Máy lạnh mùa hè: Swamp Cooler

Bài VŨ HẰNG


Chống lại thời tiết nóng nảy mùa hè, chúng ta có thể dùng nhiều phương tiện như quạt, máy lạnh di động, máy lạnh cửa sổ… và sau cùng máy lạnh tập trung (central air conditioning). Mặc dầu có thể đưa lại sự thoải mái tối đa, nhưng máy lạnh tập trung ngốn hao rất nhiều điện, đến nỗi nhiều người đành trần thân chịu nóng chứ không chịu tốn tiền. Nếu bạn cũng đã từng có lúc xót tiền mà chịu nóng, Hằng xin đề nghị với bạn một thứ máy khác: Swamp Cooler!

                    Máy swamp cooler là một “máy lạnh” di động, nhưng không kéo theo cái vòi lê thê!

Swamp Cooler là gì?

Qua báo chí, phát thanh… bạn thường nghe nói về nó, nhưng có điều lạ là chính những người bán hàng cũng chẳng ai buồn nói tên tiếng Việt của nó là gì. Nghe miết, chúng ta tự hiểu lờ mờ rằng, chắc cũng là một thứ máy quạt, hay máy lạnh gì đây. Thực ra, Swamp Cooler là tên gọi trong … chốn giang hồ, còn tên chính thức của nó là Evaporative Cooler, tuy hơi dài những có ý nghĩa hơn.
Trước khi sử dụng, chúng ta đổ nước lạnh vào trong máy, để từ đó dần dần bay hơi tạo sự mát mẻ cho không gian bên ngoài. Cách thức làm việc như vậy phát sinh ra tên gọi: Evaporative Cooler (máy bay hơi lạnh). Tên thì thật là trúc trắc khó đọc, nhưng cái máy cống hiến cho chúng ta một cảm giác dễ chịu, mát mẻ cứ như là ở gần một vùng đầm lầy vậy, nên dân giang hồ đồng ý gọi lại là “swamp cooler”! (Ai không đồng ý với cách cắt nghĩa quàng xiên này cũng không sao, cứ việc uốn lưỡi mà đọc cho đúng Evaporative Cooler nhé).

       Swamp Cooling hút khí nóng, thổi qua một miếng giấy thấm ướt để giải nhiệt, rồi thổi khí mát ra cho gian                                                                           phòng.

Hoạt động của swamp cooler

Các nhà chế tạo cam đoan rằng chỉ với một vòng chạy trong máy, nhiệt độ của luồng khí có thể hạ giảm tới 20 độ F. Hãy cứ tưởng tượng luồng khí trong nhà đang nóng 80 độ được lùa vào máy, chạy trở ra giảm hẳn xuống còn 60 độ! Thực đúng là một kỳ công.
Để thực hiện công tác biến hóa thần kỳ đó, cái máy chỉ cần một cái quạt, một ít nước lạnh, một tờ giấy thấm (pad) và một động cơ phun nước để thấm ướt tờ giấy. Hơi nóng trong nhà được hút vào trong máy, thổi qua tờ giấy thấm nước để làm mát, rồi được lùa trở lại vào nhà.
Sử dụng swamp Cooler để giải nhiệt, chúng ta được hưởng những ích lợi sau đây:
- Chỉ tốn ít điện để chạy quạt và động cơ bơm nước, nên tiền điện không đáng kể so với các loại máy lạnh khác. Tuy không có khả năng giải nhiệt nhanh như máy lạnh, nhưng swam cooler có thể dùng lâu, dùng nhiều mà không làm cho ai cháy túi!
- Chỉ chạy bằng nước lạnh, là thứ “tài nguyên” rẻ tiền, người nhà quê có thể tự nạp vào máy, không đắt đỏ và cầu kỳ giống như chất sinh hàn Freon nạp cho máy lạnh.
- Có thể đẩy đến nơi cần thiết, nhưng không kéo theo một cái vòi lê thê giống như máy lạnh di động. Hoặc, có thể gắn trên cửa sổ, thậm chí có thể gắn trên mái nhà như hệ thống máy lạnh trung tâm (central air conditioning) mà chi phí chỉ là một phần rất nhỏ.
- Có thể thanh lọc không khí trong phòng, làm giảm bớt bụi bậm, hút vi trùng ra khỏi không gian hít thở của chúng ta. Đó là điều mà máy lạnh, dù có đắt tiền đến đâu cũng không làm được.
- Vận chuyển và làm cho không khí luôn luôn tươi mới, không giống như máy lạnh xài đi xài lại cùng một luồng khí tù đọng trong nhà.

    Nhưng Swam Cooler có một điều kiện là “em” chỉ chịu các anh ở miền tây thôi. Có ai biết tại sao không?

Nóng và Khô

Swamp Cooler thực là một cái máy bình dân, phổ thông, cứu tinh của con nhà nghèo trong mùa nóng. Nhưng “em” chỉ đòi hỏi một điều kiện. Chắc chắn không phải “nhà giầu”! Vậy thì … đẹp trai, hay là học giỏi? Cũng không!
Swamp Cooler chỉ chịu …. các anh ở miền Tây Hoa Kỳ thôi. Các bạn xem bản đồ nhé. Lý do là thế này: Em chỉ có thể làm việc được khi thời tiết nóng và khô, chứ không thể hoạt động ở những vùng nóng ẩm. Cụ thể là ẩm độ phải dưới 50% như ở các tiểu bang miền tây Hoa Kỳ (California, Arizona). Bởi vì, swamp cooler giải nhiệt bằng cách dùng hơi nước, em cung cấp thêm ẩm độ cho không khí. Nếu trời nóng mà ẩm độ lại cao trên 50% như ở các tiểu bang miên đông nam (Pensylvannia, Massachussetts) thì em đành bó tay, không thể nào vung đũa thần biến hóa được. Ở những vùng nóng ẩm, chúng ta chỉ có thể dùng máy lạnh, dù tốn tiền đến rách túi cũng phải chịu, bởi vì máy lạnh vừa giải nhiệt mà lại vừa hút ẩm độ.
Sau nữa, swamp cooler làm việc trong không gian mở, khác với máy lạnh làm việc trong không gian kín. Nghĩa là, dùng swamp cooler, chúng ta phải mở các cửa sổ. Còn khi dùng máy lạnh, có ai “động rồ” mở cửa sổ ra không nhỉ?
Vuhang231@yahoo.com