Tây Hiên Bạch Cung

Bài NGUYỄN ĐẠT THỊNH

Truyền thông loan tin: Tham Mưu Trưởng Reince Priebus mất chức vì thất bại trong việc duy trì kỷ luật tại Tây Hiên Bạch Cung; một bản tin ngắn, giản dị, nhưng lại chuyên chở một ẩn ý đàm tiếu mà nhiều người không hiểu, nếu không hiểu điển tích hai chữ “Tây Hiên” (West Wing).

Không hiểu Tây Hiên là gì là không hiểu góc cạnh tiếu lâm của diễn biến xảy ra trong một buổi chiều mưa bão, tổng thống phải che dù trong lúc bước ra khỏi chiếc Air Force One.

Tây Hiên, dĩ nhiên là cánh Tây của Bạch Cung, gồm có văn phòng Bầu Dục, nơi tổng thống làm việc và văn phòng của những nhân vật quan trọng, phụ tá tổng thống. Nhưng “Tây Hiên” còn là tên một chương trình TV kéo dài suốt bảy năm trời (1999-2006), của hãng Warner Bros. Television, do Aaron Sorkin thực hiện.

Tác phẩm giả tưởng này đưa lên những hoạt cảnh khá hiện thực trong nội cung Hoa Kỳ, với mục đích Democratic administration (dân chủ hóa chính quyền).

Ngoại cảnh của tác phẩm “chính trị giả tưởng” đó Tây Hiên, nơi các kịch sĩ đóng vai những chính khách đang điều động mọi chính sách chính trị, quân sự, kinh tế, văn hóa, ... của Hoa Kỳ. Đôi khi chuyện phim đi trước những diễn biến thời sự.

Không những được giới phê bình khen ngợi, The West Wing còn được nhiều giáo sư chính trị học coi như một đóng góp giúp lành mạnh hóa chính quyền. Trên địa hạt nghệ thuật phim ảnh, The West Wing ba lần đoạt giải Golden Globe Award, 26 lần đoạt giải Emmy Award, và giải Outstanding Drama Series.
Rời bỏ sân khấu và truyền hình, trở lại với thực tế chính trị Hoa Kỳ, để ghi nhận việc Tổng Thống Donald Trump sử dụng phương tiện quen thuộc Twitter, ngồi trên Air Force One, gõ máy quyết định tuyển cựu Đại Tướng John Kelly làm Tham Mưu Trưởng Bạch Cung.

Máy bay đáp, mưa vẫn nặng hột, tổng thống che dù bước ra tuyên bố với phóng viên truyền thông, "Reince là một người rất tốt, nhưng John Kelly sẽ thực hiện những việc tuyệt vời. Cho tới giờ này, Đại Tướng Kelly đã làm những việc trên mức tưởng tượng của mọi người. Ông là một great, great, American."
 

Đại Tướng John Kelly

Trên nhiều góc cạnh Đại Tướng Kelly quả là một vị tướng, và một con người đáng kính trọng; trong suốt 40 năm quân vụ, ông nổi tiếng là thẳng thắn, cương quyết. Ông chỉ khóc thầm khi con trai ông, Trung Úy Robert Kelly, chỉ huy trung đội đi tuần tiễu hôm mùng 9 tháng 11, 2010, đạp mìn, tử trận tại A Phú Hãn, trong lúc ông chỉ huy chiến trường Iraq.

Vài ngày sau phải nói chuyện trước công chúng và nhiều quân nhân thuộc cấp, ông yêu cầu người hoạt náo viên sân khấu không nhắc đến chuyện con ông tử trận, trong lời anh giới thiệu với cử tọa về thân thế và thành tích của ông.

Ngoài nhiều chiến thắng lẫy lừng, Tướng Kelly còn thành công trong vai trò phụ tá hai vị Bộ Trưởng Quốc Phòng Robert M. Gates và Leon E. Panetta; kinh nghiệm chỉ huy giúp ông đòi hỏi các đơn vị quân sự nghiêm chỉnh thi hành lệnh của bộ trưởng; mặt khác, ông cũng là cái gạch nối cần thiết để chính phủ thấu hiểu và thỏa mãn nhu cầu của người lính tác chiến. Ông biết cách tận dụng sức mạnh chính trị hỗ trợ các đơn vị quân sự của Hoa Kỳ để hoàn thành nhiều chiến thắng ngoài chiến trường.

