Nobel Hòa Bình 2018 dành cho hai nhà vận động chống bạo lực tình dục

Trong hình kết hợp được phổ biến ngày thứ Sáu, 5 tháng 10, 2018, bên trái là Bác Sĩ Denis Mukwege từ Congo (từ ảnh chụp ngày 26 tháng 11, 2014 tại Nghị Viện Âu Châu ở Strasbourg), và cô Nadia Murad, một người tranh đấu cho cộng đồng Yazidi bị đàn áp tại Iraq và là nạn nhân của ISIS (ảnh chụp ngày 13 tháng 12, 2016 cũng tại Nghị Viện Âu Châu). (Getty Images)

STOCKHOLM - Nobel Hòa Bình, giải thưởng được chú ý nhất trong hệ thống giải Nobel, đã thuộc về Bác Sĩ Denis Mukwege người Congo và cô Nadia Murad, nạn nhân của ISIS, vì những nỗ lực chấm dứt nạn bạo lực tình dục, theo thông báo của Ủy Ban Nobel Na Uy hôm thứ Sáu.

"Cả hai đều đặt mạng sống của họ vào nguy hiểm khi đấu tranh với tội ác chiến tranh và giành lại công lý cho nạn nhân,” đại diện Ủy Ban Nobel Na Uy nói trong lễ công bố giải thưởng.

Việc dùng bạo lực tình dục làm vũ khí chiến tranh đã diễn ra trong nhiều thế kỷ, nhưng gần đây mới được thừa nhận là tội ác chống lại loài người, theo Nghị quyết 1820 của Liên Hiệp Quốc năm 2008. Giải Nobel Hòa Bình được công bố vào lúc #MeToo - phong trào chống lạm dụng tình dục trên toàn thế giới - đánh dấu một năm ra đời. Trong một năm qua, liên tiếp những cáo buộc về lạm dụng tình dục đã lật đổ nhiều người đàn ông có nhiều quyền lực.

Bác Sĩ Denis Mukwege đã dành phần lớn cuộc đời trưởng thành của ông để giúp đỡ các nạn nhân của nạn bạo lực tình dục tại Cộng Hòa Dân Chủ Congo. Ông và các phụ tá đã chữa trị cho hàng ngàn bệnh nhân là nạn nhân của các vụ bạo hành. Vị bác sĩ, có biệt danh là "Bác sĩ phép màu" đã nhiều lần chỉ trích chính phủ Congo và nhiều nước vì không nỗ lực đủ để chấm dứt nạn sử dụng bạo lực tình dục nhằm vào phụ nữ như vũ khí chiến tranh.

Bác Sĩ Mukwege đã được dự đoán đoạt giải Nobel Hòa Bình trong suốt nhiều năm và cũng đã nằm trong danh sách cuối cùng khoảng 10 năm. Biên tập viên Katharine Viner của báo Guardian nói ông là "một trong những người đàn ông vĩ đại nhất còn sống.”

Trong khi đó, cô Nadia Murad, 25 tuổi, là nhân chứng kể lại những vụ lạm dụng xảy ra với cô và những người khác. Cô đã cho thấy lòng dũng cảm phi thường khi kể lại những thống khổ mà cô đã phải chịu cũng như đã lên tiếng thay những nạn nhân khác.

Murad là một trong khoảng 3,000 phụ nữ và bé gái người Yazidi trở thành nạn nhân của những vụ hiếp dâm và những hình thức lạm dụng khác, do phiến quân Nhà Nước Hồi Giáo ISIS gây ra. Những vụ lạm dụng này là một phần trong một chiến lược của ISIS, nhằm chống lại người Yazidi và những nhóm tôn giáo thiểu số khác.

Cô Murad cũng là đồng chủ nhân của giải thưởng danh giá về nhân quyền Sakharov do Liên Âu trao tặng năm 2016. Cùng năm, cô giành thêm giải thưởng về nhân quyền Vaclav Havel của Hội Đồng Châu Âu. Cô Murad bị bắt đi cùng với những chị em gái vào tháng 8, 2014 khi ngôi làng của họ ở miền bắc Iraq bị quân ISIS tấn công. Cô đã mất đi 6 anh em trai và người mẹ vì ISIS giết những người đàn ông và bất cứ phụ nữ nào được cho là quá lớn tuổi để lạm dụng tình dục. Ở tuổi 25, cô trở thành chủ nhân trẻ tuổi thứ hai của giải Nobel Hòa Bình, sau Malala Yousafzai, người mới 17 tuổi khi nhận giải vào năm 2014.

Giải Nobel Hòa Bình là một trong những giải thưởng gây chú ý và cũng gây tranh cãi nhất trong hệ thống giải Nobel. Từ năm 1901 đến năm 2017, giải thưởng này đã được trao 98 lần cho 104 cá nhân và 24 tổ chức. Tổng cộng 331 cá nhân và tổ chức đã được đề cử cho giải Nobel Hòa Bình năm nay. Lễ trao giải sẽ diễn ra tại Oslo, thủ đô Na Uy, vào ngày 10 tháng 12, nhân kỷ niệm ngày mất của người sáng lập giải thưởng – ông Alfred Nobel.