Nhà văn, dịch giả Huỳnh Phan Anh đã từ trần

Nhà văn Huỳnh Phan Anh (1940-2020)

SAN JOSE - Dịch giả, nhà phê bình văn học Huỳnh Phan Anh qua đời chiều Chủ Nhật, 30 tháng 8, 2020 tại San Jose, California sau một thời gian nằm bệnh, hưởng thọ 81 tuổi.

Ông Huỳnh Phan Anh tên thật là Huỳnh Thành Tâm, sinh năm 1940 tuổi Canh Thìn, quê ở Dầu Tiếng, Thủ Dầu Một, Bình Dương. Tuy tốt nghiệp Đại Học Sư Phạm Đà Lạt và là giáo sư triết học, ông lại có sự nghiệp gắn liền với văn chương qua hoạt động dịch thuật và phổ biến tác phẩm văn chương triết từ các nước đến với người đọc Việt Nam từ trước 1975.

Ông tự nhận mình là “một nhà giáo đi lạc vào văn chương” rồi từ đó cho ra đời nhiều tác phẩm nghiên cứu, phê bình văn học và dịch thuật.

Theo lời nhà thơ Phạm Chu Sa nói với báo Tuổi Trẻ Online, bà Ngọc Dung, vợ ông Huỳnh Phan Anh, báo tin ông ra đi rất thanh thản tại bệnh viện bên cạnh vợ con và các cháu do bệnh tim mạch tái phát. Ông bị bệnh tim mạch đã nhiều năm.

Theo những bạn bè của ông từ hồi còn gặp nhau ở tòa soạn báo Văn tại Sài Gòn, tác phẩm phê bình văn học đầu tay của Huỳnh Phan Anh là Văn Chương và Kinh Nghiệm Hư Vô (NXB Hoàng Đông Phương, 1968), sau đó ông có tập truyện Người Đồng Hành (Đêm Trắng xuất bản 1969), kế đó là tập tiểu luận - phê bình Đi Tìm Tác Phẩm Văn Chương (Đồng Tháp, 1972); ngoài ra ông còn viết truyện Những Ngày Mưa (Đêm Trắng xuất bản), và tập truyện Phía Ngoài viết chung với Nguyễn Đình Toàn.

Dịch thuật là sự nghiệp lớn của Huỳnh Phan Anh. Ông đã chuyển ngữ nhiều tác phẩm quan trọng, cả những tác phẩm kinh điển của văn chương và tư tưởng thế giới được in trước năm 1975 tại miền Nam và được tái bản nhiều lần trong mấy chục năm qua.

Theo nhà thơ Phạm Chu Sa, một bạn văn của ông từ tuổi 30, nhà văn Huỳnh Phan Anh đã “cùng với các nhà văn, nhà phê bình Nguyễn Xuân Hoàng, Nguyễn Nhật Duật, Nguyễn Quốc Trụ, Nguyễn Hữu Trí, và Đặng Phùng Quân quy tụ thành nhóm Đêm Trắng.

Đêm Trắng là nhóm văn học có khuynh hướng hiện sinh, đi tìm cái mới trong văn chương để làm mới văn chương. Hầu hết thành viên của nhóm là nhà văn kiêm nhà giáo dạy văn học và triết học. Huỳnh Phan Anh rất ngưỡng mộ và chịu ảnh hưởng của Jean Paul Sartre, nhà văn - nhà triết học người Pháp, người có công xiển dương chủ nghĩa hiện sinh.”

Cũng theo Phạm Chu Sa, năm 2002, ông Huỳnh Phan Anh sang Mỹ định cư tại San Jose nơi có đông người Việt nhưng ông sống gần như khép kín, cách biệt, cả với giới văn nghệ sĩ, bạn bè cũ của ông. Một phần vì ông bị bệnh tim, phần vì không biết lái xe.

Một số sáng tác của ông:

- Người Đồng Hành (tập truyện, Nxb Đêm Trắng )

- Văn Chương và Kinh Nghiệm Hư Vô (lý luận phê bình, Nxb Hoàng Đông Phương)

- Phía Ngoài (tập truyện viết chung với Ng Đình Toàn, Nxb Hồng Đức )

- Những Ngày Mưa (truyện vừa, Nxb Đêm Trắng )

Dịch thuật:

- Tuyển Thơ Tình Yêu (Paul Eluard)
- Chuông Gọi Hồn Ai (tiểu thuyết, Ernest Hemingway)
- Tình Yêu Bên Vực Thẳm (tiểu thuyết, Erich Maria Remarque)
- Sa Mạc (tiểu thuyết, J.M.G Le Clézio)
- Lạc Lối Về (tiểu thuyết, Heinrich Boll)
- Tình Yêu và Tuổi Trẻ (tiểu thuyết, Valery Larbaud)
- Những Cuộc Đời Tỏa Sáng (nghiên cứu, André Maurois)
- Ca Ngợi Triết Học (Dịch “Éloge de la philosophie” của Merleau-Ponty)
- Tình Yêu và Lý Tưởng (dịch Thomas Mann, 1974)
- Chuyến Viễn Hành Trong Đêm (dịch Heinrich Bull, 1973)
- Tình Cuồng (Raymond Radiguet, dịch chung với Nguyễn Nhật Duật, 1973)
- Một Mùa Địa Ngục (dịch thơ Arthur Rimbaud)
- Thơ Yves Bonnefoy (dịch thơ Yves Bonnefoy)
- Sa Mạc (dịch J.M.G Le Clézio)
- Lạc Lối Về (dịch Heinrich Boll)
- Tình Yêu và Tuổi Trẻ (dịch Valery Larbaud)
- Những Cuộc Đời Tỏa Sáng (nghiên cứu, André Maurois)
- Ảo Ảnh (dịch Thomas Mann)
- Cỏ (dịch Claude Simon)
- Thế Giới của Sophie (dịch Jostein Gaarder)
- Bãi Hoang (dịch Jean-René Huguenin)
- Rimbaud toàn tập (dịch thơ Arthur Rimbaud)
-Thời Gian Của Một Tiếng Thở Dài (dịch Anne Philipe)