Một yếu nhân chính trị giấu tên nhận định, "Tây Hiên quả rất cần một người lớn để ngăn cấm đám trẻ thích làm bậy; chính trường đang bị khủng hoảng với những nhân vật Tây Hiên thiếu ý thức."
Tuy nhiên Kelly có nhiều nguy cơ thất bại, vì Trump không “trưởng thành” như Gates và Panetta; không những trưởng thành, hai vị cựu Bộ Trưởng Quốc Phòng đó còn là những chính khách thượng tôn nề nếp sinh hoạt chính trị Hoa Kỳ.

Một khó khăn khác nữa của Kelly là ông đã quá quen với phương thức chỉ huy qua “hệ thống quân giai,” giờ này những cậu thái tử, hoàng tử, phò mã, và công chúa, sẽ không hỏi han gì ông, khi họ rao bán quyền định cư, và doanh thương cho người Tầu, liên hệ, cộng tác với người Nga.


Lực lượng Tây Hiên

Là một vị tướng đang cầm quân ngoài chiến trường trong thời đại Obama, Kelly vẫn thẳng thắn chi trích một hậu phương “lơ là” với gánh nặng chinh chiến của binh sĩ. Ông tuyên bố, "Trận chiến tranh chống khủng bố mà Hoa Kỳ đang tham dự là loại chiến tranh sống hoặc chết; không bao giờ có ngưng chiến, đình chiến, thương thuyết; vậy mà chỉ có người lính giao tranh với địch, toàn quốc đứng ngoài, vô can, vô lo."

Giới chính trị Hoa Thịnh Đốn không tin là tướng Kelly có thể đem trật tự lại cho “Tây Hiên,” vì nhân vật tạo ra nhiều tai tiếng nhất lại chính là tổng thống -con người thích phóng khoáng, không câu nệ, muốn gì là nói thẳng ra ngay lúc đó, không chờ nửa phút để uốn lưỡi, cân nhắc.

Trump không thích những người làm trái ý ông, hay có quan niệm khác ông; chỉ trong sáu tháng cầm quyền, ông đã sa thải hoặc làm ngờ khá nhiều công thần từng đắc lực giúp ông thủa hàn vi tranh cử, như chiến lược gia Stephen K. Bannon, quyền bộ trưởng tư pháp Sally Yates, Preet Bharara, giám đốc FBI James B. Comey, Sam Nunberg, Sean Spicer ...

Một cố tật khác của tổng thống là đơn phương quyết định, nhiều quyết định của ông đi trái với luật lệ hiện hành -thí dụ ông sa thải những quân nhân cải giống bằng điện văn ông tweeted, “Sau khi hội ý với quý vị tướng lãnh và chuyên viên quân sự, tôi quyết định quân đội Hoa Kỳ không chấp nhận những quân nhân cải giống nữa."

Mặc dù tổng thống nói là ông đã hội ý với nhiều tướng lãnh, nhưng Ngũ Giác Đài vẫn không biết gì cả về quyết định sa thải quân nhân cải giống.

Phát ngôn viên Bạch Cung cũng không biết để trả lời những thắc mắc do phóng viên truyền thông nêu lên trong buổi họp báo hàng ngày.

Sau 40 năm thành công trên cương vị chỉ huy, đại tướng Kelly không thể nào thành công trong công tác mới của ông: tái lập trật tự trong những sinh hoạt Tây Hiên.

Mặc dù mới ra khỏi quân trường, chưa có chút kinh nghiệm nào cả, nhưng viên thiếu úy vẫn dễ dàng chỉ huy trung đội 38 người dưới quyền anh, vì tất cả những người đó đều mang cấp bực nhỏ hơn anh. Anh chỉ cần quát lớn khẩu lệnh “bước” là 38 cặp chân ngoan ngoãn bước đều, chân trái bước trước, gót bốt nện xuống mặt đường trước.

Tại Tây Hiên không người nào nhỏ cấp hơn tướng Kelly cả; ông có hô khẩu lệnh “đứng lại, đứng,” họ cũng chỉ bật cười hỏi ông, “Sao lại phải đứng?”
Sớm hay muộn, ông cũng bị sa thải thôi.