Nghề xướng ngôn viên truyền thanh, truyền hình và MC trong cộng đồng người Việt tại Quận Cam

Bài BĂNG HUYỀN

Tạo được nét riêng qua phong thái dịu dàng, cuốn hút bằng giọng nói truyền cảm, mềm mại, toát lên vẻ điềm đạm, phúc hậu, cùng với khuôn mặt xinh xắn, thanh thoát, là những ưu điểm của xướng ngôn viên trẻ Khoa Cát của đài truyền hình Saigon TV. Cô được khán giả mến mộ qua phần đọc tin tức mỗi ngày và trong phần Tin Tức Cuối Tuần xuất hiện cùng với xướng ngôn viên Thanh Tâm, tạo nên một cặp “đẹp đôi” và rất “ăn ý” với nhau.

Khoa Cát tên thật là Nguyễn Khoa Cát, là cháu gọi cố Thiếu Tướng Nguyễn Khoa Nam (1927-1975) bằng bác [Ông nguyên là Tư lệnh Quân Đoàn IV & Quân Khu 4, một trong bốn Quân Đoàn chủ lực của Quân lực Việt Nam Cộng Hòa. Là một trong năm tướng lĩnh của Việt Nam Cộng hòa đã tự sát khi biến cố 30 tháng 4 năm 1975 xảy ra].

Khoa Cát đến Hoa Kỳ định cư khi đã 20 tuổi. “Vì vậy tiếng Việt của em rất rành rồi. Thời gian đầu mới đến em có ghi danh học college với ý định sẽ đeo đuổi ngành học thiết kế nội thất, vì em rất thích mỹ thuật và thấy mình có năng khiếu với ngành này,” Khoa Cát tâm sự để mở đầu cho câu chuyện về cơ duyên đã đưa cô đến với công việc xướng ngôn viên truyền hình.

Từ công việc MC đến một xướng ngôn viên truyền hình

Khoa Cát cho biết, “MC mới là công việc đầu tiên của em tại đây, cơ duyên đến với nghề này là qua nhóm The Friends. Dù trước đó em chưa có kinh nghiệm làm truyền hình hay MC gì hết, nhưng vô tình khi đó anh Luân Vũ (là trưởng nhóm The Friends) gặp em đi xem show của The Friends, anh đã mời em làm MC cho nhóm. Khi đó em không biết em có làm được không, em cũng không rõ vì sao anh Luân Vũ lúc đó lại nghĩ là em làm được mà mời em. Em cũng làm thử.”

Khoa Cát kể, “Nếu em nhớ không lầm thì show đầu tiên em làm MC là vào khoảng năm 2006, ở rạp Rose Center, đêm nhạc Từ Công Phụng. Theo em nhận thấy em làm MC chương trình đầu tiên không tốt, không thể làm được 100 phần trăm những gì em muốn. Em không tự nhiên khi nói, vì em mới quá, mà hai MC là em và anh Thắng (là thành viên của nhóm The Friends) lại chưa bao giờ làm việc với nhau. Những phần giới thiệu em viết trước, khi lên sân khấu em chỉ hoàn toàn đọc lại diễn cảm thôi. Dù vậy, sau chương trình đầu tiên đó, mọi người vẫn khen. Vì khi em đọc lại phần soạn sẵn rất mượt mà thành ra không có lỗi gì cả. Nhưng theo cá nhân em, một MC khi lên sân khấu chỉ có đọc lại những gì mình đã soạn sẵn ra giấy thì với em chưa có thể hiện được hết khả năng của một MC.”

Khoa Cát cho biết sau show đầu tiên, cô được tiếp tục mời làm MC những show sau của nhóm The Friends và được giao làm một mình. “Lần này em nói nhiều hơn là em đọc, em chỉ soạn những ý em muốn nói, khi lên sân khấu em cầm cuốn sổ nhỏ để nhớ những ý chính cần nói, rồi em nhìn khán giả và nói tự nhiên, chứ không muốn khán giả nhìn mình đọc như một bài diễn văn. Sau chương trình em đã được khán giả khen ngợi rất tốt.

“Thường thì khi nhận lời làm MC, em tìm hiểu rất kỹ một bài hát để giới thiệu, em thường lồng vào đó những câu chuyện có liên quan đến bài hát để dẫn vào. Khán giả của riêng The Friends không đông, hầu như chỉ có một thành phần những người thích nghe nhạc của The Friends tổ chức, show nào họ cũng có mặt, đã cho em những phản hồi rất tốt, em vui lắm.”

