Recall và tình trạng an toàn của xe

Trong vụ xì-căng-đan liên quan một số đời xe Volkswagen, có thể bạn không ảnh hưởng. Nói rộng ra chút nữa, suốt mấy chục năm nay, xe của bạn cũng chưa bị một trục trặc “bẩm sinh” nào khiến hãng sản xuất phải ra thông cáo Recall để đưa xe về sửa chữa. Nhưng điều đó không có nghĩa rằng “recall” chỉ là một vấn đề vụn vặt, lẻ tẻ, không đáng quang hề nhỏ.

Thống kê năm 2104 cho biết có chừng 62 triệu xe hơi đang chạy trên đường phố Mỹ bị recalled. Tính theo tỷ lệ, cứ 4 xe đang chạy thì có 1 chiếc gặp vấn đề “bẩm sinh”, nghĩa là một trục trặc nào đó do khiếm khuyết ngay từ trong lúc chế tạo. Với một tỷ lệ recall cao như thế, những người dùng xe như chúng ta không thể không lưu tâm.

Trong số hàng trăm ngàn thông cáo recalls hãng xe đã đưa ra, đa số liên quan đến những khiếm khuyết nhỏ, nhưng có những vụ gây tiếng vang rộng lớn như vụ “thiết bị lừa” trong xe Volkswagen nói hoài chưa hết trong hơn nửa năm qua, khuyết điểm trong công tắc máy xe của hãng General Motors đưa đến ít nhất 50 trường hợp tử vong, khuyết điểm trong túi Air Bags Takata gắn trong các hiệu xe Honda và nhiều hiệu xe khác làm cho ít nhất 5 người chết và 64 người khác bị thương nặng.

Con số Recalls mỗi năm mỗi nhiều khiến cho chúng ta tự hỏi: Vậy là thế nào? Các hãng xe họ ngủ quên hay sao? Việc Recalls không làm cho họ tỉnh ngộ và chuyên tâm sản xuất những cái xe tốt hơn sao?

Câu trả lời chắc chắn là: Có! Đành rằng có những hãng sản xuất tìm cách lấp liếm khuyết điểm trong xe của mình. Nhưng với số người sử dụng đông đảo tạo ra những dư luận ồn ào không thể phớt lờ, những người sẵn sàng khiếu nại và không ngại kiện cáo, bên cạnh một cơ quan cấp liên bang lúc nào cũng xoi mói lại có thẩm quyền giáng xuống những đòn phạt vạ nặng nề, thì chúng ta có thể chờ đợi những phản ứng tích cực từ giới sản xuất. Và cũng chính vì giới sản xuất đã phản ứng tích cực, chúng ta mới được chứng kiến những con số Recalls kỷ lục, năm sau phá kỷ lục năm trước.

Đại diện cho tiếng nói nhà nước, ông Mark Rosekind, giám đốc Cơ Quan Quản Trị An Toàn Giao Thông Toàn Quốc Hoa Kỳ (National Highway Traffic Safety Administration), gọi tắt là NHTSA cho biết, “Nếu hệ thống của chúng tôi có đủ phương tiện hiệu quả hầu sớm phát giác ra khuyết điểm của xe cộ, thì con số Recalls chắc chắn sẽ còn tăng.” Thực vậy, trong mấy năm vừa qua, cơ quan NHTSA đã khám phá ra nhiều khiếm khuyết về an toàn, đưa đến những vụ Recall lớn như vụ Takata Air Bag, 1.5 triệu xe Jeep Grand Cherokee và Liberty SUV bị rò thùng xăng.

Đối diện một giới tiêu thụ đầy cảnh giác và một chính quyền xoi mói như vậy, giới sản xuất thực sự đã cảm thấy “lạnh cẳng”: Kể từ sau khi nước Mỹ buộc giới sản xuất phải báo cáo những khuyết điểm về an toàn vào năm 2013, đa số những vụ Recalls là do các hãng xe “tự giác” nhận lỗi ngay cả trước khi dư luận chú ý tới. Năm 2014, những hãng không chấp hành luật báo cáo đã phải đóng phạt một số tiền kỷ lục là $124 triệu mỹ kim cho cơ quan NHTSA.

Với những biện pháp này, ngay năm 2013, số nạn nhân tử vong do tai nạn xe hơi theo báo cáo chính quyền đã giảm xuống còn 21,132 người, tức là giảm gần 25% so với 10 năm trước đó. Ông Jake Fisher, giám đốc Trung Tâm Xét Nghiệm Xe Hơi trong công ty Consumer Reports, nhận xét, “Đúng là xe hơi mỗi lúc một tốt hơn và an toàn hơn. Đây là kết quả của những nỗ lực tổng hợp giữa giới tiêu thụ, nhà nước, và kỹ nghệ xe hơi.”

Tuy nhiên, vẫn còn nhiều phương diện mà giới sản xuất phải lưu tâm để cải thiện. Bà Ellen Bloom, giám đốc Liên Đoàn Tiêu Thụ, nhận xét; “Trong khi giới sản xuất thường chậm trễ báo cáo mà phía nhà nước thì không thể theo dõi để buộc họ phải kịp thời chịu trách nhiệm. Nên mặc dầu xe hơi ngày nay an toàn hơn, nhưng vẫn còn nhiều điều cần phải cải thiện. Là người tiêu thụ, chúng ta có quyền đòi hỏi nhà nước sớm có kỹ thuật phù hợp để có thể phát hiện khuyết điểm kịp thời. ”

Vấn đề Recalls, nói tóm lại, chính là nguyên nhân thúc đẩy sự tiến bộ trong sản phẩm xe hơi. Chúng ta, những người sử dụng xe, phải là một nhân tố tích cực trong tiến trình này. Nếu xe của bạn là đối tượng Recalls, bạn cần phải đáp ứng để xe được sửa chữa hợp lệ. Vì đó là quyền lợi thiết thân và sau nữa, đó cũng là một bổn phận nhằm đóng góp vào tiến trình cải thiện xe hơi. Nhưng nếu không bao giờ nhận được thông báo Recall thì sao? Lần sau, chúng ta sẽ trình bày về việc làm sao tự tìm hiểu để xem xe của mình có nằm trong danh sách ấy hay không?

Haosmith@yahoo.com