Phân bón vạn năng

Nói về thực phẩm cho cây, trong bài lần trước chúng ta có nói đến ba món ăn căn bản để bồi bổ “trên, dưới và dọc ngang,” gọi là NPK. Trên là bổ lá, cần nhiều N, dưới là bổ rễ, giúp cây đơm hoa kết quả, cần nhiều P. Còn bổ ngang bổ dọc, giúp cây cứng cáp, vững vàng chống lại tật bệnh, chúng ta phải có K. Những dưỡng chất này được biểu thị bằng 3 con số, gia giảm tùy theo ý thích của cây hoặc mục đích của chủ vườn.
Nhưng hôm nay ra ngoài cửa hàng chúng ta lại gặp một cái tên nghe rõ kêu: All-Purpose Plant Food. Nhìn thấy chữ “thực phẩm nuôi cây mọi mục đích,” ai cũng hiểu rằng bao phân bón này chắc chắn dùng được cho vườn cây nhà mình, bất kể đó là hoa, rau, hay cây cảnh: Mọi mục đích mà. Nhưng suy nghĩ một chút, chúng ta phải tự hỏi: Đáp ứng mọi yêu cầu, vậy là phân bón “vạn năng” rồi, không biết nhà sản xuất có nổ quá đáng không? Bởi vì, chúng ta trồng cây với nhiều mục đích khác nhau: Cây này mình cần lá, cây kia cần hoa, cây kia nữa thì mong trái…. Như thế thì nói “all purpose” có quá đáng không? Hoặc, nói dzậy mà có phải dzậy không?

Về phân bón vạn năng, chúng ta hãy xem một thương hiệu phổ thông trên thị trường là All-Purpose Plant Food của nhà sản xuất Miracle-Gro. Thương hiệu này không khó kiếm, ra vườn cây (garden centers) của bất cứ một cửa hàng lớn nào như Lowes, Home Depot, Walmart, K-mart… là thấy ngay. Bao bì không ghi rõ tỷ lệ NPK là bao nhiêu, nhưng các thầy cô của Hằng cho biết tỷ lệ đó là 20-20-20. Nghĩa là, thành phần Nitrogen, Phosphorus, và Potassium ngang nhau, mỗi thứ chiếm 20%, tổng cộng ba thứ chiếm 60% trọng lượng bao phân, 40% còn lại là chất bột không có tác dụng gì, gọi là inert filler. À, biết rõ ngọn ngành như vậy, chúng ta sẽ hiểu tác dụng của phân bón ra sao, có hợp với nhu cầu của mình hay không. Những kiểu nói “all purpose” “general purpose,” hoặc “vạn năng” chẳng qua chỉ là cách quảng cáo mà thôi.
Sử dụng một bao phân như vậy chẳng những đã không phải vạn năng, mà còn có hại. Thí dụ, nếu trong đất đã có đủ P (Phosphorous) và K (Potassium), chỉ thiếu có N (Nitrogen) thôi mà chủ vườn cứ rải phân vạn năng, rắc đủ 3 thứ đồng đều vào đó thì hậu quả ra sao chắc ai cũng đoán được. Thứ nhất là tốn tiền, thứ hai là... hại cây. Những loài hoa lạ, kén đất, không thể chịu được một môi trường dư thừa Phosphorous, để chúng tự nạp phủ phê là sẽ có lúc chết rũ. Thì cũng giống như người ta, Cholesterol đã cao mà cứ ăn mỡ cho nhiều vào ấy mà!
Dân chơi có trình độ phải biết cây hoa mình muốn trồng có nhu cầu thế nào, và đất của mình đáp ứng ra sao. Kể ra cũng phức tạp, nhưng có như thế mới xứng đáng được gọi là “nghề chơi cũng lắm công phu” chứ nhỉ? Để lượng định chính xác về phẩm chất đất vườn nhà mình, bạn có thể gửi mẫu đất đến một phòng thí nghiệm chuyên môn để nhờ họ phân chất. Biết được thành phần dưỡng chất trong đất ra sao, chắc chắn bạn sẽ tìm được một loại phân bón thích hợp.
Nói vậy thôi, chứ Hằng chẳng khuyên bạn bỏ nhiều công phu đến thế đâu. Để em mách với các bạn một mẹo nhỏ: Bạn chỉ cần kiếm một bộ “đồ nghề thử đất” (Soil Test Kit) đơn giản là biết ngay dưỡng chất mình hiện có như thế nào, thừa thiếu bao nhiêu để từ đó gia giảm cho hợp với nhu cầu và ý thích của hoa. Một bộ đồ nghề thật công hiệu giá chả bao nhiêu tiền, cách thực hành đơn giản mà lại rất vui. Nếu “đức lang quân” nhà mình mà thích chơi hoa thì bạn nhớ khuyến khích chàng. Đàn ông ai cũng thích chơi hoa cả, ăn thua là mình phải biết “hướng dẫn” để họ biết tìm hiểu đất nhà, chiều đãi hoa nhà, làm cho hoa nhà rạng rỡ…. Đó là một cái thú chơi thanh cao, ít tốn kém mà lại đẹp đẽ gia cang, bạn có đồng ý với em không?
Vuhang231@yahoo.com