Quạt hộp: Thổi và hút

Bài VŨ HẰNG

Bây giờ là mùa hè, nên hổm rày chúng ta nói về quạt. Những cái quạt giấy ngày xưa, như thi sĩ Hồ Xuân Hương mô tả, có thể làm “mát mặt anh hùng khi tắt gió,” rồi “che đầu quân tử lúc sa mưa” bây giờ không còn mấy, hầu như tất cả mọi người mọi nhà đã dùng quạt máy cả. Không “che đầu quân tử” được, nhưng quạt máy làm “mát mặt anh hùng” giỏi hơn nhiều, mà không ai phải mỏi tay phì phạch. Quạt máy còn làm được nhiều việc khác để biến một gian phòng nóng nực trở thành mát mẻ dễ chịu, không thua gì đang mở máy lạnh mà lại đỡ tốn điện hơn.

Nhiệm vụ quạt: Thổi và hút

Thông thường, những thứ quạt chúng ta dùng như quạt bàn, quạt đứng … chỉ có thể làm chuyển động không khí, tức là thổi gió vào, chứ không lùa khí nóng có sẵn trong nhà ra ngoài được. Chỉ làm được như vậy thôi thì người ta gọi là “blow not suck.” Sử dụng loại quạt này, mình nên mở một cửa sổ rồi đặt quạt hướng về phía cửa sổ ấy, và mở một cửa sổ khác để gió mát bên ngoài lùa vào.
Nhưng để cung cấp đủ sự thoải mái, quạt phải làm được 2 việc: Thổi khí mát ra và hút khí nóng vào rồi lùa ra ngoài. Có thứ quạt nào đáp ứng được đòi hỏi này không?

Quạt hộp (box fan)

                                    Gọi là quạt hộp, vì nó luôn luôn nằm trong một cái hộp vuông

Thưa rằng đó là “quạt hộp” (box fan), có thể vừa thổi vừa hút. Cái tên nghe lạ, nhưng nhìn hình đính kèm là chúng ta nhận ra ngay. Thì ra, nó chẳng xa lạ gì, nhưng ít người thích là vì cái dáng cục mịch, kém thanh lịch y như … cái hộp làm thành tên của nó: Nằm trong một cái hộp vuông, có nhiều khe hở ở mặt trước và mặt sau, quạt hộp có thể hút khí vào từ phía lưng rồi thổi ra ở phía trước. Vì thế, để quạt hộp có thể biểu lộ hết tài ba của mình, chúng ta nên đặt nó ở thành cửa sổ - có nhiều người gắn luôn nó vào tường, một mặt quay vào trong nhà, mặt kia thông ra ngoài trời.

Vị trí quạt hộp


Không nên gắn quạt hộp (khi ở bên ngoài có thùng rác, trong phòng có giấy tờ, hoặc luồng gió chĩa thẳng vào tủ lạnh. Hình dưới: Quạt hộp gắn ở hai vách tường, một bên thổi gió bên ngoài vào, một bên lùa gió trong nhà                                                                               ra.

Nhưng mặt nào của máy quạt quay vào nhà, mặt nào thông ra ngoài trời? Tùy ý người sử dụng: bạn để cánh quạt quay về phía nào thì máy sẽ thổi gió về phía ấy, và hút không khí ở phía đối diện. Chẳng hạn, nếu cánh quạt quay vào trong nhà, thì máy sẽ hút không khí ở ngoài trời, thổi vào nhà. Ngược lại, nếu cánh quạt quay ra ngoài, máy sẽ hút không khí ở trong nhà và thổi ra ngoài trời.
Biết được tính cách làm việc của quạt hộp như vậy rồi, chúng ta có thể đặt nó gần bên cửa sổ, và ứng biến sử dụng nó như sau:
- Khi ngoài trời mát hơn trong nhà, nhất là ở những bờ tường có bóng cây phủ mát, chúng ta có thể đặt lưng máy quay ra ngoài, cánh quạt quay vào trong: Khí mát ngoài trời sẽ được hút vào trong nhà.
- Ngược lại, nếu muốn lùa khí nóng ra khỏi nhà, chúng ta đặt cánh quạt quay ra ngoài trời và hướng lưng quạt vào trong.
Tuy nhiên, sử dụng quạt hộp để đưa khí mát bên ngoài vào nhà, chúng ta nên để ý những trường hợp sau: Khi không khí ngoài trời kém trong sạch, ẩm độ cao, hoặc có nhiều phấn hoa gây dị ứng… thì không nên mở quạt kẻo lại đưa bụi bẩn ô nhiễm vào nhà.
Ứng dụng khả năng hút khí nóng, người ta thường gắn quạt hộp trong garage, hoặc trên gác mái (attic), với cánh quay ra ngoài lưng quay vào trong, để quạt giúp giảm bớt hơi nóng trong những nơi đó. Nhiệt độ gác mái giảm xuống thì không khí trong nhà cũng sẽ dễ chịu hơn.
Vuhang231@yahoo.com