Sau khi làm với The Friend một vài show nhạc, Khoa Cát thấy mình có khả năng làm MC chứ trước đó thì không biết là mình có khả năng này. Bấy giờ đài VHN-TV tuyển xướng ngôn viên, cô đã mạnh dạn nộp đơn vào thi tuyển và vào làm tại đài từ năm 2007. “Ban đầu, đài giao cho em làm xướng ngôn viên chương trình nhạc yêu cầu, nhạc chủ đề. Nhưng em lại rất thích đọc tin tức, nhất khi gặp anh Thanh Tâm, là xướng ngôn viên đọc tin tức của đài, em rất thích làm việc chung với anh Thanh Tâm. Vì anh rất chuyên nghiệp trong công việc xướng ngôn viên, dù đây chỉ là nghề tay trái của anh.

“Nhưng lúc đó ban giám đốc VHN- TV cho rằng nhìn em còn trẻ quá, em đọc tin, người nghe sẽ không tin đâu, vì nhìn em không chững chạc. Đến khi người đọc tin cùng với anh Tâm bận gì đó không thể làm được nữa, thì anh Tâm mới yêu cầu ban giám đốc VHN- TV anh muốn đọc tin với em, khi đó chủ đài mới đồng ý cho em đọc một tuần một lần thôi, em mừng lắm, cố gắng làm tốt và trong thời gian đó em học hỏi được từ anh rất nhiều.”

Tạo nét riêng của công việc xướng ngôn viên tin tức

Những xướng ngôn viên tin tức thường không phải là những người trực tiếp viết tin mà chỉ là người đọc lại phần tin đã được các phóng viên khác viết và có người biên soạn, tổng hợp lại. Một trong những nhiệm vụ khó nhất của một xướng ngôn viên tin tức là đọc lại văn bản do người khác viết một cách thật ấn tượng đến người nghe. Phải trình bày ý tưởng làm sao một cách xác thực trong tâm trí người nghe. Người xướng ngôn viên tin tức giỏi là phải có cá tính, phong cách riêng của họ khi truyền đạt thông tin, người đó nói như là đang nói với từng cá nhân chứ không phải nói với một đám đông. Đây cũng chính là những điều mà Khoa Cát học hỏi từ “đàn anh” Thanh Tâm mà đến nay cô vẫn xem như hành trang quý giá cho mình.

Khoa Cát chia sẻ, “Không chỉ đọc trôi chảy, đúng chính tả, tạo cho người nghe sự dễ chịu, mà điều quan trọng không kém là cách mình thể hiện con người mình, thể hiện tính cách mình khi đọc tin. Vì nếu chỉ ngồi đọc tin thôi, thì rất nhạt nhòa. Cần thể hiện cá tính của mình, có thể khán giả thích hoặc ghét, nhưng như vậy thì sẽ có nét đặc biệt hơn. Em và anh Thanh Tâm làm việc với nhau rất ăn ý khi cả hai cùng xuất hiện trong phần đọc tin. Em không diễn xuất nhiều khi đọc tin như anh Thanh Tâm, vì em có tính hay mắc cỡ. Tuy nhiên tin nào cần phải diễn tả vui nhộn thì em cũng có diễn xuất 1 chút khi đọc tin đó.”

Khoa Cát cho biết nhờ yêu thích đọc tin, chịu khó học hỏi và được “đàn anh” Thanh Tâm hướng dẫn tận tình, nên một thời gian sau cô đã được ban giám đốc đài VHN-TV giao cho đọc tin với xướng ngôn viên Thanh Tâm mỗi ngày. Song song Khoa Cát tiếp tục được giao phụ trách nhạc yêu cầu, nhạc chủ đề…
Khoa Cát giải thích, “Em thích đọc tin tức vì em muốn biết thêm nhiều thông tin. Khi em không làm nghề xướng ngôn viên, có khi những tin tức em không bao giờ đọc cả, em chỉ đọc những tin em thích thôi. Khi làm xướng ngôn viên đọc tin tức, em phải đọc tất cả, giúp em được mở mang thêm những kiến thức mới.”
Khoa Cát kể thêm, “Khoảng năm 2009-2010 em rời đài VHN-TV, vì có vài chuyện không vui mà không tiện nói ra, nên em chia tay với đài VHN, chứ thật ra khi làm ở đâu, em chỉ muốn làm tại đó lâu dài, không thích thay đổi nhiều. Em về làm tại đài Saigon TV khoảng 5 năm nay. Khi em về Saigon TV khi đó đài có rất đông xướng ngôn viên. Bây giờ cũng vậy, đài Saigon TV có rất nhiều show giải trí, với nhiều nữ xướng ngôn viên xinh đẹp, thành ra em không còn cơ hội làm thêm show nào khác ngoài đọc tin tức, em cũng thích như vậy để không bị phân tâm nhiều. Ban đầu, anh Nam giám đốc đài muốn em đi ra phỏng vấn ở bên ngoài làm những phóng sự cộng đồng, nhưng em cho biết cái em làm tốt nhất là đọc tin tức trong studio, còn ra phỏng vấn bên ngoài thì em không giỏi.”

