Obama: Mỹ chưa trị hết bệnh kỳ thị chủng tộc

HOA THỊNH ĐỐN - Chỉ cách mấy ngày sau khi chín tín đồ da đen bị giết chết, trong một ngôi giáo đường ở tiểu bang South Carolina, Tổng Thống Obama nói rằng di sản của chế độ nô lệ vẫn “phủ một chiếc bóng dài” trên sinh hoạt nước Mỹ. Ông nói rằng việc không dùng từ ngữ “nigger” ở nơi công cộng để ám chỉ người da đen một cách khinh miệt, cũng không loại trừ nổi nạn kỳ thị chủng tộc ra khỏi xã hội.
Tổng Thống Obama đã nói chuyện rất nhiều về vấn đề chủng tộc, kể cả chuyện ông được nuôi dạy khôn lớn bởi một người mẹ da trắng và cha ông là một người cha da đen. Trong cuộc trò chuyện ấy, ông nhấn mạnh rằng không có vấn đề là những mối quan hệ chủng tộc đã được cải thiện trong cuộc đời của ông. Nhưng ông cũng nói rằng nạn kỳ thị chủng tộc vẫn còn bám rễ rất sâu tại Hoa Kỳ.
“Như quý vị biết, di sản của chế độ nô lệ, luật Jim Crow phân biệt chủng tộc, nạn kỳ thị trong hầu hết mọi thể chế sinh hoạt của chúng ta, đã phủ một chiếc bóng dài, và đó vẫn là một phần của DNA của chúng ta được truyền lại,” Tổng Thống Obama nói trong một cuộc phỏng vấn dành cho chương trình truyền thanh WTF của danh hài Marc Maron, được công bố hôm thứ Hai.
“Chúng ta chưa được chữa khỏi chứng bệnh kỳ thị. Và đó không chỉ là một vấn đề về chuyện bất lịch sự khi dùng từ ngữ 'nigger' ở nơi công cộng. Đó không phải là thước đo xem nạn kỳ thị chủng tộc vẫn còn tồn tại hay không.”
Ông nói thêm, “Qua một đêm, xã hội không xóa được hoàn toàn mọi chuyện đã xảy ra từ 200 cho tới 300 năm trước đây.”
Ông Obama tỏ ra cởi mở hơn về vấn đề chủng tộc trong nhiệm kỳ thứ nhì củấng, một phần là vì những vụ kỳ thị chủng tộc xảy ra trong mấy năm qua. Vụ sát hại Trayvon Martin, một thiếu niên da đen ở Florida, và những cuộc biểu tình nổ ra kế tiếp sau một số vụ cảnh sát nổ súng bắn người da đen, đã khiến cho ông tổng thống phải trầm ngâm suy nghĩ hơn về bản sắc chủng tộc của mình và của nước Mỹ.
Trong cuộc phỏng vấn lâu cả một tiếng đồng hồ, ông Obama nói về chuyện ông là một kẻ nổi loạn trong thời còn trẻ, và thử đóng vai nhiều loại nhân vật khác nhau, cùng lúc ông phải vất vả cố gắng để tìm hiểu loại người Mỹ gốc Phi Châu nào mà ông muốn mình trở thành.
Ông Obama nói, “Tôi đã thử ướm một loạt trang phục. Đây là cách tôi nên hành động. Đây là điều có nghĩa là mình tuyệt vời. Đây là điều có nghĩa mình là một người đàn ông.”
Ông nói rằng nhiều vấn đề của ông, khi ông còn trẻ, đều xoay chung chuyện chủng tộc. Thế nhưng khi lên 20 tuổi, thì ông thay đổi thái độ. Đó là khi ông bắt đầu hiểu được cách thức tôn vinh cả hai phía của bản sắc chủng tộc của mình. Tổng Thống Obama cho biết như vậy.
Ông nói, “Tôi không cần phải có một cách thức để làm một người người Mỹ gốc Phi, và đồng thời cũng là một người khẳng định phía bên da trắng của gia đình tôi. Tôi không cần phải đẩy lùi ra khỏi tình yêu và các giá trị được mẹ tôi làm cho thấm nhuần trong tôi.”
Ông Obama bắt đầu nói về chủng tộc và sự giáo dục của mình vào thời niên thiếu, khi ông viết cuốn sách hồi ký “Dreams From My Father” (Những Giấc Mơ Từ Cha Tôi), trong lúc ông sắp bắt đầu vận động tranh cử vào Thượng Viện Hoa Kỳ lần đầu tiên năm 1995. Trong cuốn sách đó, ông kể chi tiết về chuyện lớn lên ở Hawaii, chuyện ông sử dụng cần sa, và chuyện ông cố gắng để hiểu cho được mức độ hòa hợp vào các chủng tộc ở Mỹ.
Là một ứng cử viên tổng thống năm 2008, ông Obama đương đầu trực tiếp với chủng tộc, khi ông đọc một bài diễn văn về vấn đề này, để đối đầu với những lời bình luận của Jeremiah Wright, một thời từng là mục sư của ông. Trong nhiệm kỳ đầu tiên, ông Obama hầu như tránh xa vấn đề chủng tộc, ngoại trừ một lời bình luận sớm về vụ một cảnh sát viên da trắng ở Cambridge, tiểu bang Massachusetts, bắt giữ một giáo sư da đen của viện đại học Harvard.
Cuộc phỏng vấn của tổng thống với ông Maron đã diễn ra vào hôm thứ Sáu trong một garage, nơi mà danh hài này thu âm chương trình podcast của ông được nhiều người ưa chuộng. Các viên chức nói rằng họ không biết một lần khác, khi mà một vị tổng thống đương nhiệm ghi âm một cuộc phỏng vấn trong phòng thu âm ở garage của một người nào đó.
Nhưng thay vì nói đùa về đủ thứ mà người ta thường nghe trên đài của danh hài Maron, cuộc trò chuyện giữa hai ông diễn ra rất nghiêm chỉnh về đề tài chủng tộc đang gây nóng bỏng trên đất nước Hoa Kỳ.