phương, phải chăng sẽ không thể có một nghệ sĩ Túy Hồng và Ban Kịch Sống Túy Hồng với những thành công rực rỡ?”


Nghệ sĩ Túy Hồng và nghệ sĩ La Thoại Tân trong phim Gác Chuông Nhà Thờ (phát hành tại Sài Gòn, năm 1971). (Hình cung cấp)

Ánh nhìn buồn vợi vợi, rất chân thành, bà nói, “Nhạc sĩ Lam Phương vẫn luôn là người tôi kính trọng, dẫu đã từ lâu duyên đã cạn, chúng tôi không còn gắn bó với nhau trong tình vợ chồng. Nhưng tôi luôn trân trọng sự dìu dắt, hỗ trợ của nhạc sĩ Lam Phương để tôi vững vàng bước vào con đường nghệ thuật, và tạo nên những thành công cho Ban Kịch Sống, để sau này ra hải ngoại, khán giả vẫn ưu ái với những hào quang xưa mà tôi đã có.”

Tôi buột miệng, hỏi tiếp, “Vậy sự trở lại sân khấu của cô tại hải ngoại, phải chăng là một sự níu kéo ánh hào quang đã xa?”

Nghệ sĩ Túy Hồng (thứ hai từ trái qua) và nghệ sĩ Bảo Quốc trong lớp diễn của vở kịch “Lời Thề Định Mệnh” trên sân khấu Saigon Perfoming Arts do Ban Kịch Sống Túy Hồng tổ chức. (Băng Huyền/ Viễn Đông)


Bà mỉm cười hiền hậu, trả lời, “Trước năm 1975, Túy Hồng và ban Kịch Sống đã từng tạo được nhiều thành công, nhiều hào quang, nhưng với tôi sân khấu, ngoài nghiệp ra, nó còn là nợ.”
Bà phân trần, “Nếu trước đây, hầu hết các vở diễn của Kịch Sống đều do tôi viết kịch bản với bút danh Tú Hà, thì nay, nguồn cảm hứng để tôi viết ra những vở kịch đã bị thời gian bào mòn vì tuổi tác, vì sức khỏe. Thành ra, những vở kịch gần đây của Kịch Sống Túy Hồng, tôi đã nhờ nhà văn Nguyễn Thị Minh Ngọc chấp bút lại từ những ý tưởng của mình. Và cùng bàn bạc với đạo diễn Hùng Lâm để gửi đến khán giả những vở diễn hay. Sự kết hợp của bộ ba chúng tôi kể từ chương trình Kịch Sống 50 năm đến nay, đã được khán giả đón nhận và ngợi khen, đây là sự khích lệ tiếp thêm cho tôi niềm tin để đi tiếp trong thời gian trước khi tôi chính thức giã từ sân khấu.”


Nghệ sĩ Túy Hồng (áo ba ba nâu) trong lớp diễn của vở kịch “Lời Thề Định Mệnh” trên sân khấu Saigon Perfoming art do Ban Kịch Sống Túy Hồng tổ chức. (Băng Huyền/ Viễn Đông)

Với nghệ sĩ Túy Hồng, nghệ thuật ca diễn, dàn dựng các vở cải lương, kịch nghệ... nơi hải ngoại này, không chỉ cho người mua vui, nghệ sĩ kiếm lợi, danh. Mà tận cùng sâu xa, những tác phẩm nghệ thuật chính là hồn của dân tộc. Và đối tượng của nó không chỉ là những khán giả năm xưa, đưa họ về với những hoài niệm, mà bà còn muốn phục vụ cho những bạn trẻ lớn lên nơi quê người. Giúp các em, các cháu, có thể hiểu hơn nền văn hóa của cha ông mình đẹp ra sao. Đó chính là những hành trang giúp các em không bị mất gốc khi hội nhập vào đời sống ở hải ngoại.

Và dù bà không nói, nhưng tôi hiểu rằng với cái tuổi đã bước vào “tri thiên mệnh”, bà có thể bình yên chọn niềm vui bên con, cháu, nhưng bà vẫn chọn những khó nhọc vào mình, gầy dựng Ban Kịch Sống tại hải ngoại với biết bao khó khăn, để rồi mỗi vở diễn chỉ có thể sáng đèn được hai xuất, không thể nào kiếm lời từ xuất hát ít ỏi và phát hành video. Nhưng bà vẫn dấn thân phụng sự khán giả, bởi trong trái tim của mình, bà không lúc nào không nguôi nhớ sân khấu, không nguôi nhớ khán giả.

Bà biết rằng khán giả có thể quên nghệ sĩ, sân khấu có thể đào thải diễn viên, chớ người nghệ sĩ, đã mang “nghiệp” vào người thì không bao giờ “bỏ” sân khấu hay khán giả được.

Bà nói, trong một buổi hát, lỡ có điều gì sơ xuất, bà cũng rất đau khổ. Khán giả có thương tình thứ lỗi, thì càng làm bà ray rứt hơn. Vì vậy, chương trình sau bà lại muốn phải hay hơn chương trình trước, để không phụ lòng khán giả tin, yêu.

Bà là người cầu toàn, hay bà đã quá nặng nợ với “nghiệp tằm”?!
Suốt hơn 50 năm gắn bó với nghệ thuật, chưa phút giây nào bà muốn thoát khỏi “kiếp tằm”, vẫn luôn muốn dâng vẻ đẹp của nghệ thuật đến muôn người và nhận về mình không ít những đắng cay. Nhưng nếu có kiếp tái sinh, nghệ sĩ Túy Hồng vẫn xin chọn “nghiệp tằm”, để đến thác vẫn còn vương tơ! (bh)

 

Nghệ sĩ Túy Hồng (áo bà ba nâu) trong lớp diễn của vở kịch “Giông Tố” trên sân khấu Saigon Perfoming Arts do Ban Kịch Sống Túy Hồng tổ chức. (Băng Huyền/ Viễn Đông)

Viết bình luận đầu tiên

MỚI CẬP NHẬT