Về thuận lợi của mình khi làm xướng ngôn viên tin tức, Khoa Cát nói, “Em vốn có năng khiếu đọc, và học từ anh Thanh Tâm, em có sửa đổi theo tính cách của em để tạo cách riêng cho mình. Đặc biệt khi nhìn chữ của các bản tin từ máy prompter để đọc khi thu hình đối với em rất dễ dàng, mắt em nhìn rất tự nhiên, không gây khó chịu cho khán giả là em đang dán mắt vào màn hình nhìn chữ để đọc. Em rất thích mặc áo dài để đọc tin tức, từ lúc còn làm ở đài VHN-TV, khán giả đã rất thích em mặc áo dài.

“Nhưng khi vào làm tại Saigon TV, ban giám đốc đài không thích em mặc áo dài, vì đài khác với những đài kia, nữ xướng ngôn viên đọc tin tức chỉ mặc vest thôi. Lúc đó em buồn lắm, vì chỉ thấy tự tin nhất khi mặc áo dài, vì đây là trang phục em mặc đẹp nhất so với những trang phục khác. Đến khi anh Thanh Tâm vào làm chung với em tại đài, anh thuyết phục được anh Nam, cuối cùng anh Nam đồng ý cho em mặc áo dài đọc tin và từ đó đến nay em đọc tin khi mặc áo dài. Khán giả cũng nhận thấy em mặc áo dài đẹp hơn mặc vest.”

Còn về khó khăn khi làm xướng ngôn viên đọc tin tức, Khoa Cát chia sẻ, “Ngôn ngữ của VNCH và ngôn ngữ ở trong nước là một điều rất khó khăn với mọi xướng ngôn viên sinh sau đẻ muộn như em. Những cô chú ở Sài Gòn trước 1975 không bị vấn đề đó, vì họ biết hồi xưa họ dùng những từ ngữ nào, còn em sinh sau 1975, em không biết hồi xưa dùng từ nào, còn từ đang dùng là từ của bây giờ hay của hồi xưa, em không biết được. Em gặp rất nhiều khó khăn về điều này. Vì vậy em phải list những từ VNCH để sửa lại những từ mới sau này, dù tin em đọc do người khác biên soạn, nhưng khán giả chỉ nghe trực tiếp từ em, thành ra em luôn phải sửa lại những từ không phù hợp với khán giả ở bên này. Vì có khi những người biên tập tin là những người trẻ như em, họ cũng không biết từ nào mới, cũ, có thể họ edit lại những tin từ báo Việt Nam, bị xót những từ mà khán giả bên này nghe không chịu nổi. Vì vậy em vừa đọc, em vừa sửa luôn. Ví dụ những từ như bức xúc, sự cố.

“Thêm một khó khăn với em là phần biên tập tin tức, em không đủ thời gian để đảm nhận biên tập phần tin cho em đọc mỗi ngày, đài Saigon TV có người làm biên tập phần tin tức. Nhưng có đôi khi phần tin biên soạn vẫn chưa hay lắm. Phần tin đọc cuối tuần với anh Thanh Tâm thì rất thú vị, vì anh Tâm bỏ hết tâm sức vào soạn những tin này, nên phần tin này rất sinh động. Em rất thích đọc phần tin cuối tuần, còn tin ngày thường thì đôi khi có ngày phải edit lại. Em chỉ mong tin ngày thường cũng hay như tin cuối tuần mà anh Thanh Tâm biên soạn.”

Nói về công việc MC, Khoa Cát cho biết, “Trong thời gian em làm tại đài VHN-TV, em làm MC một vài chương trình của nhóm The Friends đến năm 2008. Sau đó em được mời làm MC vài show đại nhạc hội ở casino như Pechanga … Những show này đông khán giả, chương trình lớn hơn, nhưng em vẫn không thích bằng làm những show nhỏ với The Friends. Vì em quen cảm giác khán giả ngồi gần mình, mình nhìn vào mắt họ, thấy được phản ứng của họ, những điều mình giới thiệu trong chương trình đi thẳng tới tim họ và được biết liền cảm xúc của khán giả thích hay không thích.

