Thử đất vườn bằng Rapitest

Bài VŨ HẰNG

Hôm nay, Hằng xin nói thêm ít lời về cách sử dụng RapiTest để thử nghiệm dưỡng chất (N, P, K) và độ chua (cũng gọi là độ phèn). Thị trường hiện có nhiều thương hiệu, nhưng chúng ta dùng RapiTest làm thí dụ, vì sản phẩm này hiện được khá nhiều người sử dụng.

Trước tiên, dùng một cái xuổng thật sạch, hoặc một cái thìa lớn để múc lấy vài mẫu đất ở độ sâu 3" tới 6" dưới mặt vườn, rồi đổ vào trong một cái chén sạch. Đừng dùng tay, bởi vì chất dầu ở bàn tay chúng ta có thể ảnh hưởng tới kết quả xét nghiệm.

Cần lấy đất từ nhiều khu vực khác nhau, trừ khi bạn chỉ muốn thử khoảng đất nhỏ chung quanh một cái cây nào đó, hoặc diện tích vườn không rộng mà đất đã được hòa trộn kỹ càng như trong vườn nâng (raised bed).


Thử độ chua pHl, bạn đổ đất vào ngay trong bình, lên tới vạch "fill with soil."

Đổ nước tinh khiết (nước cất, distilled water) vào chén đất, quậy thật kỹ, liên tục chừng 1 phút cho dưỡng chất tan hòa trong nước. Chờ vài tiếng đồng hồ - lâu mau tùy loại đất, đất cát mau, đất sét thì lâu hơn - cho đất lắng xuống, và nước trong nổi lên trên. Đây là chất liệu chúng ta sẽ dùng để đánh giá dưỡng chất trong đất.

Thử Nitrogen

Bắt tay vào thử nghiệm, chúng ta lấy ra cặp đôi màu hồng (bình và thuốc) để thử Nitrogen trước.
Nhẹ nhàng đổ nước từ chén vào cả hai ngăn trong bình thử nghiệm. Cẩn thận đừng khuyấy động lớp đất ở cuối chén. Có thể dùng ống hút (dropper) được cung cấp theo bộ xét nghiệm, để chuyển nước từ chén vào trong bình.


Qua màu sắc thể hiện trên 4 bình thử, chủ vườn có thể biết được phẩm chất đất và gia giảm phân bón cho thích hơp.

Lấy ra một viên thuốc con nhộng, kéo hai đầu nhộng ra, để đổ thuốc bột vào ngăn bên trái của bình, rồi liệng bỏ vỏ nhộng đi. Đừng để bột thuốc bắn sang ngăn bên phải, cũng như đừng tò mò đưa lên mũi ngửi xem nó có mùi gì.

Đậy nắp bình lại, cản không cho nước bên này tràn qua ngăn bên kia.
Lắc mạnh để cho bột thuốc hòa đều với nước thử ở ngăn bên trái: Nước sẽ đổi màu ngay sang màu hồng (pink) để phản ảnh mức độ Nitrogen trong lòng đất vườn. Tuy nhiên, cần phải chờ đợi khoảng 10 phút cho thuốc ngấm đều và nước có đủ thời gian để chuyển màu.
Đọc kết quả: Đối chiếu màu của nước với những khoảng màu in sẵn trên thành bình, chúng ta sẽ biết là Nitrogen trong đất là ở mức nào: Surplus (quá nhiều), Sufficient (đầy đủ), Adequate (tạm được), Deficient (thiếu), và Depleted (đã xài hết).
Mức lý tưởng là Sufficient, và Adequate. Kết quả ở các mức khác - surplus, sufficient, deficient, hoặc tệ hơn cả, depleted - đều phải được điều chỉnh lại.
Với các dưỡng chất kia - Phosphorus và Potassium - chúng ta cũng làm như trên, bằng bình và thuốc thử tương ứng.

Thử độ phèn pH

Áp dụng phương pháp tương tự để thử độ phèn pH với cặp bình/ thuốc màu xanh lá cây (green). Nhưng bây giờ, chúng ta dùng thìa múc đất, đổ ngay vào trong ngăn bên trái, cho lên tới vạch ghi rõ trên thành bình (fill with soil). Nếu đất vào quá nhiều, bạn nên đổ bớt ra ngoài.


Sau đó mới đổ bột thuốc và nước vào, rồi lắc mạnh, trước khi để cho đất lắng xuống, và nước đổi màu.

Lấy một viên con nhộng màu xanh, kéo hai đầu nhộng ra để đổ bột thuốc vào bình, trên mặt lớp đất đã có sẵn trong đó.
Kế tiếp, đổ nước tinh khiết (nước cất) vào trong ngăn, rồi đậy nắp chặt lại.
Lắc mạnh để nước hòa chung với thuốc và đất.
Sau đó, chờ chừng 1 phút (không cần chờ tới 10 phút, như khi thử nghiệm N, P, K) cho đất lắng xuống, và nước trong nổi lên. Gọi là nước trong, nhưng thực sự nước đã đổi màu.
Cuối cùng, đối chiếu màu của nước với các khung màu trên thành bình để biết số đo pH trong đất. Mặc dầu sách vở cho biết độ chua pH có thể từ 1 tới 14, nhưng số đo trên bình chỉ từ 4.5 tới 7.5, trong thực tế như vậy cũng đã đủ.
*
Sau khi làm thí nghiệm, chúng ta sẽ biết rõ phẩm chất đất vườn nhà mình ra sao, độ chua mặn như thế nào. Hiểu rõ đặc tính của đất rồi thì chuyện cải tạo đất cho thích hợp với cây trồng là việc dễ dàng: Chất nào thiếu sẽ được bù, chất nào thừa sẽ không được bón thêm nữa. Đất phèn sẽ trồng cây chịu phèn, hoặc sẽ được cải tạo cho bớt phèn để thích hợp với các loại cây khác. Việc mua bao phân nào, với tỷ lệ NPK bao nhiêu, bây giờ không còn là một bí mật dành riêng cho các nhà bác học nặng ký, mà đã trở thành những "mẹo vặt" của tất cả mọi người. Vì thế trong số dân yêu vườn mới có thêm một kẻ bình dân ít học như Vũ Hằng này đó!
Vuhang231@yahoo.com