Tác giả "Khúc Thụy Du" đã ra đi vĩnh viễn

Du Tử Lê (1942-2019)

WESTMINSTER - Thi sĩ Du Tử Lê đã từ trần tại thành phố Garden Grove đêm thứ Hai, 7 tháng 10, 2019), hưởng thọ 77 tuổi. Ông là thi sĩ Việt Nam có nhiều tập thơ nhất với khoảng 300 bài thơ được phổ thành nhạc, và trong các bài thơ phổ nhạc nổi tiếng của ông có những ca khúc như “Đêm, Nhớ Trăng Sài Gòn” sau năm 1975 tại hải ngoại và “Khúc Thụy Du,” “Trên Ngọn Tình Sầu” trước năm 1975 tại miền Nam Việt Nam.
Khúc Thụy Du có lẽ là bài nổi tiếng nhất. Bài thơ này ra đời năm 1968, khi ông mới có 26 tuổi, sống ở Sài Gòn. Bản gốc Khúc Thụy Du dài hơn 100 câu, khi in trên tạp chí bị cắt hai phần ba, tác giả sau này cũng không còn nhớ được bài thơ gốc nên dùng văn bản đã được đăng để in sách.

Khi còn sống, thi sĩ này từng cho biết Khúc Thụy Du là kỷ niệm giữa ông và một sinh viên ngành dược. Ông đã lấy tên đệm của cô gái - Thụy, cộng với chữ đầu trong bút danh của mình - Du - làm nhan đề.
Bài thơ có những đoạn trữ tình:

Anh là chim bói cá
Em là bóng trăng ngà
Chỉ cách một mặt hồ
Mà muôn trùng chia xa

Hãy nói về cuộc đời
Tình yêu như lưỡi dao
Tình yêu như mũi nhọn
Êm ái và ngọt ngào

Ông có tên thật là Lê Cự Phách, sáng tác với các bút hiệu Du Tử Lê, Hồ Huấn Cao... Tiểu sử của ông được viết trên trang dutule.com và trích đoạn như sau:
Du Tử Lê sinh ngày 10 tháng 11, 1942 tại làng Vân Lâm, huyện Kim Bảng, Hà Nam. Năm 1954, theo gia đình di cư vào miền Nam. Ông là cựu học sinh trường Chu Văn An, Trần Lục rồi đại học Văn Khoa Saigon, nguyên sĩ quan QL/VNCH. Ông làm việc tại cục Tâm Lý Chiến trong vai trò phóng viên chiến trường, trước khi làm Thư Ký tòa soạn nguyệt san Tiền Phong. Năm 1969, Du Tử Lê theo học khóa tu nghiệp báo chí tại thành phố Indianapolis, tiểu bang Indiana. Năm 1973, ông được trao giải Văn Học Nghệ Thuật Toàn Quốc, bộ môn Thi Ca, với thi phẩm: “Thơ Du Tử Lê 1967-1972”
Ông định cư tại Hoa Kỳ sau biến cố 30 tháng 4-1975. Khởi sự làm thơ rất sớm, từ năm 1953 tại Hà Nội, với nhiều bút hiệu khác nhau, bút hiệu Du Tử Lê được dùng chính thức từ năm 1958 trên tạp chí Mai.
- Thơ của ông xuất hiện trên nhiều tạp chí trong và ngoài nước. Ông có thơ đăng trên nhật báo Los Angeles Times, 1983 và New York Times, 1994.

- Năm 1993, G.S. Neil L. Jaimeson chọn dịch và phân tích một bài thơ của Du Tử Lê in trong cuốn “Understanding Vietnam,” xuất bản bởi liên đại học Berkeley, UCLA, London, là sách giáo khoa về văn học Việt Nam cho nhiều đại học tại Hoa Kỳ và Âu Châu. Vẫn theo tác giả này thì cùng với Nguyên Sa, sự đóng góp trí tuệ của Du Tử Lê cũng như LM Thanh Lãng và Nhất Linh – Nguyễn Tường Tam là điều không cần phải hỏi lại (Understanding Vietnam trang 344).
- Du Tử Lê là một trong 6 nhà thơ Việt Nam thuộc thế kỷ thứ hai mươi, có thơ được chọn in trong tuyển tập “Thi Ca Thế Giới Từ Thời Thượng Cổ tới hôm nay / World Poetry - An Anthology of Verse from Antiquity to Our Time” do nhà W.W. Norton New York, New York ấn hành năm 1998.
- Thơ của ông cũng được một số đại học dùng để giảng dạy cho sinh viên từ năm 1990. Ký giả Jean Claude Pomonti, một nhà báo hàng đầu của tạp chí Le Monde đã chọn một bài thơ của Du Tử Lê để dịch sang Pháp ngữ và phê bình trong tác phẩm “La Rage DÊtre Vietnamien” do nhà Seuil de Paris, xuất bản năm 1975.
- Ông là một trong 7 nhà thơ miền Nam, được cố nhà văn Mai Thảo chọn là "7 Vì sao Bắc Đẩu" của nửa thế kỷ thi ca Việt Nam. Sáu người kia là Vũ Hoàng Chương, Đinh Hùng, Bùi Giáng, Nguyên Sa, Thanh Tâm Tuyền và Tô Thùy Yên.

- Du Tử Lê là tác giả của trên 70 tác phẩm đã xuất bản. Thi phẩm đầu tiên xuất bản năm 1964. Sau tập tùy bút “Chỉ nhớ người thôi, đủ hết đời”, do công ty Văn hóa Cổ phần Phương Nam, Saigon, ấn hành tháng 4 năm 2017. “Mẹ về biển đông” do Hội Nhà Văn VN, Hà Nội, XB tháng 6 năm 2017. Và năm 2018, là tuyển tập thơ “Khúc Thụy Du”, do nhà Phanbook, XB, Saigon, tháng 6- 2018; Tuyển tập thơ “Trên Ngọn Tình Sầu” và, truyện dài “Với nhau, một ngày nào (in lần thứ ba), do nhà Saigon Books XB, Saigòn tháng 7 năm 2018. Nếu Không kể những tác phẩm được tái bản thì tuyển tập thơ “Trên Ngọn Tình Sầu” là tác phẩm thứ 73 của họ Lê, tính đến tháng 7-2018.
- Từ năm 1981 tới nay, Du Tử Lê đã có nhiều buổi thuyết trình tại một số đại học tại Hoa Kỳ, Pháp, Đức và Úc Châu. Riêng với đại học Harvard (Boston, Mass.), hai lần ông được mời nói chuyện về thơ của mình.