Tờ báo lâu đời nhất California mà văn hào Mark Twain từng viết sắp đóng cửa

Tòa soạn Mountain Messenger ở Downieville, Bắc California. (Hwy 49 Adventures)

DOWNIEVILLE - Nhà văn Mark Twain đã từng viết trên tờ báo Bắc California này. Giờ đây, hơn một thế kỷ sau, tờ báo Mountain Messenger đã gần đến ngày cuối cùng.

Chủ bút kiêm chủ nhiệm Don Russell đã dành cả năm qua để tìm cách bán tờ tuần báo lâu đời nhất của tiểu bang nhưng không gặp may mắn. Ông Russell năm nay đã 70 tuổi và đang có kế hoạch về hưu vào giữa tháng Giêng, và đến lúc đó thì tờ báo này sẽ ngưng xuất bản. Ông nói với nhật báo Los Angeles Times rằng sự kết thúc của tờ báo cho ông cái cảm giác cũng “giống như có một cái chết trong gia đình vậy, nhưng mặt khác, tôi sẽ được tự do hơn.”


Ông chủ bút kiêm chủ nhiệm Don Russell (Yelp.com)

Tin về việc ngưng ấn bản này đã lần đầu tiên được thông báo vào ngày 12 tháng 12 trên tờ tuần báo Mountain Messenger, với lời kêu gọi ai đó hãy mua lại hoặc nhận tiếp quản tờ báo này.
“Trong lúc tôi đang viết bài này, có vẻ như không có sự lựa chọn nào hay hơn là chỉ đơn giản đóng cửa tờ báo, lau chùi mực in dính trên sàn nhà, và nhường danh hiệu Tuần Báo Lâu Đời Nhất của California cho một tờ báo khác,” ông Russell đã đã viết.
Tin tức lan truyền nhanh chóng tại Downieville, một thị trấn với khoảng 200 người dân và là nơi đặt văn phòng của tờ Mountain Messenger.
Bà Jill Tahija, một người bắt đầu viết báo từ 11 năm trước, đã nói trong sự xúc động với nhật báo L.A. times, “Tôi không thể ngừng khóc. Tờ báo này đã có nhiều lịch sử, cũng như tình cảm.”
Tờ báo đã có từ năm 1853, khi nó được bắt đầu với hình thức bán nguyệt san, tức là ra hai lần một tháng.
Báo này mang tên Mountain Messenger vào khoảng năm 1854 hoặc 1855 và chuyển tòa soạn đến La Porte và sau đó về Downieville, một cộng đồng gồm những người đi tìm vàng, nằm khoảng 110 dặm về phía đông bắc của thủ phủ Sacramento.
Tờ báo tuyên bố rằng đại văn hào Mark Twain đã từng viết cho báo đây trong thời gian sống ngoài vòng pháp luật. Ông chỉ ở đó trong một vài tuần, viết dưới tên thật của mình là Sam Clemens, theo lời ông Russell, người đã đọc một số bài viết của ông ấy trên bản lưu trữ microfilm.
“Những bài viết ấy tệ lắm. Đó chỉ là những câu chuyện địa phương, theo như tôi nhớ, tỷ như được viết bởi một anh chàng say rượu vậy.”
Ông Russell trở thành đồng sở hữu của tờ báo, được dân địa phương gọi một cách vui tếu là báo “Moutain Mess” (Núi Lộn Xộn) hồi đầu thập niên 1990. Trước đây ông Russell đã viết cho nhật báo Detroit News và bán những bài phóng sự ngắn cho báo Seattle Times.
Mountain Messenger, được xuất bản vào thứ Năm hàng tuần, có số lượng phát hành khoảng 2,400 bản vào ngày khá nhất. Trong hai năm qua, ông Russell cho biết, “Tôi không nhận được đồng lương nào cả.”
Ông Russell đã đăng quảng cáo địa phương, cũng như quảng cáo vói Hiệp Hội Nhà Xuất Bản Báo Chí, tìm cách bán lại tờ tuần báo này cho người khác.
“Không ai với tâm lý bình thường lại đi mua tờ báo này,” ông Russell vừa nói vừa cười lớn.
Ông cho biết ông đã cố gắng bán nó cho người khác, nhưng dân số tại địa phương này là một trở ngại cho ý định đó.
“Những người đọc tờ báo này và vẫn còn ở Sierra County đều bằng tuổi tôi rồi, và họ có nhiều việc phải làm hơn là điều hành một tờ báo,” ông Russell nói.
Trong khi đó, tại một thị xã khác cũng ở California, và sau 161 năm xuất bản, tờ Martinez News-Gazette đang in ấn bản cuối cùng vào Chủ Nhật vừa qua, 29 tháng 12, 2019. Tờ báo đó đăng tin địa phương ở thị xã Martinez, một trung tâm hành chánh Hạt Contra Costa. Tờ báo này phải dẹp tiệm vì bị lỗ vốn quá lâu.
Còn tờ Mountain Messenger sống thoi thóp lâu hơn một chút là nhờ đăng các thông báo pháp lý. Là tờ báo duy nhất được giấy phép đăng thông báo pháp lý ở Hạt Sierra, chiếu theo luật tiểu bang, nên một khi tờ Moutain Messenger đóng cửa thì không còn một tờ báo nào ở hạt này làm công việc đó nữa.
Ông Russell đảm trách đăng tin về các cuộc họp của hội đồng trường, kế hoạch đất liên bang và mọi thứ khác ở hai hạt Sierra và Plumas, nơi có những khu vực nông thôn hẻo lánh nhất ở California. Tuần trước, tuần báo đăng tin về việc hội đồng giám sát của hạt cứu xét ý kiến cho người dân làm chủ công ty điện và khí đốt PG&E, và tin về “một con chó mắc dịch không chịu ngừng sủa” được cảnh sát trưởng ghi chép trong bản tường trình hàng tuần.
Số báo đó cũng đăng lời kêu gọi độc giả đặt mua báo dài hạn, với dòng chữ quảng cáo rằng “Mark Twain đã từng viết ở báo đây,” bên cạnh có hình vẽ của nhà văn nổi tiếng ấy. Nhưng bà Tahija cho biết rằng tờ báo không còn kiếm được tiền từ người mua dài hạn. Những tấm thiệp nhắc nhở độc giả tái gia hạn mua bán mà bà thường gửi vào tuần thứ hai trong tháng vẫn đang ở trên bàn.
Tại tòa soạn này, bà Tahija, 54 tuổi, “làm hết mọi thứ ngoại trừ viết bài đăng trang nhất.” Bà phụ trách công việc của thư ký, kế toán, sắp chữ và duyệt lại chính tả.
“Công việc này không chỉ là một việc làm đối với tôi,” bà Tahija nói. “Tôi không biết mình sẽ làm gì sau khi tờ báo đóng cửa. Đây là những gì tôi biết, đây là những gì tôi yêu thích.”
Mỗi tuần, ông Lee Adams, một giám sát viên của Hạt Sierra vẫn luôn đọc báo Mountain Messenger. Ông sống tại Downieville và đặt mua báo dài hạn. Trong trường hợp phải có mặt ở thị xã Nevada vào ngày thứ Năm, ông sẵn sàng mua báo được bán với giá 50 xu ở đó.
Gia đình của ông Adams đã đặt mua tờ báo từ thập niên 1970.
Ông Adams nói, “Tờ báo này ghi lại lịch sử của chúng tôi trong 166 năm và việc nhìn thấy nó không còn nữa là điều thật đáng buồn. Đây không chỉ là một tờ báo, nó thực sự là một định chế của địa phương này.”