Mẹo Vặt

Chế vàng đen khi nhà không có đất

Thursday, 23/04/2015 - 11:08:01

Hoặc, nâng cả thùng lên (bởi vì thùng làm bằng nhựa nhẹ), chuyển rác chưa được phân hủy ở phần trên, bỏ sang một thùng khác để trộn và lấy phân xanh đã “chín” ở dưới đáy ra.

Bài VŨ HẰNG

Theo kết quả của một cuộc phỏng vấn dành cho 2,000 người dân làm vườn trên đất Mỹ, có tới hơn 95% cho biết họ tự chế phân xanh để sử dụng, 70% lập bãi trên sân nhà, thậm chí có người dựng tới hai bãi. Tuy nhiên, phải thừa nhận rằng, nhìn cái “mỏ” rác sù sụ ở gần nhà là một hình ảnh chẳng mấy đẹp đẽ. Thế nên, có tới 1/3 số người được hỏi cho biết họ dùng máy chế “vàng đen,, là những cái thùng gọn gàng kín đáo, thích hợp với những khoảng sân hẹp, vừa làm đẹp cho cảnh quan mà lại có thể ngăn cản chó, mèo, chuột, chồn… đến quấy phá. Có nhiều loại máy được dùng cho mục đích này:

Máy đứng, thủng ở phần đáy để có thể ăn thông với mặt đất


Máy đứng

Máy đứng chỉ là một cái thùng đứng đặt cố định trên một khoảnh đất nhỏ, làm bằng nhựa cứng, thường là recycled plastic, màu đen. Trên đỉnh có nắp đậy để giữ ẩm độ và ngăn chuột bọ, nhưng đáy thì hở, thông luôn với mặt đất để giun trùng và các loài vi sinh dưới đất có thể tràn vào “ăn” rác và thúc đẩy cho rác phân hủy mau lẹ hơn. Đa số thùng đứng có 1 hoặc 2 cửa ở ngang hông, có thể mở ra để lấy thành phẩm. Hoặc, nâng cả thùng lên (bởi vì thùng làm bằng nhựa nhẹ), chuyển rác chưa được phân hủy ở phần trên, bỏ sang một thùng khác để trộn và lấy phân xanh đã “chín” ở dưới đáy ra.
Lợi điểm của thùng đứng cố định là:
- Gọn gàng, sạch sẽ, chó mèo chuột bọ không thể đến quấy phá,
- Rộng lớn, chứa được từ 10 tới 15 feet khối phế phẩm ở bên trong
Tuy nhiên, như chúng ta đã biết, việc ngoáy đảo để đưa dưỡng khí vào trong thùng đứng hơi khó khăn. Khi thùng còn nhẹ “bụng,” mình mới có thể đưa chĩa ba vào để ngoáy. Nhưng khi nó đã chứa rác đến phân nửa hoặc thậm chí đến gần miệng thì chỉ có cách là nâng cả thùng ra mới có thể trộn đảo được. Đó là điều bất tiện lớn nhất. Nhưng như nhiều người đã từng dùng loại máy này cho biết, nếu không thể quậy đảo, tiến trình phân hủy vẫn có thể xảy ra trong vòng 4 tới 6 tháng sau khi bỏ đợt rác cuối cùng. Sở dĩ có được như vậy là nhờ sự tham gia đắc lực của “đạo quân” giun trùng cùng với các vi sinh vật từ lòng đất chui lên.
Một bậc thầy trong nghề chế “vàng đen,” bà Kitty Werner, cư dân Vermont, đã truyền lại kinh nghiệm sau đây: “Tiến trình phân hủy rác chủ yếu dựa vào sức nóng của mặt trời mùa hè. Nhưng thời gian mùa đông không phải là vô tích sự. Bạn có thể bỏ tạm rác vào những túi giấy lớn, rồi để ngoài sân trong suốt mùa đông. Giá lạnh làm rác đóng băng, chực chờ gẫy vụn. Chờ đến mùa xuân mình mang bỏ vào thùng, vậy là …. chỉ một tháng sau là sẵn có vàng đen, với điều kiện là đừng ngại quậy đảo, lâu lâu một lần.”

Thùng xoay

Gặp trường hợp ngặt nghèo, ngay cả dẻo đất quanh nhà cũng đã được đổ bê tông, bạn sẽ không còn chỗ để đặt thùng đứng. Bởi vì, điều kiện của thùng đứng là phải ăn thông với mặt đất để giun trùng bò lên ăn rác. Nhưng xin đừng nản chí! Bạn vẫn có thể chế vàng đen bằng một loại máy khác: Thùng xoay. Được đặt trên một cái giá cao, thùng xoay không lệ thuộc vào giun trùng để phân hủy mà dựa vào sức quay (tumbling). Bạn chỉ cần một khoảng sân trống, diện tích tối thiểu 1 mét vuông (mỗi chiều 3 feet) để đặt máy. Mỗi tuần một lần, bạn nắm lấy tay quay, đẩy nhẹ một cái, là mọi thứ bên trong sẽ được trộn đảo lộn tùng phèo, và dưỡng khí sẽ lùa trộn đầy đủ vào từng ngõ ngách bên trong.
Máy xoay có những điểm lợi hại như sau:
- Máy xoay thường chỉ chứa được chừng 5 tới 12 feet khối. Nếu nặng quá, trục xoay có thể bị tổn hại.
- Nhờ trục xoay, chúng ta không cần vận dụng nhiều sức lực để quay máy như khi phải dùng cào xẻng hoặc chĩa ba. Và cũng nhờ máy quay dễ dàng, không khí được đưa vào nhiều hơn, giúp vàng đen thành tựu mau hơn, và nhất là không phả ra mùi hôi thối khi rác phân hủy.
- Nhưng so với máy đứng, máy xoay đắt hơn trên từng feet khối.
Về kinh nghiệm dùng máy xoay, cô Joyce McNally, một phụ nữ miền quê gần thành phố Erie, Pensylvannia, chia sẻ: Trong các loại dụng cụ tự chế vàng đen cô đã từng dùng qua thì cái máy xoay Compost Wizard 5 tuổi của cô được điểm cao hơn cả, vì nó chuyển động dễ dàng, cho ra thành phẩm nhuyễn đều và tốt nhất. Sống ở miền quê, chắc nhà Joyce không thiếu đất, vậy mà nàng vẫn thích dùng máy xoay thì chắc hẳn cái Compost Wizard của cô được việc lắm.
Có vàng đen rồi, lần sau chúng ta sẽ nói đến việc sử dụng chúng để làm đẹp những khoang vườn quanh nhà của chúng ta.
Vuhang231@yahoo.com

 

Viết bình luận đầu tiên

MỚI CẬP NHẬT