Ngoại Trưởng Rex Tillerson bị cách chức, từng gọi Trump "đồ ngốc"

Ngoại Trưởng Rex Tillerson rời phòng họp của Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc, sau khi đưa ra những biện pháp chế tài đối với Bắc Hàn trong tháng 12, 2017. (Drew Angerer/ Getty Images)

HOA THỊNH ĐỐN - Thêm một ngày có thay đổi trong chính phủ của Tổng Thống Donald Trump. Tuy được phỏng đoán từ lâu, nhiều người vẫn bất ngờ khi hay tin tổng thống đã loại bỏ ông Rex Tillerson ra khỏi chức vụ ngoại trưởng Hoa Kỳ. Trong một mục đăng trên Twitter vào sáng thứ Ba, ông Trump bất ngờ loan báo rằng ông Tillerson sẽ bị thay thế bởi giám đốc Mike Pompeo của cơ quan tình báo CIA.

Đây là vụ cải tổ nội các lớn nhất của ông Trump, từ khi ông nhậm chức cách đây hơn một năm. Vụ này xảy ra giữa lúc chính phủ Mỹ đang chuẩn bị cho một cuộc họp chưa từng có với lãnh tụ cộng sản Bắc Hàn.
Ngay sau khi loan báo việc sa thải trên Twitter, Tổng Thống Trump nói về ông Tillerson, “Chúng tôi không đồng ý với nhau về nhiều chuyện. Thực sự đó là sự khác biệt về tư duy, đó là một lối suy nghĩ khác.”
Ông nhắc đến những điểm dị biệt trong cách giải quyết thỏa thuận hạt nhân của Iran, mà ông Trump muốn rút khỏi thỏa thuận đó, trong khi ông Tillerson không tán thành.

Ông Trump và các viên chức khác nói rằng trong một khoảng thời gian khá lâu thì Trump đã xem xét việc thay thế ông Tillerson, cựu viên chức điều hành công ty Exxon Mobile Corp. Tuy nhiên tổng thống cho biết ông đưa ra quyết định đó chỉ mới đây thôi, và tự chính ông quyết định, chứ không phải theo ý kiến của một ai khác. Ông Trump nói rằng ông Tillerson “lúc này sẽ vui hơn nhiều.”

Từ mấy tháng nay đã có tin đồn loan truyền về việc Tổng Thống Trump không hài lòng với ông Tillerson và dự định thay thế ông bằng ông Pompeo, ngay cả khi ông Tillerson nhấn mạnh rằng ông không dự tính ra đi, và ông không biết về dự tính nhằm loại bỏ ông.

Tin đồn về chuyện xích mích giữa hai người đã được biết vào mùa thu năm ngoái, với những tin tức nói rằng ông Tillerson đã gọi Tổng Thống là một “f...... moron,” (tạm gọi là “kẻ đần độn,” “đồ ngốc,” “đồ ngu,” v.v.) trong khi gặp các viên chức khác.

Ông Trump đã nhiều lần công khai cắt bỏ những ý kiến ngoại giao do ông Tillerson đưa ra. Trong số đó có một ý kiến vào ngày thứ Hai khi những lời ngoại trưởng bình luận về Nga dường như trái ngược với những lời bình luận của Tòa Bạch Ốc. Ông Tillerson dường như cũng không được thông báo riêng trong tuần qua, khi ông Trump loan báo rằng ông sẽ gặp lãnh tụ Bắc Hàn, và trở thành vị đương kim tổng thống Mỹ đầu tiên làm như vậy.

Theo một viên chức cao cấp của Tòa Bạch Ốc cho biết, ông Trump yêu cầu ông Tillerson từ chức vào ngày thứ Sáu, nhưng không muốn công bố chuyện này trong lúc ông ấy đang công du tại Phi châu.

Ông Trump loan báo như vậy chỉ cách mấy giờ sau khi phi cơ của ông Tillerson đáp xuống Hoa Thịnh Đốn, sau một chuyến đi bị cắt ngắn.

Viên chức này nói rằng ông Trump đã làm việc hợp ý với ông Pompeo, một cựu dân biểu Cộng Hòa từ tiểu bang Kansas, và muốn ông này giữ chức vụ trước khi diễn ra cuộc đàm phán được dự trù của Tổng Thống Hoa Kỳ với lãnh tụ Bắc Hàn Kim Jong-un và các cuộc thương lượng về mậu dịch.

Ông Pompeo sẽ được thay thế tại CIA bởi phó giám đốc Gina Haspel. Bà sẽ là người phụ nữ đầu tiên đóng vai trò giám đốc cơ quan này.

Ông Michael Roth, thứ trưởng ngoại giao của Đức, nói rằng việc cách chức ông Tillerson sẽ không cải thiện những mối quan hệ căng thẳng giữa Mỹ với nước Đức.

Trong một mục đăng trên Twitter, ông Roth nói, “Việc sa thải Rex Tillerson không làm cho bất cứ điều gì trở nên tốt hơn được.”

Ông Tillerson gia nhập một danh sách dài gồm những viên chức cao cấp từ chức hoặc bị sa thải, từ khi ông Trump lên nhậm chức trong tháng Giêng 2017.

Những người khác bao gồm chiến lược gia Steve Bannon, cố vấn an ninh quốc gia Michael Flynn, giám đốc FBI James Comey, chánh văn phòng Tòa Bạc h Ốc Reince Priebus, bộ trưởng y tế Tom Price, hai giám đốc truyền thông Hope Hicks và Anthony Scaramucci, cố vấn kinh tế Gary Cohn, và thư ký báo chí Sean Spicer, và sẽ còn thêm nữa trong thời gian tới.