“Đến khi làm MC trên sân khấu lớn, em có cảm giác mình đang đứng nói một mình, không có cảm xúc tốt bằng làm với nhóm The Friends. Nên em làm vài show thôi rồi không nhận nhiều show nữa vì thấy nghề MC không được đúng như ý em muốn. Sau này em nhận rất ít show làm MC. Khi có bầu nơi nào mời làm MC, em suy nghĩ rất kỹ thể loại của show đó có hợp với em không, vì em thấy em chỉ làm cái gì em thích thì mới hay nhất. Còn nếu em làm MC cho chương trình với thể loại nhạc em không thích thì em không thể khen nó hay, hoặc ca sĩ đó hát em không thích, em không thể khen ca sĩ đó được, vì vậy thà là không làm.”

Khoa Cát nói thêm, “Em chỉ nhận làm MC chương trình âm nhạc thuần túy, chứ không nhận MC những chương trình khác như thi hoa hậu, gây quỹ từ thiện… vì em sẽ bị áp lực là mình sẽ làm không hay, do những thể loại này không phải sở trường của em. Em không dám nhận làm MC những chương trình nằm ngoài khả năng của em.”

Tình yêu nghề

Đối với Khoa Cát, “Công việc nào cũng cần đam mê và sự chuẩn bị tốt, nếu mình bỏ hết tâm huyết của mình vào làm, thì công việc sẽ tốt, còn nếu mình yêu thích nữa thì kết quả sẽ càng tốt hơn rất nhiều. Em nghĩ mỗi người sẽ hợp với công việc khác nhau nên hãy chọn việc mình thích nhất để làm, bỏ hết tâm sức mình vào thì tự nhiên công việc mình làm sẽ tốt hơn và mọi người sẽ nhìn nhận thành công của mình. Như em rất thích công việc MC và xướng ngôn viên đọc tin, là hai công việc khá tương đồng, MC thì thiên về nghệ thuật hơn.

“Khi làm MC phải tìm hiểu thật nhiều đề tài mình giới thiệu, khi nói với khán giả thì lúc nào cũng phải có thông tin ít nhất liên quan đến bài hát, nhạc sĩ…Còn xướng ngôn viên có phần đơn giản hơn MC, có cái khó là khô khan hơn, vì phải đọc về tin tức chiến tranh, bạo động, giết người hàng loạt… nhưng khi mình đưa tin tức đến khán giả, em đọc làm sao cho giọng đọc hay nhất, tránh đọc đều đều gây buồn ngủ cho khán giả, hoặc gây khó chịu cho khán giả.”

Song song với công việc chính là một xướng ngôn viên đọc tin trên đài Saigon TV, hiện nay Khoa Cát còn bận rộn với tổ ấm nhỏ của mình trong vai trò người vợ và phụ giúp chồng là một kiến trúc sư có văn phòng riêng.

Khoa Cát nói, “Cuộc sống của em tương đối ổn, vì kinh tế của gia đình thì có chồng lo là chính. Theo em biết, nhiều xướng ngôn viên tại các đài Việt ngữ nếu làm công việc này là chính, thì phải làm thêm việc lấy quảng cáo cho đài thì mới có thể đủ sống. Em chỉ ước mong ngành truyền thông của Việt Nam ở hải ngoại có thể phát triển rộng hơn. Những cơ sở thương mại quảng cáo nhiều hơn, để các đài phát triển mạnh mẽ hơn, khán giả đông hơn để các đài mạnh hơn, thì các xướng ngôn viên, những người cộng tác với ngành truyền thông có thể có những cơ hội tốt hơn để người ta chuyên tâm vô làm nghề chính của mình thì hay hơn.”

Chia sẻ thêm về tình yêu với công việc xướng ngôn viên, Khoa Cát chân thành bày tỏ, “Em rất hạnh phúc với công việc xướng ngôn viên đọc tin tức. Em luôn nghĩ khi mình làm được việc mình thích và làm tốt thì thật hạnh phúc. Em rất thích nghề em làm hiện nay và cố gắng làm tốt để khi khán giả mở tivi lên thấy em, mọi người không cảm thấy khó chịu thì em vui rồi. Còn nếu mọi người yêu thích em hơn, cho em nhiều tình cảm hơn thì đó là niềm hạnh phúc lớn.

“Em cám ơn nhật báo Viễn Đông cho em cơ hội tâm sự với khán giả những tâm tình của mình, cám ơn quý khán giả lâu nay ủng hộ em, thương yêu em và dành nhiều tình cảm cho em, em biết được điều này khi đi ra đường, gặp mọi người trong cộng đồng, dành cho em những tình cảm yêu thương. Đó là những món quà vô giá mà em có được từ công việc của mình. Vì vậy, em sẽ không ngừng học hỏi và hoàn thiện mình hơn để không lòng yêu thương của khán giả.” (bh)