Trách nhiệm của cậu thiếu niên 16

Bài NGUYỄN ĐẠT THỊNH

Trả lời một cuộc phỏng vấn qua điện thoại, cậu Kyle Kashuv -năm nay 18- nói, “Tôi hy vọng mọi người đủ tốt bụng để tha lỗi cho tôi. Tôi tha thiết mong mỏi điều đó. Những gì tôi nói 2 năm trước không phải là chỉ dấu xác định tôi là người như thế nào.”

Hai năm trước, Kashuv là cậu học sinh lớp 11 của trường trung học Marjory Stoneman Douglas tại Parkland, Florida -nơi đã xảy ra vụ nổ súng giết 17 nam, nữ học sinh và giáo viên, và tạo ra phong trào chống bán súng bừa bãi cho mọi người, kể cả những người điên điên, khùng khùng như cậu Nikolas Cruz, 19 tuổi, thủ phạm gây thảm họa tại trường trung học Marjory Stoneman Douglas.

Cruz nguyên là học trò cũ của trường, bị đuổi học vì tính nết bất thường và hung hãn; hôm 14 tháng Hai 2018, cậu trở lại trường với một khẩu AR-15 giết 17 người, gồm bạn học cũ, giáo viên, và nhân viên nhà trường.

Nikolas Cruz, 19 tuổi, thủ phạm gây thảm họa tại trường trung học Marjory Stoneman Douglas. (Getty Images)

Phong trào bài súng tại Florida lan tràn rất mạnh, nhất là trong giới học sinh và phụ huynh, giáo viên, và nhân viên nhà trường; tuy nhiên, một số nhỏ vẫn bênh vực tu chính án thứ nhì, bảo vệ quyền tự do mua, bán súng; trong số rất ít những học sinh bênh súng, có cậu Kashus.
Có tài hùng biện, cậu nói rất hay, bênh vực quan điểm của mình, và được nhiều người chú ý, kể cả Tổng Thống Trump. Bài luận thuyết thi vào trường đại học Harvard cậu cũng viết về tu chính án số 2, và những phương thức áp dụng để bảo vệ học đường chống bạo hành.

Cậu Kyle Kashuv được mời đọc diễn văn tại hội nghị lãnh đạo của hội súng NRA diễn ra tại Indianapolis, Indiana ngày 26 tháng 4, 2019. Trên 80,000 người dự hội nghị này và trong những người phát biểu có cả Tổng Thống Donald Trump. (Scott Olson/Getty Images)

Kết quả là cậu được chấm đậu vào Harvard với số điểm rất cao 5.4 G.P.A., và 1550 SAT.
Kashuv viết, “Trong lúc ủng hộ quan điểm bảo thủ của tu chính án số 2, tôi vẫn hiểu là phải tìm cho bằng được cách dung hòa để tạo ra con đường bảo vệ học sinh chúng tôi. Tôi vẫn tin rằng từ hố sâu tuyệt vọng, lòng tốt có thể thắng và sẽ thắng.”

Cậu thi đậu, và được nhập học vào lớp tân sinh viên của Harvard.
Nhưng hôm thứ Hai, 17 tháng Sáu, 2019, cậu Kashuv viết Twitter cho biết Harvard hủy bỏ việc chấm cậu thi đậu, vì những điều cậu nói và viết năm cậu 16 tuổi tỏ ra cậu có những ý kiến xúc phạm và kỳ thị chủng tộc.
Kashuv đã hai lần xin lỗi, và nói là quan điểm của cậu về việc tự do võ trang đã khiến cậu mất một số bạn học và tạo thêm nhiều thù nghịch chính trị.
Cậu viết trên Twitter rất nhiều, và dưới đây chỉ là một bản tập hợp của nhiều đoản văn do chính cậu đưa lên Twitter.

