Thổ cảnh cáo Nga đừng "đùa với lửa"

ANKARA – Trong cuộc khẩu chiến giữa Ankara và Moscow trong mấy ngày qua, Tổng Thống Tayyip Erdogan của Thổ Nhĩ Kỳ đã cảnh cáo Nga đừng “đùa với lửa.” Nhưng ông cũng nói rằng ông không muốn gây hại đến mối quan hệ giữa Thổ với Nga. Tuy nhiên, những lời của ông và của tổng thống Nga chưa có dấu hiệu lắng xuống, và có vẻ còn làm bùng lên thay vì dập tắt cuộc tranh cãi giữa hai nước liên quan đến chiếc oanh tạc cơ của Nga bị bắn rớt.

Những mối quan hệ giữa hai nước, trước đây từng đối kháng với nhau trong thời Chiến Tranh Lạnh, đang ở mức độ tệ nhất sau khi Thổ Nhĩ Kỳ bắn hạ một chiến phản lực cơ của Nga ở gần biên giới Syria hôm thứ Hai.
Nga đã đe dọa trả đũa kinh tế chống lại Ankara. Thổ Nhĩ Kỳ bác bỏ lời de dọa, xem lời phát biểu đó có tính cách “cảm tính” và “không thích hợp.” “Chúng tôi rất chân thành khuyến cáo nước Nga đừng nên đùa với lửa,” ông Erdogan nói như vậy với những người ủng hộ, trong một bài diễn văn tại Bayburt, ở miền đông bắc Thổ Nhĩ Kỳ ngày thứ Sáu.

“Chúng tôi thật sự đặt tầm quan trọng rất lớn cho những mối quan hệ của chúng tôi với Nga... Chúng tôi không muốn những mối quan hệ này bị gây hại bằng bất kỳ cách nào.” Tổng Thống Erdogan nói ông muốn gặp Tổng Thống Nga Vladimir Putin ở bên lề hội nghị thượng đỉnh về khí hậu tại Paris, sau vụ bắn rơi chiếc máy bay chiến đấu của Nga.

“Tôi muốn gặp mặt trực tiếp ông ấy vào ngày thứ Hai,” ông Erdogan nói như vậy sau nhiều ngày có những tố cáo lẫn nhau giữa hai quốc gia. Cho đến nay, ông Putin từ chối tiếp xúc với ông Erdogan vì Nga muốn Ankara phải xin lỗi về việc bắn hạ chiếc phản lực cơ, theo phụ tá của ông Putin là Yuri Ushakov cho biết.
Hôm thứ Sáu, Nga cho biết sẽ đình chỉ việc Nga miễn visa cho các công dân Thổ Nhĩ Kỳ từ tháng Giêng sắp tới. Đây là một hình thức trả đũa.

Sau cuộc hội đàm với Ngoại Trưởng Walid Muallem của Syria, Ngoại Trưởng Nga Sergei Lavrov nói với các phóng viên, “Một quyết định đã được thực hiện để đình chỉ việc miễn visa cho Thổ Nhĩ Kỳ. Quyết định này sẽ có hiệu lực từ ngày 1 tháng 1, 2016.”

Trước đó Nga đã cảnh cáo các công dân đừng đi du lịch ở Thổ Nhĩ Kỳ, nơi có những bãi biển giá cả vừa phải và rất được các du khách Nga ưa chuộng. Hôm thứ Năm, Bộ Ngoại Giao Nga kêu gọi những người Nga nào đang có mặt ở Thổ Nhĩ Kỳ hãy trở về nhà, với lý do là “hiện có những mối đe dọa khủng bố.”

Hôm thứ Sáu, ông Lavrov phủ nhận rằng quyết định đình chỉ việc miễn visa là một hành động trả thù. Ông nói, “Những mối đe dọa [khủng bố] từ nước này là có thực.” Ông nói thêm rằng “các chiến binh” Hồi cực đoan đang đi qua băng Thổ Nhĩ Kỳ “theo mọi hướng.”

Ông nói, “Nga rất quan tâm về các mối đe dọa khủng bố gia tăng tại nước Cộng Hòa Thổ Nhĩ Kỳ. Điều này có liên quan trực tiếp đến sự an toàn của Nga và các công dân của chúng tôi.” Trong khi đó ông Erdogan nói rằng vụ Thổ Nhĩ Kỳ đã bắn rơi chiếc phản lực cơ là kết quả của việc thực thi công lực tự động của các quy tắc giao chiến.

Hôm thứ Sáu, chủ tịch Hạ Viện Nga Sergei Naryshkin nói rằng Moscow có quyền thực hiện một phản ứng quân sự. Ông gọi vụ bắn rớt máy bay là “một vụ cố ý giết những người lính của chúng tôi.” Ông Erdogan nói rằng đây không phải là lần đầu tiên các phản lực cơ Nga vi phạm không phận Thổ Nhĩ Kỳ. Ông cho biết là ông đã cảnh cáo Tổng Thống Putin về “hành động xấu xí” sau hai vụ xâm nhập không phận trong tháng 10.

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ cũng đã công kích chính sách của Nga tại Syria, sau khi Nga mở những cuộc không kích trong tháng 9. Ông Erdogan tố cáo điện Kremlin ủng hộ chế độ của “kẻ giết người,” tức Tổng Thống Bashar al-Assad của Syria.

Ông nói rằng các cuộc không kích của Nga đã không nhắm mục tiêu các nhóm Hồi Giáo Quốc.
Ông nói việc ủng hộ chế độ ở Damascus, sau hơn bốn năm chiến tranh giết chết 250,000 người, là giống như “đùa với lửa.”

Nhà lãnh đạo cứng rắn của Thổ Nhĩ Kỳ cũng phản bác lời Nga “vu khống” rằng Thổ Nhĩ Kỳ đã mua dầu hỏa từ các nhóm chiến binh Hồi Giáo Quốc. Ông nói, “Quý vị phải biết rằng chúng tôi không phải là hèn hạ đến nỗi mua dầu hỏa từ một tổ chức khủng bố. Thổ Nhĩ Kỳ đang mua dầu hỏa từ Nga.” Ông Erdogan gọi những mưu toan gắn liền nước ông với các chiến binh thánh chiến Hồi Giáo Quốc là “không tôn trọng” Thổ Nhĩ Kỳ.