Phải làm gì khi xe overheat?

Bài HAO SMITH

Nếu không có thói quen thường xuyên kiểm tra coolant, thế nào bạn cũng được chứng kiến một cảnh “ngoạn mục” trên đường: Trước mặt bạn, có những làn khói bốc lên nghi ngút, chiếc xe đang đi tự nhiên rù rù lại. Khi đó, nếu còn đủ bình tĩnh để nhìn vào tín hiệu trên những mặt đồng hồ trong xe, bạn sẽ thấy: Kim chỉ nhiệt độ bốc lên cao, đã tiến vào vùng đỏ trong khi bình thường cây kim chỉ lơ lửng ở điểm trung bình. Đó là tình trạng Overheat, máy xe đã quá nóng, vì không được giải nhiệt đúng mức kịp thời. Gặp hiện tượng bất ngờ này giữa đường, bạn phải làm gì?

Việc làm đầu tiên là: Dừng xe và tắt máy ngay. Bạn phải làm ngay việc đó để hy vọng gỡ gạc. Nếu vấn đề mới xảy ra, còn ở mức độ nhẹ, tắt ngay máy xe sẽ giúp bạn ngăn chặn những thiệt hại nặng nề hơn. Có thể chỉ là một đường ống dẫn coolant bị rò, điều nhiệt kế bị nghẹt, quạt nhiệt bị hư….

Thay mới những thứ này, nếu có thể tự làm được, chỉ mất vài chục đồng. Thay cả két nước cũng chỉ tốn khoảng $200. Máy bơm nước (water pump) mua thì rẻ, nhưng thay mới khá phức tạp, nên công xá cao, phải coi như một “việc lớn”. Nhưng dù thế nào chăng nữa, phí tổn các linh kiện ấy cũng không nhiều như phải thay Head Gasket mất tới ngàn đồng, hoặc thay đầu máy mất tới vài ngàn, nếu tình trạng Overheat kéo dài gây thêm nhiều thiệt hại trầm trọng.

Nếu phải dùng xe trong lúc hệ giải nhiệt trục trặc, tuyệt đối tránh những khúc đường kẹt xe. Cho xe lăn bánh đều đặn với vận tốc chừng 20 dặm một giờ là tốt, giúp cho xe không Overheat trở lại.

Nếu vì lý do gì đó, bạn không thể dừng xe ngay được, thì tức thời làm 3 công việc sau đây:
- Lập tức tắt máy lạnh, để bộ phận tụ khí (condenser) của máy lạnh không thải hơi nóng thêm vào trong luồng coolant nữa.

- Kéo kính cửa sổ xuống để có khí mát thổi vào.
- Mở máy sưởi (Heat) lên tới mức tối đa. Quạt thổi hơi nóng cũng phải mở hết công suất, nhờ đó máy Heat có thể tản bớt phần nào nhiệt lượng ra ngoài. Dĩ nhiên, không khí trong xe khi đó sẽ nóng, hành khách sẽ rất khó chịu… Nhưng nhờ đó hơi nóng trong đầu máy phần nào được giải tỏa.
Làm xong 3 việc trên đây, bạn có thể thấy kim nhiệt từ từ nhích xuống, bởi vì đầu máy đã bớt nóng. Bạn sẽ từ từ kiếm chỗ cho xe vào lề, và đậu lại.

Làm gì trong lúc xe đậu lại?

Khi cho xe đậu lại ở một vị trí an toàn trong lề rồi, bạn sẽ mở nắp đầu máy (Hood) lên, giữ ở vị trí nâng cao như vậy trong vòng 30 phút hoặc đến khi nào máy xe đã nguội hẳn, sau đó mới mở nắp két nước, kiểm tra nhớt, kiểm tra coolant ở bình phụ bên cạnh và mở nắp Radiator để xem coolant còn đủ không.

- Nếu thiếu nhớt, hãy chế thêm nhớt vào bình: Để ý mực nhớt trên que thăm nhớt để xác định nhớt còn đủ hay thiếu

- Nếu thiếu coolant, và nếu không có coolant thích hợp để thêm vào, có thể dùng nước thường, hoặc nước xin được từ một cái vòi nào đó,. Nước suối thì tốt hơn nước phông tên, vì nước phông tên có nhiều cặn vôi nhưng thà sai nước phông tên còn hơn để cho hệ thống thiếu nước. Tuy nhiên, sau đó, ngay khi có thể được, cần phải súc bình và thay bằng coolant với tỷ lệ anti-freeze thích hợp.

Đồng thời, phải đặt ra câu hỏi: Tại sao coolant hao ngót? Rò rỉ xảy ra có nhanh không? Cần phải kiểm tra các đường ống dẫn cũng như két nước, xem coolant có ọc ra chỗ nào không.
Có thể cho xe lăn bánh sau đó không?

Xe có thể lăn bánh trong vài ngày hoặc thậm chí vài tuần với những điều kiện sau:
- Đổ nước xong, có thể cho xe lăn bánh, vẫn tắt máy lạnh, mở sưởi tối đa, mở cửa sổ và lái từ từ. Luôn luôn quan sát kim trên đồng hồ nhiệt, khi thấy nó nhích lên quá mức trung bình thì dừng lại, cho nghỉ ngơi, nếu thiếu nước thì thêm vô, trước khi đi cho tới đích.

- Trong lúc điều khiển một cái xe có vấn đề về nước coolant, bạn phải cố làm sao cho xe được lăn bánh đều đặn ở vận tốc 20 dặm một giờ. Tránh những chỗ kẹt xe, bởi vì khi máy nổ, xe lăn bánh đều đặn, xe được hưởng luồng gió ngoài trời lùa vào làm cho két nước mát hơn. Nhưng khi bạn dừng lại do kẹt xe, không có gió lùa vào, tất cả hệ thống chỉ còn trông vào cái quạt giải nhiệt mà thôi. Nếu quạt này hư, xe sẽ bị nóng máy trở lại khi xe ngừng chạy trong lúc kẹt xe. Đó cũng là cách giúp chúng ta “chẩn bệnh”: Khi xe chạy thì nhiệt độ bình thường, dừng lại, nổ máy tại chỗ thì kim nhiệt dâng cao, đó là dấu chỉ quạt giải nhiệt bị hư!

- Tránh phóng nhanh, tránh leo dốc: Nếu hệ giải nhiệt có vấn đề, xe vẫn có thể chạy được với vận tốc tối đa 55 dặm một giờ mà kim nhiệt không tăng. Nhưng chạy 65 dặm một giờ, hoặc bắt xe leo dốc là có vấn đề. Là vì, đầu máy phải làm việc nhiều hơn trong những điều kiện đó, nhiệt phát ra nhiều mà không giải tỏa kịp thời, thì xe phải đi đến chỗ Overheat.

- Đồng thời, cần phải xem lại “dầu hộp số”. Bởi vì, nếu thiếu dầu, hệ thống số phả nhiệt nhiều hơn, làm cho lượng coolant ít ỏi trở nên nóng hơn nữa.

Trên đây là những cách ứng phó tạm thời khi hệ thống giải nhiệt trong xe không còn làm việc đúng mức. Với chúng, bạn vẫn có thể dùng xe cho tới khi tìm ra nguyên nhân để sửa chữa mà không gây ra thiệt hại gì thêm cho đầu máy.
haosmith@yahoo.com