Kyle Kashuv: Ba tháng sau khi tôi được nhận vào lớp Harvard khóa 2023, Harvard đã quyết định hủy bỏ việc tôi trúng tuyển. Lý do của quyết định đo là các bài nghiên cứu và bình luận tôi viết gần hai năm trước -viết vài tháng trước vụ nổ súng.
Tôi có một vài suy nghĩ về những gì đã xảy ra.
Trong quá trình lịch sử của Harvard, các giảng viên của trường đã bao gồm những người chủ sở hữu nô lệ, những người kỳ thị, phân biệt đối xử, những người độc đoán và những kẻ chống đối. Nếu Harvard cho rằng sự tăng trưởng của con người là điều không thể xảy ra, và quá khứ của chúng ta định nghĩa tương lai của chúng ta, thì Harvard quả là một tổ chức phân biệt chủng tộc.
Nhưng tôi không tin điều đó.
Harvard cho là con người không thể trưởng thành, dù sau một diễn biến khiếp đảm như cuộc nổ súng tại trường trung học Marjory Stoneman Douglas. Nếu có một tổ chức hiểu được điều này, thì tổ chức đó phải là Harvard-đỉnh cao của trí tuệ, dù cái đỉnh cao đó chỉ là chuyện cũ, chuyện ngày xưa.
Trước đây, một số người bảo thủ đã cho là quyết định của Harvard không công bằng, lần này Harvard lại đem vấn đề tuyển sinh của trường ra đập vào mắt công chúng với câu hỏi: điều phát ngôn của những người trẻ ghi lại những suy nghĩ của họ trên mạng - trong trường hợp của tôi, tôi ghi trong một tài liệu nghiên cứu riêng được chia sẻ với một vài bạn học. Những bài viết đó đã theo tôi vào tuổi trưởng thành?

Phải nhìn nhận lập luận của cậu Kashuv là đáo để; cậu chỉ trích Harvard trừng phạt cậu về lập trường cậu bênh súng -chứ không bênh việc dùng súng giết người; vì việc bắn giết tại trường Marjory Stoneman Douglas, xảy ra sau việc Kashuv viết luận án bênh vực quyền võ trang của công dân Mỹ.

Một phát ngôn viên của Harvard từ chối không bình luận về phản ứng mạnh mẽ của Kashuv về việc Harvard xóa bỏ tên cậu trong số những sinh viên được tuyển vào lớp tân sinh viên của trường. Người phát ngôn đó chỉ nói chính sách của Harvard là không bình luận về kết quả của những cuộc thi tuyển.
Thông lệ của Harvard là thông báo cho những sinh viên trúng tuyển biết nhà trường dành quyền hủy bỏ việc trúng tuyển của họ vì nhiều lý do, kể cả việc họ có những hành động tạo nghi vấn về sự ngay thẳng, và về sự trưởng thành hoặc tư cách của họ.

Trong trường hợp của cậu Kashuv, ông William R. Fitzsimmons, giám học phụ trách việc tuyển sinh và trợ cấp tài chánh cho sinh viên (financial aid) đã nêu lên hai lý do để hủy bỏ việc cậu trúng tuyển – “maturity and moral character” (trưởng thành và tính cách đạo đức).
Ông Fitzsimmons viết như sau trong một lá thư đề ngày mùng 3 tháng Sáu, 2019, mà cậu Kashuv đem phổ biến trên Twitter: Sau khi xem xét cẩn thận, ủy ban đã bỏ phiếu hủy bỏ việc nhập học vào Đại Học Harvard của cậu. Chúng tôi rất tiếc về các trường hợp đã khiến chúng tôi rút lại quyết định để cậu nhập học và chúng tôi chúc cậu thành công trong nỗ lực học tập trong tương lai và hơn thế nữa.”

Điều khó khăn và thiệt thòi cho Kashuv là cậu đã bỏ mất cơ hội được nhiều trường đại học đề nghị cho cậu học bổng, nếu cậu xin học trường đó.
Thiệt thòi thứ nhì cho Kashuv là trong lúc cậu bị đuổi học, thì hai người bạn học năm ngoái của cậu tại trường trung học Parkland: cô Jaclyn Corin và cậu David Hogg lại thoải mái tiếp tục theo học tại Harvard.
Tôi không nhận xét được việc làm của Harvard vì không biết thật chính xác lý do khiến họ hủy bỏ kết quả cuộc thi tuyển của Kashuv, mà chỉ nêu lên yếu tố vị thành niên của Kashuv, khi cậu nói cậu bênh vực quyền võ trang của người Mỹ.
Dù đúng hay sai, năm đó cậu Kashuv cũng chỉ là một cậu bé 16, cái tuổi mà người lớn nên nương tay, nên khoan hồng trong mọi xét xử.