Người thất nghiệp vẫn không chịu đi làm dù có lợi tức căn bản

Đi chơi vui hơn đi làm. Nai đang kéo người nài trong một cuộc đua dài 1 km tại Inari, miền bắc Phần Lan  vào ngày 31 tháng 3, 2019. (Getty Images)

HELSINKI – Chính phủ Phần Lan mới đây đã công bố kết quả chính thức của chương trình thử nghiệm lợi tức căn bản (Universal basic income – UBI), cấp 560 euro ($628) mỗi tháng cho 2,000 người thất nghiệp được chọn ngẫu nhiên, trong độ tuổi từ 25 đến 58, giai đoạn 2017 - 2018.

Mục đích của chương trình này là để xem lợi tức căn bản có thể khuyến khích người thất nghiệp cố gắng tìm việc làm hơn hay không, vì nhiều người thất nghiệp ở Phần Lan không muốn làm việc, dù là bán thời gian, vì chỉ cần có thu thì trợ cấp của họ có thể bị cắt.

Tuy nhiên, trái với mong đợi của chuyên gia, tình trạng thất nghiệp của những người được phát tiền không khá gì hơn so với những người nhận trợ cấp thất nghiệp thông thường.

Lợi ích đáng kể nhất của chương trình là 2,000 người được nhận UBI có cải thiện đáng kể về mặt tâm lý. Họ mô tả tình hình tài chính cá nhân với thái độ thoải mái hơn, ít căng thẳng và ít lo lắng hơn so với nhóm đối chứng. Người được phát tiền cũng cho biết họ cảm thấy tin tưởng hơn vào những người khác và các tổ chức xã hội. Họ cũng lạc quan hơn về khả năng của bản thân để thay đổi cuộc sống, tình hình tài chính cá nhân và tương lai nghề nghiệp.

Trong khi đó, người nhận trợ cấp thất nghiệp thông thường lại thường xuyên than phiền rằng họ gần như không thể biết nếu nhận một công việc bán thời gian sẽ ảnh hưởng thế nào đến tình hình tài chính vào cuối tháng.

Ngoài ra, theo quy định, nếu họ từ chối các đề nghị công việc hay dạy nghề cũng sẽ bị phạt tiền. Một số cho rằng, việc theo đuổi đam mê cá nhân cũng có thể bị mất trợ cấp thất nghiệp. Đây là những lý do khiến người nhận trợ cấp kiểu truyền thống cảm thấy căng thẳng hơn.

Kết quả nghiên cứu được công bố hôm thứ Sáu, dựa trên các cuộc phỏng vấn qua điện thoại được thực hiện cuối 2018. Các kết quả sâu hơn sẽ tiếp tục được công bố vào năm sau. Phần Lan là nước đầu tiên trên thế giới thử nghiệm chương trình thu nhập cơ bản UBI ở cấp quốc gia. Chính phủ muốn tìm hiểu xem thu nhập cơ bản có thể giúp đơn giản hóa hệ thống an sinh xã hội và thúc đẩy động lực làm việc hay không.